przyniósł mu wspaniałe dary i ucałował jego stopy, po czym dodaje na temat judzkiego króla Ezechiasza (745-717 p.n.e.): „Jego miasta, które złupiłem, oderwałem od jego terytorium i dałem je królowi Aszdod, Mitinti” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. B. Pritchard, 1974, s. 287, 288; Z. Ziółkowski, Spotkania z Biblią, Poznań 1971, s. 456). Do czasów Jeremiasza (po 647 p.n.e.) Aszdod najwyraźniej stracił na znaczeniu, gdyż prorok ten wspomina o „ostatku Aszdodu” (Jer 25:20). Nebukadneccar, który zaczął panować w 624 r. p.n.e., wymienia króla Aszdodu wśród więźniów przetrzymywanych na dworze babilońskim (por. Sof 2:4).

Kiedy Izraelici wrócili z niewoli babilońskiej, Aszdodyci wciąż byli do nich wrogo nastawieni (Neh 4:7), a Nehemiasz surowo upomniał niektórych Żydów za poślubienie Aszdodytek, gdyż w rezultacie ich synowie ‛mówili po aszdodycku, a żaden z nich nie umiał mówić po żydowsku’ (Neh 13:23, 24). W okresie machabejskim przeciwko bałwochwalczemu Aszdodowi (Azotowi) walczył Juda Machabeusz ok. r. 163 p.n.e., a później, ok. r. 148, jego brat Jonatan, który spalił świątynię Dagona (1 Machabejska 5:68; 10:84).

Co ciekawe, Zachariasz prorokował, iż Aszdod dostanie się w ręce cudzoziemców. Zapowiadając: „I zasiądzie w Aszdodzie syn z nieprawego łoża”, najwyraźniej miał na myśli czasy, gdy w mieście zabraknie rdzennych filistyńskich mieszkańców i władców (Za 9:6).

Około r. 55 p.n.e. miasto zostało odbudowane przez Rzymian i było powszechnie znane pod grecką nazwą Azotos. Jak donoszą Dzieje 8:40, podczas kampanii kaznodziejskiej przez Aszdod przechodził ewangelizator Filip.

(„[z; należący do] Aszdodu”).

Mieszkaniec filistyńskiego miasta Aszdod (Joz 13:3). Podobnie jak inni Filistyni, Aszdodyci byli potomkami Chama poprzez Micraima i Kasluchim, a przybyli do Kanaanu najprawdopodobniej z Krety (Rdz 10:6, 13, 14; Am 9:7; zob. ASZDOD; FILISTEA, FILISTYNI).

W Nehemiasza 13:24 powiedziano o nich, iż mówili „po aszdodycku”. Ponieważ nie pozostawili żadnych świadectw piśmiennych, trudno powiedzieć, czy dalej mówili językiem starożytnych Filistynów, czy też jakimś dialektem powstałym wskutek wielowiekowej dominacji obcych państw.

(„szczęśliwy; szczęście”).

1. Ósmy syn Jakuba i drugi z dwóch synów urodzonych mu przez Zilpę, służącą Lei (Rdz 35:26). Tak więc jego jedynym rodzonym bratem był Gad. W 1 Kronik 7:30 podano imiona czterech synów i córki Aszera, choć nigdzie nie wspomniano o jego żonie. Nie wyróżniał się on szczególnie spośród 12 synów Jakuba. W proroctwie wypowiedzianym na łożu śmierci ojciec obiecał mu jednak obfitość dobrej żywności (Rdz 49:20), a historia jego potomków potwierdza spełnienie się tych słów.

2. Nazwa odnoszona również do plemienia wywodzącego się od Aszera. Rok po wyjściu Izraelitów z Egiptu liczba mężczyzn w tym plemieniu wynosiła 41 500 (Lb 1:41), a jakieś 39 lat później — już 53 400 (Lb 26:47); pod względem liczebności Aszeryci byli na piątym miejscu. W obozie izraelskim przydzielono im teren na pn. od przybytku, obok potomków Dana i Naftalego (Lb 2:25-30).

Przed wejściem Izraela do Kanaanu Mojżesz w proroczym błogosławieństwie ponownie zapowiedział Aszerowi dobrobyt. Plemię to miało symbolicznie ‛zanurzać swą stopę w oliwie’ (Pwt 33:24, 25; por. Hi 29:6). Jego dział obejmował równiny leżące wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego od miejsca poniżej miasta Dor, na pd. od góry Karmel, aż do pn. granicy Palestyny koło Sydonu (Joz 17:7-11; 19:24-31). Na obszarze tym występowały jedne z najżyźniejszych gleb w Izraelu; tamtejsze drzewa oliwne dawały dużo oliwy, a inne uprawy dostarczały przysmaków godnych królewskiego stołu (Rdz 49:20; Pwt 33:24). Od wsch. ziemie Aszera graniczyły z terytoriami Zebulona i Naftalego, a od pd. i pd. wsch. — z działami Manassesa i Issachara.

O tym, że Aszer sąsiadował z plemieniem Manassesa, powiedziano w Jozuego 17:7. W wersecie 10 tej samej relacji również wyraźnie nawiązano do terytorium Aszera.

Zobacz ŚWIĘTY PAL.

(„[od; należący do] Aszera”).

Potomek Aszera, drugiego syna urodzonego Jakubowi przez Zilpę, służącą Lei (Rdz 30:12, 13); członek plemienia Aszera (Sdz 1:31, 32; zob. ASZER).

Okoliczność, iż hebrajskie słowa ʽAsz i ʽÁjisz oraz inne określenia występują w obu miejscach w kontekście słońca, gwiazd i nieba, wskazuje, że odnoszą się one do jakiegoś gwiazdozbioru (zob. Hi 9:7-9; 38:32, 33). Obecnie nie da się ustalić, o którą konstelację chodzi, dlatego bezpieczniej jest przetransliterować tę hebrajską nazwę (jak w niniejszym haśle), niż podawać konkretne odpowiedniki, np. „Wóz” (Bg) czy „Niedźwiedzica” (BT, Bw).

Hioba 38:32 mówi o Asz „z jego synami”, co potwierdza pogląd, iż dotyczy to gwiazdozbioru. Najczęściej uważa się, że chodzi o Wielką Niedźwiedzicę (Ursa Maior), składającą się z siedmiu