(hebr. ʽermòn).

Platan wschodni (Platanus orientalis) to imponujące drzewo o wysokości 20 lub więcej metrów, z szeroko rozgałęzionymi konarami i dużymi ciemnozielonymi liśćmi dającymi dobry cień. Pień często osiąga obwód 3—4 m. Zewnętrzne warstwy kory platana co roku łuszczą się płatami, odsłaniając znajdującą się pod nimi gładką, białawą korę.

Hebrajska nazwa tego drzewa prawdopodobnie pochodzi od czasownika ʽaráh, który znaczy „odsłaniać; obnażać; zrywać” (Iz 22:6; Sof 2:14). W Rodzaju 30:37, 38 powiedziano, że Jakub kładł pręty z platana i innych drzew przed trzodami Labana w Charanie w Syrii. Pręty te najpierw obłupywał, „odsłaniając białe miejsca”.

Było to piękne drzewo, choć nie dorównywało majestatycznemu cedrowi z Libanu, do którego Ezechiel przyrównał faraona i jego lud (Eze 31:8).

Platany rosną wzdłuż rzek i strumieni w całej Syrii i na części obszaru starożytnej Asyrii, a nieco rzadziej także w Palestynie i Libanie.

Grupa rodów wywodząca się od tego samego przodka, mająca wspólne zwyczaje i wspólnych przywódców.

Hebrajskie słowa mattéh i széwet, tłumaczone na „plemię”, znaczą „laska” lub „rózga” (Wj 7:12; Prz 13:24). Najwyraźniej z czasem nabrały one znaczenia „plemię”, gdyż odnosiły się do grupy ludzi, którym przewodził naczelnik (lub naczelnicy) trzymający laskę czy berło (por. Lb 17:2-6). W większości wersetów, w których — jak wynika z kontekstu — słowa te znaczą „plemię”, chodzi o jedno z plemion izraelskich, np. „plemię [mattéh] Gada” lub „plemię [széwet] Lewitów” (Joz 13:24, 33). Jednak wspomniane w Psalmie 74:2 ‛plemię, które Bóg wykupił jako swe dziedzictwo’, niewątpliwie oznacza cały naród izraelski, nazwany tu „plemieniem” dla odróżnienia od innych narodów czy ludów. Natomiast w Liczb 4:18 określenie „plemię” zostało użyte w węższym znaczeniu — w odniesieniu do Kehatytów, stanowiących część plemienia Lewiego. Wzmianka o „plemionach” egipskich w Izajasza 19:13 przypuszczalnie dotyczy pewnych grup ludności, być może nazwanych „plemionami” z powodu miejsca zamieszkania, pozycji społecznej czy z innej przyczyny.

Greckie słowo fylé („plemię”) odnosi się do grupy ludzi pochodzących od wspólnego przodka, a także do jej podgrupy, czyli rodu. W Chrześcijańskich Pismach Greckich używane jest często w odniesieniu do plemion izraelskich (Dz 13:21; Rz 11:1; Flp 3:5; Heb 7:13, 14; Obj 5:5). W niektórych wyrażeniach, np. „z każdego plemienia i języka, i ludu, i narodu”, określenie „plemię” prawdopodobnie oznacza ludzi wywodzących się od wspólnego przodka (Obj 5:9). Wyrażenia takie odnoszą się więc do wszystkich ludzi, bez względu na ich przynależność plemienną, językową, rasową czy państwową (Obj 7:9; 11:9; 13:7; 14:6). Słowo fylé występuje też w Objawieniu 1:7, gdzie „wszystkie plemiona ziemi” niewątpliwie oznaczają ogół mieszkańców naszej planety, bo w tym samym wersecie powiedziano też: „Ujrzy go wszelkie oko” (por. Mt 24:30).

Plemiona Izraela. Podstawą podziału narodu izraelskiego na plemiona było pochodzenie od 12 synów Jakuba (Rdz 29:32 do 30:24; 35:16-18). Od tych „dwunastu głów rodu [gr. dòdeka patriárchas]” wywodziło się „dwanaście plemion Izraela” (Dz 7:8; Rdz 49:1-28). Jakub pobłogosławił jednak dwóch synów Józefa — starszego Manassesa i młodszego Efraima — mówiąc: „Efraim i Manasses staną się moimi jak [prawdziwi synowie] Ruben i Symeon” (Rdz 48:5, 13-20). Gdy poszczególne plemiona otrzymywały swe dziedzictwo w Ziemi Obiecanej (Joz 13-19), nie było wśród nich plemienia Józefa. Za to potomków dwóch „synów Józefa” — Manassesa i Efraima — traktowano jako odrębne plemiona izraelskie (zob. GRANICA; MAPA, t. 1, s. 744). Nie zwiększyło to jednak do 13 liczby plemion otrzymujących dziedzictwo ziemi, gdyż zgodnie z wolą Jehowy nie przypadło ono w udziale „plemieniu Lewiego”, które w miejsce pierworodnych z innych plemion zostało wybrane do usługiwania w przybytku (Wj 13:1, 2; Lb 1:49; 3:6-13, 41; Pwt 10:8, 9; 18:1; zob. LEWICI). A zatem w Izraelu było 12 plemion nielewickich (Joz 3:12, 13; Sdz 19:29; 1Kl 11:30-32; Dz 26:7).

Gdy Mojżesz wypowiadał błogosławieństwa dla poszczególnych plemion (Pwt 33:6-24), nie wymienił plemienia Symeona — być może dlatego, że było stosunkowo małe, a jego dziedzictwo miało znaleźć się na terytorium Judy. W wizji Ezechiela dotyczącej świętej daniny i 12 plemion wyszczególniono te same plemiona, które według Księgi Jozuego otrzymały dziedziczną posiadłość (Eze 48:1-8, 23-28). Ezechielowi wyjawiono też, że plemieniu Lewiego przypadła część „świętej daniny” (Eze 48:9-14, 22).

Organizacja narodu. Podział na plemiona odgrywał istotną rolę w strukturze narodu izraelskiego. Przynależność plemienna decydowała zarówno o kolejności wymarszu, jak i o miejscu obozowania na pustkowiu (Lb 2:1-31; 10:5, 6, 13-28). Poszczególne plemiona otrzymały swe dziedziczne posiadłości, a specjalne prawa gwarantowały,