„znowu; jeszcze raz” i „narodziny; pochodzenie”. Określenia tego użył Filon, pisząc o odnowieniu świata po potopie. Józef Flawiusz odniósł je do odrodzenia Izraela po powrocie z niewoli. A w dziele Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament (red. G. Kittel, 1932, t. I, s. 687) podano, że użycie słowa palingenesía w Mateusza 19:28 „jest całkowicie zgodne z tym, co spotykamy u Filona i Flawiusza”. A zatem wypowiedź Jezusa nie odnosi się do stworzenia czegoś nowego, ale do przywrócenia lub odnowienia, którego dokona Jehowa, by w pełni zrealizować swe zamierzenie co do ziemi (zob. PLEMIĘ [‛Sądzenie dwunastu plemion Izraela’]).

Posłuszna ludzkość ma zapewnione wspaniałe błogosławieństwa pod panowaniem Królestwa, gdyż powiedziano o niej: „Stworzenie zostanie uwolnione z niewoli skażenia i dostąpi chwalebnej wolności dzieci Bożych” (Rz 8:19-21; zob. SYN [SYNOWIE] BOŻY [„Chwalebna wolność dzieci Bożych”]). W tym nowym systemie rzeczy, który Bóg obiecał i stworzy, „ma mieszkać prawość” (2Pt 3:13). Pewność tego postanowienia podkreśla wizja Jana, opisana w Objawieniu, oraz jego słowa: „Ujrzałem nowe niebo i nową ziemię” (Obj 21:1-5).

(hebr. liwnéh).

Hebrajska nazwa tego drzewa znaczy „biały”; pokrewne arabskie słowo, lubna, odnosi się do styrakowca lekarskiego (Styrax officinalis). Jest to wysoki krzew lub małe drzewo, na ogół nieprzekraczające 6 m wysokości. Powszechnie występuje w Syrii, gdzie Jakub robił użytek z jego prętów (Rdz 30:37), oraz w Palestynie; często rośnie na suchych zboczach i w skalistych okolicach, gdzie daje upragniony cień (Oz 4:13). Jego owalne liście mają długie, giętkie ogonki i z wierzchu są zielone, a od spodu srebrzysto włochate. Piękne białe kwiaty o przyjemnym zapachu są bardzo podobne do kwiatów pomarańczy.

Pierwszy z wymienionych synów Cofacha; z plemienia Aszera. Należał do głów domów patriarchalnych pośród 26 000 doborowych, dzielnych mocarzy wojska izraelskiego (1Kn 7:30, 36, 40).

Kenicka rodzina pisarzy mieszkających w Jabec (1Kn 2:55).

(prawdopodobnie: „trzciny”).

Jedno z kilku miejsc wymienionych w celu pokazania, gdzie Mojżesz przemawiał do Izraelitów w 40 roku ich wędrówki po pustkowiu (Pwt 1:1, przyp. w NW). W Septuagincie (Bagster) i Wulgacie w wersecie tym nie występuje nazwa „Suf”, lecz „Morze Czerwone” — najwyraźniej sądzono, że zostało tu opuszczone hebrajskie słowo jam („morze”) i w związku z tym Suf jest skróconą formą wyrażenia jam-súf (odnoszonego do Morza Czerwonego). Gdyby tak było, nazwa ta oznaczałaby zatokę Akaba, będącą częścią tego morza. Niemniej w masoreckim tekście hebrajskim dosłownie czytamy, że Mojżesz przemawiał do Izraela „na pustynnych równinach naprzeciw Sufu”. Werset 5 dodaje, że było to „w regionie nadjordańskim w ziemi moabskiej”. A zatem chociaż dokładna lokalizacja nie jest znana, Suf prawdopodobnie leżał po wsch. stronie Jordanu. Bywa utożsamiany z Chirbat Sufa, położonym ok. 6 km na pd. pd. wsch. od Madaby.

To hebrajskie słowo zwykle bywa odnoszone do regionu lub doliny, prawdopodobnie w pobliżu Arnonu (Lb 21:14). Choć niekiedy tłumaczono je na „wicher” (Bg) bądź „nawałnica” (Kr), to z większości współczesnych przekładów wynika, że chodziło o region lub dolinę, bo czytamy w nich o Waheb „w Sufa” (Bw, BWP) lub „przy Sufa” (JB).

Jeden z oddziałów w armii egipskiego króla Sziszaka, który najechał Judę podczas panowania Rechoboama (2Kn 12:2, 3). Niektórzy uczeni twierdzą, że o Sukkijczykach wspominają pewne starożytne teksty egipskie i że byli oni z pochodzenia Libijczykami.

(„szałasy”).

1. Miejsce, gdzie po spotkaniu z Ezawem Jakub zbudował sobie dom, a dla swego stada postawił szałasy, czyli kryte zagrody, od których właśnie pochodzi nazwa Sukkot (Rdz 33:16, 17). Wypowiedź, iż jego następne miejsce pobytu, Szechem, znajdowało się „w ziemi Kanaan”, wskazuje, że Sukkot leżało poza właściwym Kanaanem (Rdz 33:18).

Inne wzmianki odnoszące się zapewne do tego samego miejsca lokalizują je po wsch. stronie Jordanu. Na przykład Sukkot wymieniono wśród miast na tamtym obszarze stanowiących dziedzictwo plemienia Gada (Joz 13:24, 25, 27). Gdy Gedeon ścigał Midianitów, przekroczył Jordan i dotarł do Sukkot, którego książęta nie chcieli dać jego wojownikom żywności, podobnie jak mieszkańcy pobliskiego Penuelu. W drodze powrotnej Gedeon wypytał o imiona 77 książąt i starszych Sukkot (było to więc stosunkowo duże miasto) i ukarał ich za to, że nie udzielili mu wsparcia w wyprawie wojennej zleconej przez Boga (Sdz 8:4-16). Kiedy Salomon budował świątynię,