niegodny, bo Jehowa nie pozostawi bez ukarania tego, kto używa jego imienia w sposób niegodny” (Wj 34:28; 20:1-7). Potępiono również złorzeczenie Bogu i przeklinanie naczelnika ludu (Wj 22:28). Pierwszy zanotowany przypadek bluźnierstwa dotyczył syna pewnego mieszanego małżeństwa. Człowiek ten w bójce z Izraelitą „zaczął lżyć Imię oraz mu złorzeczyć”. Jehowa skazał winowajcę na karę śmierci przez ukamienowanie i postanowił, że w przyszłości należy tak karać każdego, „kto lży imię Jehowy” — zarówno rodowitego Izraelitę, jak i osiadłego przybysza (Kpł 24:10-16).

Niedługo potem ogromna większość Izraelitów okazała brak szacunku, szemrając przeciw Jehowie. W związku z tym zostali skazani na 40-letnią wędrówkę po pustkowiu, na którym mieli pomrzeć wszyscy w wieku od 20 lat wzwyż (Lb 14:1-4, 11, 23, 29; Pwt 1:27, 28, 34-39). W swym bluźnierczym nastawieniu posunęli się tak daleko, że rozmawiali o ukamienowaniu wiernych sług Bożych (Lb 14:10). Chociaż obelżywa mowa Koracha, Datana i Abirama była skierowana bezpośrednio przeciw przedstawicielom Boga, Mojżeszowi i Aaronowi, to zanim Bóg zgładził tych buntowników i ich rodziny przed ich namiotami, Mojżesz powiedział zgromadzonym obserwatorom: „Poznacie, że mężowie ci odnieśli się do Jehowy ze wzgardą”, lekceważąc tych, których zamianował sam Bóg (Lb 16:1-3, 30-35).

Nawet jeśli ktoś nie mówił przeciw Bogu, jego czyny sprzeczne z Bożymi zasadami podanymi w przymierzu Prawa mogły być równoznaczne z ‛wyrażaniem się obelżywie o Jehowie’ lub bluźnieniem Mu. Dlatego komuś, kto nieumyślnie złamał prawo Boże, okazywano miłosierdzie, ale tego, kto przekraczał je świadomie i rozmyślnie — czy to rodowitego Izraelitę, czy osiadłego przybysza — należało uśmiercić za lżenie Jehowy oraz gardzenie Jego słowem i przykazaniem (Lb 15:27-31; por. Pwt 31:20; Neh 9:18, 26).

Do innych wspomnianych w Pismach Hebrajskich osób, które dopuściły się bluźnierstwa, należą synowie kapłana Helego (1Sm 3:12, 13) oraz pogański dostojnik asyryjski — rabszak (2Kl 19:4-6, 22, 23). Niewinny Nabot został uznany za bluźniercę i uśmiercony na podstawie zeznań fałszywych świadków (1Kl 21:10-13). W późniejszych czasach Jehowa potępił fałszywych proroków za pokrzepianie tych, którzy Nim gardzili (Jer 23:16, 17). Wyraźnie ostrzegł urągających Mu ludzi, że otrzymają ‛w swe zanadrze’ stosowną odpłatę (Iz 65:6, 7; por. Ps 10:13; Iz 8:20-22). Z powodu odstępstwa Izraelitów narody znieważały imię Jehowy (Iz 52:4, 5; Eze 36:20, 21).

Z czasem nauki rabinów doprowadziły do błędnego poglądu, iż według Kapłańskiej 24:10-23 bluźnierstwem jest samo wymówienie imienia Jehowa. Zgodnie z tradycją talmudyczną sędziowie religijni, słysząc podczas zeznań bluźniercze słowa rzekomo wypowiedziane przez oskarżonego, mieli rozedrzeć swe szaty, jak to opisano w 2 Królów 18:37; 19:1-4 (The Jewish Encyclopedia, 1976, t. III, s. 237; por. Mt 26:65).

„Bluźnierstwo” w Pismach Greckich. Apostoł Paweł wskazał na podstawowe znaczenie określenia blasfemía, gdy w Rzymian 2:24 przytoczył wspomniane już słowa z Izajasza 52:5 i Ezechiela 36:20, 21 i użył spokrewnionego greckiego czasownika blasfeméo.

Bluźnierstwo obejmuje przypisywanie sobie albo innej osobie bądź rzeczy jakichś cech lub przywilejów Boga (por. Dz 12:21, 22). Żydowscy przywódcy religijni oskarżyli Chrystusa Jezusa o bluźnierstwo, ponieważ powiedział, iż grzechy pewnych osób są przebaczone (Mt 9:2, 3; Mk 2:5-7; Łk 5:20, 21), i próbowali ukamienować go jako bluźniercę, bo głosił, że jest Synem Bożym (Jn 10:33-36). Gdy przed Sanhedrynem Jezus oznajmił, jakie Bóg ma wobec niego zamierzenie i jak go wywyższy, arcykapłan rozdarł swe szaty i oskarżył Jezusa o bluźnierstwo, za które skazano go na śmierć (Mt 26:63-66; Mk 14:61-64). Potem przywódcy religijni zaprowadzili Jezusa przed Piłata i chytrze zmienili zarzut z bluźnierstwa na działalność wywrotową, twierdzili bowiem, że nie mogą wykonywać wyroków śmierci (Jn 18:29 do 19:16).

Jezus był Synem Boga i Jego bezpośrednim przedstawicielem, więc to, co mówiono przeciwko niemu, również można nazwać bluźnierstwem (Łk 22:65). Podobnie duch święty, czyli czynna siła pochodząca od Boga, jest ściśle związany z Jego osobą i dlatego Jezus mówił o „bluźnierstwie przeciwko duchowi”, które jest grzechem niewybaczalnym (Mt 12:31; Mk 3:28, 29; Łk 12:10). O bluźnierstwie napisano, że pochodzi z serca (Mt 15:19; Mk 7:21, 22), a zatem w grzechu przeciwko duchowi istotną rolę odgrywa stan serca, którego wyrazem jest umyślne działanie. Okoliczności, w jakich Jezus powiedział o grzechu niewybaczalnym, wskazują, że chodzi o przeciwstawienie się działaniu ducha świętego. Nie jest ono spowodowane wprowadzeniem kogoś w błąd, ludzką słabością czy niedoskonałością; jest to sprzeciw świadomy i rozmyślny. Faryzeusze wyraźnie widzieli, że dzięki duchowi Bożemu Jezus czyni dobro, ale z pobudek egoistycznych przypisywali tę moc Beelzebubowi, Szatanowi Diabłu, bluźniąc w ten sposób przeciwko świętemu duchowi Bożemu (Mt 12:22-32; por. Heb 6:4-6; 10:26, 27).

Szczepan, podobnie jak Jezus, poniósł męczeńską śmierć oskarżony o bluźnierstwo (Dz 6:11-13; 7:56-58). Bluźniercą był Paweł, gdy jako Saul próbował zmusić chrześcijan do „wyparcia się wiary” (dosł. „by bluźnili”). Kiedy jednak sam został uczniem, Żydzi bluźnierczo mu się sprzeciwiali, a w Efezie niektórzy zapewne uważali, że głoszone przez niego nauki są bluźnierstwem przeciw bogini Artemidzie (Dz 13:45; 19:37; 26:11; 1Tm 1:13). Wykluczając ze zboru Hymeneusza i Aleksandra, Paweł ‛wydał ich Szatanowi, żeby przez skarcenie nauczyli się nie bluźnić’ (1Tm 1:20; por. 2Tm 2:16-18). Jakub napisał, że bogaci, jako klasa, są skłonni ‛bluźnić szlachetnemu imieniu’, od którego uczniowie zostali nazwani (Jak 2:6, 7; por. Jn 17:6; Dz 15:14). Wielu bluźnierców miało się pojawić w „dniach ostatnich” (2Tm 3:1, 2), co zapowiadały również słowa i symbole z Księgi Objawienia (Obj 13:1-6; 16:9-11, 21; 17:3).

W Biblii błogosławienie oznacza uświęcenie lub ogłoszenie świętości kogoś lub czegoś; prośbę do Boga o łaskę; wyświadczenie dobra; zlanie łaski; opiewanie świętości; wychwalanie; mówienie o kimś lub o czymś dobrze; chronienie przed złem; zapewnienie szczęścia.

Różne formy hebrajskich słów, które na ogół tłumaczy się na „błogosławić” albo „błogosławieństwo”, występują w Biblii ok. 400 razy. Zazwyczaj jako „błogosławić” oddawany jest czasownik barách. W kilku miejscach przetłumaczono go też na „życzyć dobra” (1Sm 25:14), „gratulować” (1Kn 18:10), „pozdrawiać” (2Kl 4:29). Pochodzący od niego rzeczownik występuje w nazwie niziny Beracha („błogosławieństwo”), ponieważ Jehoszafat i jego lud błogosławili tam Jehowę (2Kn 20:26). Czasownik o tym samym rdzeniu jest także oddawany jako „klękać” lub „padać na kolana” (Rdz 24:11; 2Kn 6:13; Ps 95:6).

Żydowscy kopiści, zwani soferami (soferim), w kilku wersetach zastąpili słowem „błogosławić” słowo „przekląć” (1Kl 21:10, 13; Hi 1:5, 11; 2:5, 9), bo uważali, że już sama wzmianka o przeklinaniu Boga jest bluźnierstwem (zob. Dodatek 2B w NW).

Grecki czasownik eulogéo dosłownie znaczy „dobrze o kimś mówić”. Rzeczownik eulogía („błogosławieństwo”) jest użyty w Rzymian 16:18 w sensie negatywnym i oznacza „pochlebiającą mowę”, która ma obałamucić czyjeś serce.

W Biblii słowa „błogosławić” i „błogosławieństwo” dotyczą przynajmniej czterech zasadniczych sytuacji: 1) Jehowa błogosławi ludzi (albo ludziom), 2) ludzie błogosławią Jehowę, 3) ludzie błogosławią Chrystusa oraz 4) ludzie błogosławią innych ludzi.

Gdy błogosławi Jehowa. „Błogosławieństwo Jehowy — oto, co wzbogaca, a on nie dodaje do niego żadnej boleści” (Prz 10:22). Osobom, które cieszą się Jego uznaniem, Jehowa błogosławi, chroniąc je, zapewniając im powodzenie, udzielając pouczeń i zaspokajając ich potrzeby — przy czym zawsze wychodzi im to na dobre.

Życzliwość Jehowy wobec ziemskich stworzeń uwidoczniła się przy ich stwarzaniu. Bóg pobłogosławił zwierzęta stworzone w piątym dniu, ogłaszając swe zamierzenie względem nich (Rdz 1:22). Gdyby Adam i Ewa byli posłuszni Bogu, to Jego błogosławieństwo wypowiedziane do nich na koniec szóstego dnia zapewniłoby im Jego nieustającą łaskę, ponieważ zatroszczył się On o wszystkie ich potrzeby materialne i duchowe (Rdz 1:28; 2:9; 5:2).

Gdy Jehowa po sześciu dniach stwarzania zakończył swe ziemskie dzieło, Jego stworzeniom niczego nie brakowało (Rdz 1:31). Wtedy postanowił odpocząć, czyli zaprzestać tej pracy, i pobłogosławił dzień siódmy, uznając go za święty. Cała ludzkość mogła oczekiwać szczęścia i bezkresnych błogosławieństw (Rdz 2:3; Wj 20:11).

Kiedy Noe z rodziną wyszli z arki, Jehowa okazał im swą przychylność, błogosławiąc ich i oznajmiając im swą wolę. Gdyby ludzie się do niej stosowali, cieszyliby się Bożą łaską i ochroną (Rdz 9:1).

Szczególne znaczenie dla całej ludzkości ma błogosławieństwo dotyczące Abrahama i jego potomstwa (Rdz 12:3; 18:18; 22:18). Jehowa pobłogosławił Abrahamowi i Sarze, w cudowny sposób przywracając im zdolności rozrodcze, dzięki czemu mimo sędziwego wieku mogli wydać na świat syna (Rdz 17:16; 21:2). Zapewnił Abrahamowi pomyślność i posłużył się nim do zobrazowania przyszłych, jeszcze donioślejszych wydarzeń (Gal 4:21-26). O znaczeniu błogosławieństwa Bożego, jakim było danie Abrahamowi potomka, świadczyła obietnica, że ludzie ze wszystkich narodów dostąpią błogosławieństw poprzez tego, którego pierwowzorem był Izaak — Jezusa Chrystusa (Dz 3:25, 26; Gal 3:8, 14; Heb 6:13-20).

Możliwość uzyskania błogosławieństwa Jehowy zależy od tego, czy dany człowiek bądź naród jest Mu posłuszny (Wj 23:25). Jak wynika z wyraźnego przeciwstawienia błogosławieństw i przekleństw w 27 i 28 rozdz. Powtórzonego Prawa, na nieposłusznych spada przekleństwo Jehowy i surowe kary, natomiast posłuszni dostępują Jego błogosławieństwa, które przynosi im pomyślność