— z posłusznymi ludźmi, na których będzie spoglądał z uznaniem (Ps 16:11; Obj 21:3; por. Ps 15:1-3; 27:4, 5; 61:4; Iz 66:23). Jednakże wbrew obiegowym opiniom doskonałość wcale nie wyklucza rozmaitości. Królestwo zwierząt, które powstało w wyniku ‛doskonałych poczynań’ Jehowy (Pwt 32:4; Rdz 1:20-24), odznacza się niezwykłą różnorodnością. Także doskonałość planety Ziemi nie wyklucza urozmaicenia, zmienności czy kontrastu; współistnieją przecież ze sobą prostota i złożoność, surowość i fantazyjność, gorycz i słodycz, szorstkość i gładkość, łąki i lasy, góry i doliny. Jest miejsce i na ożywczą rześkość wczesnej wiosny, i na lazurowe niebo ciepłego lata, na urocze barwy jesieni i na czyste piękno puszystego śniegu (Rdz 8:22). A zatem doskonali ludzie również nie będą szablonowymi postaciami o identycznej osobowości oraz jednakowych talentach i umiejętnościach. Jak ukazują definicje podane na wstępie, wcale nie na tym polega doskonałość.

Zobacz WÓDZ, DOSTOJNIK, KSIĄŻĘ.

Miasto występujące w dwóch relacjach biblijnych. Utożsamia się je obecnie z Tall Dotan (Tel Dotan), położonym na pagórku pośród niewielkiej równiny między wzgórzami Samarii a pasmem Karmelu, 16 km na pn. pn. wsch. od Samarii (ILUSTRACJA, t. 1, s. 950).

Młody Józef natknął się na swych braci ze stadami „w Dotanie”. Prawdopodobnie znajdowali się na pn. od miasta, na pastwiskach, które przecinała droga łącząca Gilead (po wsch. stronie Jordanu) z wybrzeżem śródziemnomorskim i Egiptem. Być może właśnie tą drogą przechodziła „karawana Ismaelitów”, którzy kupili Józefa (Rdz 37:17-36).

Setki lat później król Syrii wysłał do Dotanu liczne wojsko w celu pojmania Elizeusza. Tutaj oczy przestraszonego sługi tego proroka zostały cudownie otwarte i zobaczył on ogniste zastępy zbrojne Boga, zajmujące „górzystą okolicę (...) wokół Elizeusza”, czyli albo pagórek, na którym się znajdował Dotan, albo pobliskie wzgórza leżące na wsch., pd. i zach. od Dotanu (2Kl 6:11-17). Syryjczycy, otaczając miasto, być może również zajęli pozycje na okolicznych wzgórzach, z których potem „schodzili” (BT) do Elizeusza, gdy ten wyszedł z miasta. Wrogowie ci okazali się jednak całkowicie nieszkodliwi, bo Jehowa w cudowny sposób poraził ich ślepotą, zapewne posługując się w tym celu swymi aniołami (2Kl 6:18, 19; por. Rdz 19:1, 10, 11).

Greckie słowo chilíarchos znaczy „tysiącznik”, czyli „dowódca 1000 żołnierzy”. Z wyjątkiem Księgi Objawienia odnosi się ono do rzymskiego trybuna wojskowego. W każdym rzymskim legionie było sześciu trybunów. Legion nie był jednak podzielony między sześciu dowódców; każdy z trybunów dowodził całym legionem przez szóstą część czasu. Przez dwa miesiące dwóch trybunów pełniło obowiązki dowódcy na zmianę, co drugi dzień (zob. WOJSKO [Rzymskie]).

Dowódca wojskowy tej rangi dysponował wielką władzą. Mianował setników i przydzielał im zadania. Przewodniczył posiedzeniom sądu wojennego i mógł orzekać karę śmierci. Miał do pomocy grupę adiutantów. O jego randze świadczył strój: purpurowa szarfa na todze i złoty pierścień. Początkowo trybunów wybierał lud, a później ich powoływaniem zajmował się senat albo inna instytucja cywilna lub wojskowa. Zazwyczaj wymagano od nich dziesięciu lat służby w piechocie lub pięciu w jeździe. August zezwolił synom senatorów rozpoczynać karierę od stopnia trybuna. Tyberiusz prawo wyznaczania trybunów zarezerwował dla siebie.

Podczas uroczystości z okazji urodzin Heroda tacy dowódcy znaleźli się wśród znamienitych gości, których Salome zabawiała tańcem. W obecności ludzi na tak wysokich stanowiskach Herod czuł się zmuszony dotrzymać przysięgi i dlatego polecił ściąć głowę Janowi Chrzcicielowi (Mk 6:21-26). Dowódca wojskowy (tysiącznik) towarzyszył żołnierzom, którzy aresztowali Jezusa (Jn 18:12).

Około 56 r. n.e. dowódcą wojskowym garnizonu w Jerozolimie był Klaudiusz Lizjasz. To on uratował Pawła przed motłochem ulicznym i przed wzburzonym Sanhedrynem oraz napisał wyjaśniający list do namiestnika Feliksa, potajemnie odsyłając Pawła do Cezarei (Dz 21:30 do 24:22). Wielu dowódców wojskowych było obecnych, gdy Paweł stanął przed Herodem Agryppą II (Dz 25:23).

W wizji Jana z Księgi Objawienia wymieniono „dowódców wojskowych” wśród ludzi zgładzonych z wyroku Bożego (Obj 6:15; 19:18).

Ten, kto pilnuje oskarżonych o łamanie prawa; strażnik w więzieniu. W Piśmie Świętym określenie „dozorca więzienny” jest tłumaczeniem dwóch słów greckich: basanistés, czyli „zadający męki”, i desmofýlaks, rzeczownika złożonego z wyrazów: desmòs („więzy; pęta”) i fýlaks („strażnik”).

Dozorcy więzienni często poddawali więźniów okrutnym torturom, dlatego nazywano ich basanistés. Na przykład do więzienia wtrącano czasami nierzetelnych dłużników. Dozorca mógł takiego więźnia chłostać lub torturować, a wypuszczano go dopiero wtedy, gdy ‛spłacił aż do ostatniej