Zobacz LICZBA.

Hebrajskie słowo sarís tłumaczone na „dworzanin” (1Kl 22:9; Rdz 40:2, 7) można też oddać jako „eunuch” (Est 2:3; Iz 56:3). W Rodzaju 37:36 w Biblii Tysiąclecia przetłumaczono je na „urzędnik”, a w przypisie do tego wersetu w Biblii króla Jakuba powiedziano: „Słowo to oznacza nie tylko eunuchów, ale też podkomorzych, dworzan i urzędników”. Greckie słowo eunoúchos, oddawane jako „eunuch”, może się odnosić albo do dworzanina (Dz 8:27), albo do osoby pozbawionej zdolności rozrodczych (Mt 19:12).

Na ogół uważa się, że dworzanie sprawowali pieczę nad prywatnymi komnatami lub pomieszczeniami pałacu albo rezydencji; funkcję taką piastował Blastus, dostojnik króla Heroda (Dz 12:20). (W tym wypadku użyto jednak greckiego wyrażenia epí tou koitònos, oznaczającego kogoś, kto ma „pieczę nad sypialnią”). Ale obowiązki dostojników na dworze królewskim były bardzo różne. Bigtan i Teresz, zaufani słudzy na dworze medo-perskim, najprawdopodobniej pełnili straż przy drzwiach do prywatnych komnat króla Aswerusa (Est 2:21). Inni ‛usługiwali osobie króla’ (Est 1:10, 11). Biblia mówi też o dworzanach piastujących stanowiska wojskowe (2Kl 25:19). „Naczelny dworzanin” w Babilonie miał za zadanie wyznaczyć opiekuna nad Danielem, Chananiaszem, Miszaelem i Azariaszem, którzy tam przybyli w roku 617 p.n.e. razem z Jehojachinem i innymi Żydami uprowadzonymi przez króla Nebukadneccara (Dn 1:3, 7, 11).

Wydaje się, że nie wszyscy dworzanie byli eunuchami w dosłownym znaczeniu tego słowa, czyli kastratami. Prawdziwym eunuchom często powierzano pieczę nad częścią pałacu, gdzie mieszkały kobiety, czyli nad haremem króla. Ale obowiązki np. głównego podczaszego (wysokie stanowisko) lub głównego piekarza wcale nie wymagały, żeby kandydaci na ten urząd byli eunuchami, chociaż i oni mogli dostąpić tej godności (Rdz 40:2). Potyfar, który na dworze faraona był dworzaninem i dowódcą straży przybocznej, miał żonę (Rdz 39:1). „Eunuch” ochrzczony przez ewangelizatora Filipa był dostojnikiem ustanowionym nad całym skarbem kandaki, królowej Etiopii. Był nawróconym na judaizm prozelitą i oddawał cześć Jehowie zgodnie z Prawem Mojżeszowym. Nie mógł być literalnym eunuchem, gdyż żaden wykastrowany mężczyzna nie miał prawa wejść do zboru Izraela, a przed nawróceniem się Korneliusza nie chrzczono nikogo prócz Żydów i prozelitów (Dz 8:26-38; 10:24, 34, 35, 44-47; Pwt 23:1). Dawid zebrał swych dworzan (którzy ze względu na Prawo Mojżeszowe i stosunek Żydów raczej nie byli prawdziwymi rzezańcami) oraz książąt i mocarzy i oznajmił im, że jego syn Salomon został wyznaczony do zbudowania świątyni Jehowy (1Kn 28:1-6; zob. PODCZASZY; SZAFARZ).

Zobacz APOSTOŁ.

Znane od starożytności narzędzie służące do uwięzienia i wymierzania kary, zbudowane z drewnianej ramy, w której zamykano nogi siedzącej ofiary (2Kn 16:10; Jer 20:2, 3), często wystawionej na publiczne pośmiewisko. Rzymskie dyby miały kilka otworów, umożliwiających szerokie rozstawienie nóg, co przysparzało dodatkowych cierpień. Po hebrajsku dyby do zakuwania nóg nazywano sad (Hi 13:27; 33:11), a ponieważ były wykonane z drzewa, po grecku określano je słowem ksýlon („drewno”). Pawłowi i Sylasowi zakuto nogi w dyby w więzieniu w Filippi (Dz 16:24).

W innych miejscach Pism Hebrajskich „dyby” są odpowiednikiem słowa mahpéchet. Ponieważ zawiera ono w sobie myśl o przekręceniu, wydaje się, że ciało zakutej osoby musiało być zgięte lub wykrzywione. Być może narzędzie to oprócz nóg unieruchamiało też ręce i głowę albo było używane z innym urządzeniem (np. z kłodami), w którym zamykano ręce i głowę (Jer 29:26). Prawo dane przez Boga Izraelitom nie zalecało stosowania żadnego z tych narzędzi, nie przewidywało również kary więzienia.

Lotne produkty spalania substancji organicznych, m.in. sadza. W Biblii słowo „dym” może się również odnosić do pary wodnej lub chmury przypominającej dym. Hebrajskie słowo ʽaszán i greckie kapnòs wielokrotnie są używane w znaczeniu dosłownym, ale często też w przenośnym.

Obecność Jehowy i Jego gniew. Obłok „dymu”, któremu niekiedy towarzyszył ogień, symbolizował obecność Jehowy (Wj 19:18; 20:18; Iz 4:5). Taki dym wypełniał świątynie, które w wizjach oglądali prorok Izajasz i apostoł Jan (Iz 6:1-6; Obj 15:8; zob. CHMURA).

Dym bywa także kojarzony z płonącym gniewem Jehowy (Pwt 29:20). A o Izraelitach, którzy zaczęli czcić fałszywych bogów, powiedziano, że są „dymem” w nozdrzach Boga, to znaczy pobudzają Go do wielkiego gniewu (Iz 65:5).

Ostrzeżenie lub znak. Podczas wojny za pomocą sygnałów dymnych mogły się porozumiewać miasta lub oddziały wojskowe (Sdz 20:38-40).