Tymczasem chrześcijanin jest zobowiązany miłować swych nieprzyjaciół, tzn. ludzi, którzy traktują go jak swego osobistego wroga. Wbrew potocznemu rozumieniu taka miłość (gr. agápe) nie jest sentymentalnym uczuciem podyktowanym wyłącznie przywiązaniem, lecz wypływa z poczucia moralności lub więzi społecznej i opiera się na świadomym akcie woli, poszanowaniu zasad, obowiązkowości oraz przyzwoitości, szczerze zabiegając o właściwie pojęte dobro drugich. Miłość agápe wznosi się ponad osobiste uprzedzenia i nie pozwala, by pobudziły one do porzucenia słusznych zasad i do szukania odwetu. Chrześcijanin, którego jacyś ludzie z niewiedzy prześladują za jego postępowanie, będzie się raczej modlił, żeby przeciwnikom otworzyły się oczy i żeby zrozumieli prawdę o Bogu i Jego zamierzeniu (Mt 5:44).

Stosowna nienawiść. Niemniej istnieją sytuacje, w których nienawiść bywa stosowna. Jest „czas miłości i czas nienawiści” (Kzn 3:1, 8). Nawet o Jehowie powiedziano, że znienawidził Ezawa (Mal 1:2, 3). Nie można jednak tego uznać za oznakę stronniczości. Ezaw okazał się niegodny miłości Jehowy, gdyż wzgardził prawem pierworodztwa i je sprzedał — wraz z obietnicami i błogosławieństwami Bożymi. Co gorsza, zamierzał zabić swego brata, Jakuba (Rdz 25:32-34; 27:41-43; Heb 12:14-16). Bóg nienawidzi także wyniosłych oczu, fałszywego języka, rąk, które przelewają niewinną krew, serca knującego nikczemne zamysły, stóp śpiesznie biegnących do złego, fałszywego świadka oraz tego, kto wznieca swary między braćmi — słowem: wszystkiego, co jest całkowicie sprzeczne z Jego osobowością i sprawiedliwymi prawami (Pwt 16:22; Prz 6:16-19; Iz 61:8; Za 8:17; Mal 2:16).

Jaką nienawiść muszą pielęgnować słudzy Boży?

Lojalni słudzy Jehowy nienawidzą wszystkiego, czego On nienawidzi (2Kn 19:2). „Czyż nie mam w nienawiści tych, którzy zawzięcie nienawidzą ciebie, Jehowo, i czyż nie czuję wstrętu do tych, którzy się przeciw tobie buntują? Nienawidzę ich pełną nienawiścią. Stali się dla mnie prawdziwymi nieprzyjaciółmi” (Ps 139:21, 22). Ale nienawiść ta nie skłania do wyrządzania drugim krzywdy ani nie jest równoznaczna ze złośliwością lub mściwością. Oznacza raczej zdecydowany wstręt do tego, co niegodziwe, wystrzeganie się zła i stronienie od tych, którzy zaciekle nienawidzą Jehowy (Rz 12:9, 17, 19). Chrześcijanie słusznie nienawidzą zdeklarowanych nieprzyjaciół Jehowy, takich jak Diabeł i demony oraz wszyscy ludzie rozmyślnie występujący przeciwko Bogu.

Co prawda chrześcijanie nie darzą miłością osób obracających niezasłużoną życzliwość Boga w usprawiedliwienie rozpasania, jednak nie odnoszą się z nienawiścią do kogoś, kto zgrzeszył, ale okazał się godny miłosierdzia. Czują nienawiść nie do samego skruszonego grzesznika, lecz do jego niegodziwego postępku, a ‛nawet do spodniej szaty zbrukanej przez ciało’ (Judy 4, 23).

Wystrzeganie się niestosownej nienawiści. Osoby, które zostają chrześcijanami, przestają nienawidzić siebie nawzajem (Tyt 3:3). Kto nienawidzi swego brata, dalej pozostaje w ciemności, a jego twierdzenia, że miłuje Boga, są kłamstwem. Nienawidzenie brata jest równoznaczne z morderstwem (1Jn 2:9, 11; 3:15; 4:20).

Wskutek sentymentów można utracić zrównoważony pogląd na miłość i nienawiść, co najwyraźniej przydarzyło się Dawidowi w związku z jego synem Absalomem (2Sm 18:33; 19:1-6). Dlatego „kto powstrzymuje swą rózgę, nienawidzi swego syna, ale miłuje go ten, kto go dogląda z karceniem” (Prz 13:24).

Dzięki szanowaniu cudzej prywatności i okazywaniu innym życzliwych względów można uniknąć niepotrzebnego narażania się na czyjąś nienawiść. Warto stosować się do rady: „Rzadko stawiaj stopę w domu swego bliźniego, żeby nie miał ciebie dość i wręcz cię nie znienawidził” (Prz 25:17).

Niezdolność do rozrodu; odnoszą się do niej hebrajskie słowa: ʽakár („niepłodna”; Rdz 11:30) i galmúd („bezpłodna”; Iz 49:21). W Przysłów 30:16 na określenie niepłodności użyto wyrażenia, które dosłownie znaczy „zamknięcie łona” (przyp. w NW). Greckim odpowiednikiem wyrazu „niepłodny” jest steíros (Łk 1:7, 36). Bezpłodność nazwano też „martwotą łona” (Rz 4:19).

Jehowa polecił Adamowi i Ewie, a później synom Noego: „Bądźcie płodni i stańcie się liczni” (Rdz 1:28; 9:7). Dlatego w starożytności niepłodność była dla kobiety hańbą, karą i wielkim nieszczęściem. Rachela błagała swego męża, Jakuba: „Daj mi dzieci, bo w przeciwnym razie będę martwa” (Rdz 30:1).

Odpowiedź Jakuba: „Czyż ja jestem na miejscu Boga, który ci odmówił owocu łona?” poświadcza, że Jehowa może przywrócić kobiecie zdolność rodzenia dzieci. Zresztą Biblia podaje dalej: „Bóg wspomniał na Rachelę i wysłuchał ją Bóg, gdyż otworzył jej łono. I stała się brzemienna, i urodziła syna” (Rdz 30:2, 22, 23). Jehowa uleczył też