uczniów powołanych w okolicach Kafarnaum wrócił do tego miasta, które mógł już nazywać „swoim miastem” i gdzie, jak mówiono, był „w domu” (Mt 9:1; Mk 2:1). Gdy do domu, w którym przebywał, napłynęły tłumy, uzdrowił pewnego paralityka opuszczonego przez otwór w dachu (Mk 2:2-12). Potem spotkał w kantorze podatkowym Mateusza i powołał go na swego ucznia; został on jego piątym współpracownikiem. Mateusz wydał dla niego w swym domu w Kafarnaum wielkie przyjęcie, w którym licznie uczestniczyli poborcy podatkowi, pogardzani przez faryzeuszy (Mt 9:9-11; Łk 5:27-30).

W r. 31 n.e. Jezus udał się do Judei i Jerozolimy na święto Paschy, a potem wrócił do Galilei i prawdopodobnie na jakiejś górze w pobliżu Kafarnaum wybrał 12 apostołów i wygłosił słynne Kazanie na Górze (Łk 6:12-49). Gdy wchodził do Kafarnaum, podeszli do niego żydowscy starsi i przedstawili mu prośbę pewnego setnika, który miłował naród żydowski i na dowód tego wybudował w mieście synagogę. Ten pogański żołnierz niezachwianie wierzył, iż Jezus może uzdrowić jego chorego niewolnika nawet na odległość (jak to wcześniej uczynił w wypadku syna sługi królewskiego). Zdumiony tym Jezus wyrzekł proroctwo, że „wielu ze stron wschodnich i ze stron zachodnich przyjdzie i ułoży się przy stole z Abrahamem i Izaakiem, i Jakubem w królestwie niebios” (Mt 8:5-13; Łk 7:1-10).

Pod koniec swej drugiej kampanii ewangelizacyjnej na terenie Galilei Jezus odwiedził krainę Gerazeńczyków (albo Gadareńczyków), położoną na pd. wsch. od Jeziora Galilejskiego, po czym „przeprawił się z powrotem (...) na przeciwległy brzeg”, prawdopodobnie gdzieś w pobliże Kafarnaum (Mt 8:28; Mk 5:1, 21; Łk 8:26, 40). Pewna kobieta spośród oczekującego tłumu została uzdrowiona, gdy tylko dotknęła jego szaty. Później Jezus dokonał znacznie większego cudu, wskrzeszając córkę Jaira, przełożonego synagogi. I chociaż zabronił nadawać rozgłos temu cudowi, „wieść o tym rozniosła się po całym owym regionie” (Mt 9:18-26; Mk 5:22-43; Łk 8:40-56). Być może w Kafarnaum lub gdzieś niedaleko Jezus uzdrowił również dwóch niewidomych oraz niemowę opętanego przez demona (Mt 9:27-34).

Pod koniec trzeciej podróży ewangelizacyjnej po Galilei i krótko przed Paschą 32 r. n.e. (Jn 6:4), gdy apostołowie przeprawiali się do Genezaret niedaleko Kafarnaum, Jezus chodził po wodach Jeziora Galilejskiego. W Kafarnaum odnalazł go tłum ludzi, którzy przybyli za nim z drugiej strony jeziora. Kiedy zdemaskował przyziemne pobudki większości słuchaczy, wielu uczniów go opuściło, tak iż liczba jego wiernych naśladowców się zmniejszyła (Mt 14:23-34; Mk 6:53; Jn 6:17-71). Prawdopodobnie właśnie w Kafarnaum, już po powrocie ze święta Paschy w Jerozolimie (32 n.e.), Jezus zganił faryzeuszy za to, że krytykowali jego uczniów, a sami przez swe tradycje unieważniali Słowo Boże (Mt 15:1-20; Mk 7:1-23; Jn 7:1).

Kiedy na jakiś czas przed Świętem Szałasów w 32 r. n.e. Jezus kończył zasadniczą część swej działalności w Galilei i pn. części kraju, to właśnie w Kafarnaum w cudowny sposób dostarczył pieniędzy na podatek świątynny, zilustrował kwestię wielkości w Królestwie Niebios, opowiedział przykład o zabłąkanej owcy i podał wskazówki, jak wyjaśniać nieporozumienia (Mt 17:24 do 18:35; Mk 9:33-50; Łk 9:46-50).

Jezus zaliczył Kafarnaum wraz z pobliskimi Chorazynem i Betsaidą do miejsc, w których dokonał większości swych potężnych dzieł (Mt 11:20-24; Łk 10:13-15). Przez jego obecność, nauki i cuda Kafarnaum zostało w sensie przenośnym wywyższone do nieba, ale miało niejako zejść do Hadesu, co symbolizowało głębię jego upadku. Posługując się hiperbolą, Jezus oznajmił, że nawet Sodoma nie zostałaby zniszczona, gdyby zaznała takiego wyróżnienia jak Kafarnaum. Dziś nie ma ani Sodomy, ani miasta Kafarnaum, pozostały jedynie jego ruiny w Tall Hum (Kefar Nachum), rozciągnięte wzdłuż brzegu jeziora na długości ok. 1,5 km.

Kaftorim (imię męskie lub nazwa ludu) pojawia się na liście potomków Chama poprzez Micraima (Rdz 10:6, 13, 14; 1Kn 1:12). Późniejsze sprawozdanie podaje, że jakiś czas przed wyjściem Izraelitów z Egiptu (1513 p.n.e.) Kaftoryci zajęli pd.-zach. część ziemi kananejskiej, rugując z niej Awwijczyków (Pwt 2:23). Poza tym nazwą Kaftor (także: „Kreta”, NŚ) określono „wyspę” (lub „wybrzeże”, AT, RS, przyp. w Bp), z której Filistyni przybyli do Kanaanu (Jer 47:4; Am 9:7).

Identyfikacja Kaftoru była tematem wielu dyskusji. Wśród sugerowanych miejsc znalazły się: delta Nilu, pd.-wsch. wybrzeża Azji Mniejszej (łącznie z Cylicją), Kapadocja oraz Kreta. Obecnie większość uczonych sądzi, że chodzi o Kretę. Niektórzy uważają, iż nazwa Kaftor obejmuje też sąsiednie wyspy i wybrzeża. Nazwa ta prawdopodobnie występuje pod postacią Kaptara w tekstach asyryjsko-babilońskich oraz Kfty(w) w inskrypcjach egipskich. Istnieją dowody, że Egipcjanie (również będący potomkami Micraima) utrzymywali stosunki handlowe z Kreteńczykami od bardzo dawnych czasów, być może od dni Abrahama.

Zdaniem wielu uczonych Kaftoryci wspomniani w Powtórzonego Prawa 2:23 to w rzeczywistości Filistyni. Ale ponieważ w Biblii czytamy, że Filistyni wywodzili się od Kasluchim (inna gałąź potomków Micraima), mogliby zostać nazwani Kaftorytami jedynie w sensie geograficznym (a nie etnicznym), to znaczy z tego względu, że przed przybyciem do Kanaanu mieszkali na terenie Kaftoru. Byliby więc nazwani Kaftorytami na tej samej zasadzie, na której Hebrajczyk Jakub został nazwany Syryjczykiem (dosł. „Aramejczykiem”) (Pwt 26:5). W innym wypadku należałoby rozumieć, że w Powtórzonego Prawa 2:23 nie chodzi o Filistynów, lecz że to niektórzy członkowie plemienia Kaftorytów wyemigrowali do Kanaanu.

Osłona zakładana zwierzętom na pysk, żeby nie mogły kąsać lub jeść.

W starożytnej Palestynie do młócenia większych ilości zboża często używano bydła. Najpierw rozwiązywano snopy i rozkładano je grubą warstwą na ubitym klepisku. Następnie jedno czy więcej zwierząt deptało zboże kopytami lub przeciągało po nim sanie albo inne urządzenie młockarskie. W Prawie Mojżeszowym powiedziano: „Nie masz nakładać kagańca bykowi, gdy młóci” (Pwt 25:4). A zatem nie wolno było sprawiać udręki zwierzęciu, uniemożliwiając mu jedzenie ziarna, które samo wymłóciło (por. Prz 12:10).

Zasadę z Powtórzonego Prawa 25:4 można też odnieść do ludzi wysilających się przy jakiejś pracy. Na przykład Paweł napisał do Tymoteusza: „Starsi, którzy bardzo dobrze przewodzą, niech będą poczytywani za godnych podwójnego szacunku, zwłaszcza ci, którzy ciężko pracują, przemawiając i nauczając”. I właśnie na potwierdzenie tej rady apostoł przytoczył prawo zabraniające nakładania kagańca młócącemu bykowi (1Tm 5:17, 18). Również gdy tłumaczył chrześcijanom w Koryncie, że „Pan zarządził, by obwieszczający dobrą nowinę żyli z dobrej nowiny”, powołał się na zasadę z Powtórzonego Prawa 25:4, po czym dodał: „Czyż to o byki Bóg się troszczy? Czy nie mówi tego raczej ze względu na nas? Istotnie, zostało to napisane ze względu na nas, ponieważ oracz powinien orać w nadziei, a młócący powinien to czynić w nadziei, że będzie mieć udział” (1Ko 9:8-14).

Psalmista Dawid użył słowa „kaganiec” w znaczeniu przenośnym, gdy powiedział, że nałoży go ‛jako straż dla swych ust’, by nie grzeszyć (Ps 39:1).

(„wydany [na świat]”).

Pierwsze dziecko prarodziców wszystkich ludzi, Adama i Ewy.

Po urodzeniu Kaina Ewa rzekła: „Wydałam mężczyznę z pomocą Jehowy” (Rdz 4:1). Czy sądziła, że jest przepowiedzianą niewiastą, mającą wydać potomstwo, przez które nadejdzie wybawienie? (Rdz 3:15). Jeśli tak, to bardzo się myliła. Mogła jednak słusznie oświadczyć, że wydała Kaina „z pomocą Jehowy”, gdyż po grzechu Adama i Ewy Bóg nie pozbawił ich zdolności rozrodczych, a wydając na nich wyrok, zapewnił ją, że będzie „rodzić dzieci”, ale już „w bólach” (Rdz 3:16).

Kain zajął się uprawą roli i „po jakimś czasie” on i jego młodszy brat Abel przynieśli ofiary, by złożyć je Jehowie, gdyż odczuwali potrzebę zabiegania o Jego łaskę. Bóg jednak „nie spojrzał przychylnie” na ofiarę Kaina, którą stanowiły „płody ziemi” (Rdz 4:2-5; por. Lb 16:15; Am 5:22). Chociaż niektórzy zwracają uwagę na brak wzmianki, iż Kain przyniósł najlepsze płody ziemi, podczas gdy Abel przyniósł ‛pierworodne trzody — kawałki ich tłuszczu’, to jednak problemem nie była jakość złożonej ofiary. Z Hebrajczyków 11:4 wynika, że Kainowi brakowało wiary, dzięki której Bogu spodobała się ofiara Abla. Być może Bóg nie spojrzał przychylnie na ofiarę Kaina również dlatego, że była bezkrwawa, podczas gdy Abel złożył ofiarę z życia.

Nie wiadomo, w jaki sposób Bóg pokazał, że jedną ofiarę przyjął, a drugą odrzucił, ale z pewnością było to zrozumiałe dla Kaina i Abla. Jehowa potrafi czytać w sercu człowieka (1Sm 16:7; Ps 139:1-6) i znał złe nastawienie Kaina, które stało się wyraźnie widoczne po odrzuceniu jego ofiary. U Kaina pojawiły się wtedy „uczynki ciała”, do których należą „nieprzyjaźnie, waśń, zazdrość, napady gniewu” (Gal 5:19, 20). Jehowa wykazał temu rozgoryczonemu człowiekowi, że jeśli zacznie czynić dobrze, to dostąpi wywyższenia. Kain mógł się ukorzyć i naśladować swego brata, cieszącego się łaską Jehowy, ale wolał zlekceważyć radę Bożą i nie zapanował nad narastającym w nim grzesznym pragnieniem, które niejako ‛czaiło się u wejścia’ (Rdz 4:6, 7; por. Jak 1:14, 15). Taką pozbawioną szacunku postawę określono mianem „ścieżki Kaina” (Judy 11).

Następnie Kain powiedział do brata: „Wyjdźmy na pole” (Rdz 4:8). (Co prawda słów tych nie ma w tekście masoreckim, lecz sporo manuskryptów hebrajskich wskazuje, iż w miejscu tym opuszczono jakiś fragment, a Pięcioksiąg samarytański, grecka Septuaginta, syryjska Peszitta