-
Galatów, List doWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
Kanoniczność. Najwcześniejsze potwierdzenia znajdujemy w kanonie Muratoriego oraz w dziełach Ireneusza, Klemensa Aleksandryjskiego, Tertuliana i Orygenesa. Wymieniali oni ten list razem ze wszystkimi (lub prawie wszystkimi) pozostałymi 26 księgami Chrześcijańskich Pism Greckich. Poza tym wspomniał o nim Marcjon w swym okrojonym wykazie, a pośrednio nawet Celsus, który był wrogiem chrystianizmu. Zawierają go też wszystkie ważniejsze zestawienia kanonicznych ksiąg natchnionych Pism — co najmniej w okresie do trzeciego synodu kartagińskiego z r. 397. Razem z ośmioma innymi natchnionymi listami Pawła zachował się na papirusie Chester Beatty 2 (P46), datowanym na ok. 200 r. n.e. Dowodzi to, iż pierwsi chrześcijanie uznawali go za jeden z listów Pawła. Znajduje się on także w innych starożytnych manuskryptach, takich jak kodeksy: synajski, aleksandryjski, watykański, Efrema i Claromontanus oraz syryjska Peszitta. Poza tym List do Galatów całkowicie harmonizuje z pozostałymi listami Pawła oraz resztą natchnionych Pism, do których często się odwołuje.
Tło listu. W Liście do Galatów znalazły odzwierciedlenie liczne cechy ludności, która w czasach Pawła mieszkała w Galacji. Region ten w III w. p.n.e. najechali z pn. celtyccy Galowie i dlatego mocno zaznaczały się tam wpływy celtyckie. Galowie mieli opinię dzikich barbarzyńców; powiadano o nich, że nawet składali ofiary z jeńców wojennych. W rzymskiej literaturze byli opisywani jako ludzie łatwo ulegający emocjom, przesądni i rozmiłowani w rytuałach religijnych, co zapewne ich odstręczało od chrystianizmu, tak bardzo pozbawionego ceremonii.
Niemniej w zborach galackich mogło być wielu takich byłych pogan, a także wielu byłych wyznawców judaizmu, którzy nie do końca porzucili skrupulatne przestrzeganie zwyczajów i innych wymagań Prawa Mojżeszowego. Niestałość poglądów, przypisywana Galatom celtyckiego pochodzenia, mogłaby tłumaczyć, dlaczego w tamtejszych zborach część chrześcijan w pewnym okresie gorliwie stanęła po stronie prawdy Bożej, a już nieco później stała się łatwym łupem przeciwników prawdy, którzy obstawali przy przestrzeganiu Prawa i twierdzili, iż stosowanie się do różnych jego wymagań, łącznie z obrzezaniem, jest niezbędne do zbawienia.
Judaiści, wrogo nastawieni do prawdy, najwyraźniej nie przestali wzniecać dyskusji wokół obrzezania — nawet gdy apostołowie i inni starsi w Jerozolimie rozstrzygnęli tę kwestię. Ponadto niektórzy galaccy chrześcijanie być może zaczęli przejmować niskie normy moralne otaczającej ich społeczności, co zdaje się wynikać z końcowego fragmentu tego listu, począwszy od rozdz. 5, wersetu 13. Jakkolwiek było, kiedy apostoł usłyszał, że schodzą z właściwej drogi, poczuł się zmuszony udzielić im listownie bezpośrednich rad i usilnych zachęt. Przede wszystkim chciał potwierdzić swe apostolstwo, przeciwdziałać fałszywym naukom judaistów i pokrzepić braci w zborach galackich.
Judaiści byli nieszczerzy i przebiegli (Dz 15:1; Gal 2:4). Ci fałszywi nauczyciele podawali się za przedstawicieli zboru jerozolimskiego i przeciwstawiali się Pawłowi oraz próbowali podważyć jego pozycję apostoła. Usiłowali skłonić galackich chrześcijan do obrzezania nie dla ich dobra, lecz dla zachowania pozorów — by udobruchać Żydów i powstrzymać ich zaciekłe ataki. Nie byli gotowi znosić prześladowań z powodu Chrystusa (Gal 6:12, 13).
Dla osiągnięcia swego celu twierdzili, że zamianowanie Pawła pochodzi niejako z drugiej ręki — od pewnych jednostek przewodzącym zborowi chrześcijańskiemu, a nie od samego Chrystusa Jezusa (Gal 1:11, 12, 15-20). Chcieli, by Galatowie poszli za nimi (4:17), a dla podkopania autorytetu Pawła postanowili najpierw zanegować jego apostolstwo. Jak się wydaje, insynuowali, że gdy było mu to na rękę, głosił obrzezanie (1:10; 5:11). Zamierzali skrzyżować chrystianizm z judaizmem — nie odrzucali Chrystusa wprost, ale dowodzili, iż obrzezanie wyjdzie Galatom na korzyść: ugruntuje ich w chrystianizmie, a co więcej, uczyni synami Abrahama, z którym pierwotnie zostało zawarte przymierze co do obrzezania (3:7).
Paweł całkowicie obalił zarzuty tych fałszywych chrześcijan i umocnił galackich braci, by stali niewzruszenie przy Chrystusie. Zachęcająca jest świadomość, że tamtejsze zbory pozostały wierne Chrystusowi i okazały się filarami prawdy. Paweł odwiedził je podczas trzeciej podróży misjonarskiej (Dz 18:23), a apostoł Piotr m.in. do nich skierował swój pierwszy list (1Pt 1:1).
-
-
GalbanumWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
GALBANUM
Żółtawa lub brązowawa gumożywica pochodząca z pewnych azjatyckich roślin z rodziny selerowatych. Nie można dokładnie ustalić, z jakiej rośliny pozyskiwano galbanum, którego używali Izraelici.
Mleczny płyn, który twardnieje i zamienia się w galbanum, wycieka z łodygi takiej rośliny samoistnie lub po nacięciu. Galbanum było jednym ze składników kadzidła używanego wyłącznie w sanktuarium (Wj 30:34-38). Spalane osobno wydziela odrażającą woń, ale w połączeniu z innymi
-