wielkiej rzezi, choć sam Ben-Hadad zdołał uciec (1Kl 20:1-21).

Ben-Hadad, który uważał Jehowę jedynie za „Boga gór”, w następnym roku powrócił z taką samą armią, nie zamierzał jednak walczyć w górzystych okolicach Samarii, lecz na płaskiej wyżynie niedaleko Afeku, na terytorium Manassesa (zob. AFEK 5). Gdy wojska izraelskie przybyły na miejsce bitwy, w porównaniu z potężnym obozem Syryjczyków wyglądały jak „dwie trzódki kóz”. Ale Jehowa obiecał udowodnić, że Jego moc nie jest uzależniona od położenia geograficznego, i wojska Achaba odniosły miażdżące zwycięstwo nad wrogiem (1Kl 20:26-30). Achab oszczędził jednak Ben-Hadada — podobnie jak niegdyś król Saul Amalekitę Agaga — i zawarł z nim przymierze, na mocy którego Izrael miał odzyskać utracone miasta, Achab zaś miał wyznaczyć sobie ulice w Damaszku, czyli najwyraźniej założyć tam bazary lub targowiska pozwalające prowadzić działalność handlową (1Kl 20:31-34). Jehowa potępił za to Achaba, tak jak wcześniej Saula, i jemu oraz jego ludowi przepowiedział nieszczęścia (1Kl 20:35-43).

Mord na Nabocie i jego konsekwencje. Podczas trzyletniego okresu pokoju Achab zwrócił uwagę na winnicę Nabota w Jizreel i bardzo pragnął ją nabyć, gdyż leżała obok jego pałacu. Ale Nabot odmówił odstąpienia mu jej, ponieważ zabraniało tego prawo Boże dotyczące dziedzicznej własności. Achab wrócił więc do domu posępny, położył się na łożu, odwrócił twarzą do ściany i nie chciał nic jeść. Kiedy o przyczynie jego przygnębienia dowiedziała się Jezebel, napisała w imieniu króla listy, w których poleciła postawić Nabota przed sądem za rzekome bluźnierstwo i skazać na śmierć. Gdy Achab przejął upragnioną posiadłość, przyszedł do niego Eliasz i surowo go potępił jako mordercę oraz człowieka, który się zaprzedał, by postępować niegodziwie, i stale ulega wpływom swej pogańskiej żony. Następnie prorok zapowiedział, że jak psy lizały krew Nabota, tak też będą lizać krew Achaba, a samą Jezebel i potomkami Achaba pożywią się padlinożerne ptaki. Król, przejęty do głębi tymi słowami, bardzo się zasmucił i włożywszy na siebie wór, zaczął pościć oraz na zmianę siadał i chodził przygnębiony. Z tego powodu Bóg okazał mu pewną miarę miłosierdzia, przesuwając czas sprowadzenia nieszczęścia na jego dom (1Kl 21:1-29).

Stosunki Achaba z leżącą na pd. Judą umocniło małżeństwo jego córki Atalii z Jehoramem, synem króla Jehoszafata (1Kl 22:44; 2Kl 8:18, 26; 2Kn 18:1). Podczas przyjacielskiej wizyty Jehoszafata w Samarii Achab namówił go do wspólnej próby odebrania Ramot-Gilead Syryjczykom, którzy najwyraźniej nie wywiązali się w pełni z warunków przymierza zawartego przez Ben-Hadada. Fałszywi prorocy jednogłośnie zapewniali o powodzeniu wyprawy, ale na usilną prośbę Jehoszafata Achab wezwał znienawidzonego przez siebie proroka Michajasza, który zapowiedział mu niechybne nieszczęście. Uparty Achab kazał aresztować Michajasza i wyruszył do walki, chociaż dla zachowania ostrożności uczynił to w przebraniu. Został jednak ugodzony przypadkową strzałą i zmarł od odniesionej rany. Przyniesiono go więc do Samarii i tam pochowano, a gdy zaczęto ‛spłukiwać rydwan wojenny przy sadzawce Samarii, psy lizały jego krew’. W pn.-zach. części obszernego dziedzińca tamtejszego pałacu odkopano duży sztuczny zbiornik na wodę; być może właśnie w tym miejscu spełniło się to proroctwo (1Kl 22:1-38).

Inskrypcje moabskie i asyryjskie. Biblia wspomina, że za rządów Achaba zostało odbudowane Jerycho, co mogło mieć związek z planem utrwalenia dominacji Izraela nad Moabem (1Kl 16:34; por. 2Kn 28:15). Stela Meszy donosi o jarzmie narzuconym temu krajowi przez króla Omriego i jego syna.

Inskrypcje asyryjskie opisujące bitwę pod Karkarem, którą stoczył Salmanasar III z 12 sprzymierzonymi ze sobą królami, wymieniają wśród nich A-ha-ab-bu. Większość uczonych uważa, że chodzi tu o izraelskiego króla Achaba; argumenty kwestionujące taki pogląd przedstawiono w haśle SALMANASAR 1.

2. Fałszywy prorok wśród wygnańców w Babilonie; syn Kolajasza. Jeremiasz przepowiedział, że ten niemoralny i kłamliwy prorok oraz jego towarzysz zostaną upieczeni w ogniu przez Nebukadneccara (Nebukadreccara) (Jer 29:21-23).

(„[z; należący do] Achai”).

Jeden z dojrzałych członków zboru korynckiego; wraz ze Stefanasem i Fortunatem odwiedził Pawła w Efezie (1Ko 16:17, 18).

Przed podbiciem Grecji przez Rzymian w r. 146 p.n.e. nazwa Achaja odnosiła się do niewielkiej krainy leżącej na Peloponezie na pd. brzegu Zatoki Korynckiej; obecnie obszar ten zajmuje prowincja o tej samej nazwie.

W swych utworach Homer ogólnie określa Greków mianem Achajów. Ponieważ w okresie podboju dokonanego przez Rzymian najważniejszą organizacją polityczną w Grecji była konfederacja miast znana jako Związek Achajski, Rzymianie zaczęli odnosić nazwę Achaja do całej Grecji.

Gdy w r. 27 p.n.e. Cezar August zreorganizował dwie greckie prowincje, Macedonię i Achaję, nazwy tej drugiej zaczęto używać w odniesieniu do całego Peloponezu oraz fragmentu kontynentalnej Grecji. Prowincją Achaja zarządzał rzymski senat poprzez prokonsula urzędującego w jej stolicy, Koryncie (2Ko 1:1). Z innych miast tej prowincji w Chrześcijańskich Pismach Greckich wspomniano Ateny i Kenchry. Achaję często wymieniano razem z Macedonią, prowincją graniczącą z nią od pn. (Dz 18:1, 18; 19:21; Rz 15:26; 16:1; 1Ts 1:7, 8).

W r. 15 n.e. odpowiadając na skargi dotyczące wysokich podatków, Tyberiusz objął Achaję i Macedonię władzą cesarską; od tej pory rządził nimi namiestnik prowincji Mezja. Stan ten utrzymywał się do r. 44, gdy cesarz Klaudiusz ponownie oddał te prowincje pod władzę senatu i w Koryncie znowu zaczął urzędować prokonsul. Z powodu nieznajomości tych faktów niektórzy krytycy kwestionowali w przeszłości biblijną wzmiankę o tym, że Paweł został przyprowadzony przed Galliona, „prokonsula Achai” (Dz 18:12). Jednak odkrycie pewnej inskrypcji w Delfach potwierdziło, że w okresie, który opisywał Łukasz w Dziejach Apostolskich, Gallio rzeczywiście był prokonsulem Achai (zob. GALLIO).

W Rzymian 15:26 apostoł Paweł wspomniał o szczodrości chrześcijan z Achai, którzy zorganizowali pomoc dla będących w potrzebie braci w Jerozolimie. Podczas swej drugiej i trzeciej podróży misjonarskiej Paweł spędził sporo czasu w Achai i darzył tamtejszych braci głęboką miłością (2Ko 11:10).

(przez grę słów powiązane z imieniem Achar: „sprowadzający klątwę [niedolę]”).

Syn Karmiego z domu Zabdiego z rodziny Zeracha z plemienia Judy; nazwany też Acharem (1Kn 2:7).

Kiedy Izraelici przekroczyli Jordan, Jehowa wyraźnie powiedział, że pierwsze podbite miasto, Jerycho, „ma się stać czymś przeznaczonym na zagładę; ono (...) należy do Jehowy”. Znalezione w nim srebro i złoto trzeba było oddać do „skarbu Jehowy” (Joz 6:17, 19). Tymczasem Achan, gdy zobaczył kosztowną szatę z Szinearu, 50-syklową złotą sztabę (wartość ok. 6400 dolarów) i 200 sykli srebra (440 dolarów), zakopał je potajemnie pod swym namiotem (Joz 7:21). W ten sposób okradł samego Boga! Ponieważ doszło do złamania jednoznacznego nakazu Jehowy, cofnął On swe błogosławieństwo i podczas ataku na kolejne miasto, Aj, Izraelici zostali zmuszeni do ucieczki. Kto ponosił za to winę? Nikt się nie przyznał. Wówczas wdrożono postępowanie sądownicze wobec całego narodu. Najpierw polecono podejść plemieniu za plemieniem, następnie rodzinie za rodziną z plemienia Judy, a na końcu mężczyźnie za mężczyzną z domu Zabdiego, aż „został wybrany Achan” (Joz 7:4-18). Dopiero wówczas wyznał swój grzech. Wyrok wykonano bezzwłocznie: Achana i jego domowników (którzy musieli wiedzieć o jego występku), a także zwierzęta ukamienowano, a następnie spalono razem z całym dobytkiem w dolinie Achor (co znaczy: „klątwa; niedola”) (Joz 7:19-26).

Zobacz ACHAN.

Potomek Judy, syn Haruma (1Kn 4:8).

Maakatyta, którego „syn” Elifelet był znakomitym wojownikiem Dawida (2Sm 23:34). Pochodził z Maaki, co mogło oznaczać miasto Abel Bet-Maaka na terytorium Naftalego lub syryjskie królestwo Maaka (2Sm 10:6, 8; 20:14). Na równoległej liście z 1 Kronik 11:35, 36 zamiast Achasbaja pojawia się imię Ur.

Potomek Judy, syn Aszchura (1Kn 4:1, 5, 6).

(skrócona forma imienia Jehoachaz: „[oby] Jehowa uchwycił”).

1. Syn króla judzkiego Jotama. Objął tron w wieku 20 lat i rządził 16 lat (2Kl 16:2; 2Kn 28:1).

Ponieważ syn Achaza Ezechiasz zaczął panować w wieku 25 lat, znaczyłoby to, że Achaz został