Zarówno w wypadku Abla, jak i Zachariasza zapowiedziano pomszczenie ich krwi (Rdz 4:10; 2Kn 24:22). Zachodzi też duże podobieństwo między okolicznościami i wydarzeniami z czasów Zachariasza, syna Jehojady, a sytuacją za dni pokolenia współczesnego Jezusowi. Gdy Zachariasz umierał, rzekł: „Niech Jehowa w to wejrzy i zażąda tego z powrotem”. Jego prorocze słowa spełniły się bardzo szybko. Do kraju wtargnął niewielki oddział Syryjczyków i Jehowa wydał w ich rękę wielkie wojsko Judy, a jej książęta zostali rozgromieni i złupieni. Syryjczycy ‛dokonali sądów nad Jehoaszem i zostawili go z wieloma dolegliwościami’, po czym zamordowali go jego słudzy (2Kn 24:23-25). Również Jezus opisał winę krwi ciążącą na jego słuchaczach, a następnie rzekł: „Wszystko to przyjdzie na to pokolenie” (Mt 23:36). Jego proroctwo spełniło się na Jerozolimie i Judei w latach 70-73 n.e.

(„błyskawica”).

Syn Abinoama z Kedeszu na terytorium Naftalego. We wczesnym okresie sędziów Izraelici porzucili czyste wielbienie, toteż 20 lat byli z Bożego przyzwolenia uciskani przez Jabina, króla Kanaanu. Wtedy zaczęli wołać do Jehowy o pomoc, a On na wodza wyznaczył Baraka (Sdz 4:1-3). Kananejscy ciemięzcy byli bardzo dobrze uzbrojeni, natomiast ‛wśród czterdziestu tysięcy w Izraelu nie było widać tarczy ni dzidy’ (Sdz 5:8). Mimo to za dni Baraka Jehowa dał Izraelowi pamiętne zwycięstwo nad wrogami (Ps 83:9). Dwie relacje zawarte w Księdze Sędziów (rozdz. 4 oraz tryumfalna pieśń Debory i Baraka w rozdz. 5) uzupełniają się nawzajem, tworząc barwny obraz tego, co się wówczas wydarzyło.

Prorokini Debora, która sądzi w tym czasie Izraela, zachęca Baraka do podjęcia kroków w celu wyzwolenia jego ludu. Barak zgadza się, ale pod warunkiem że ona również z nim pójdzie. Prorokini przystaje na to, choć zapowiada Barakowi, że Syserę, dowódcę wojsk Jabina, Jehowa wyda w rękę kobiety (Sdz 4:4-9).

Barak zgromadza 10 000 mężczyzn z Naftalego, Zebulona oraz innych plemion izraelskich (Sdz 4:6; 5:9-18) i udaje się na górę Tabor. Na wieść o tym Sysera i jego armia wyposażona w 900 rydwanów z żelaznymi kosami rusza w kierunku Izraelitów suchym korytem potoku Kiszon (na równinie Jizreel). Dowodzone przez Baraka wojsko izraelskie, słabo uzbrojone, odważnie schodzi z góry Tabor, gotowe walczyć ze świetnie uzbrojonymi Kananejczykami. Tymczasem Kiszon zamienia się w rwącą rzekę i unieruchamia rydwany wroga. W gruncie rzeczy „z nieba gwiazdy walczyły, ze swych orbit walczyły z Syserą. Potok Kiszon ich porwał”. Barak ze swymi ludźmi zyskuje przewagę. W relacji czytamy: „Cały obóz Sysery padł od ostrza miecza. Nie ostał się ani jeden” (Sdz 5:20-22; 4:10-16).

Sam Sysera, porzuciwszy rydwan i otoczoną armię, ratuje się ucieczką i szuka schronienia w namiocie Jael, żony Chebera Kenity, który utrzymuje pokojowe stosunki z Jabinem. Jael przyjmuje Syserę gościnnie, ale gdy on zasypia, uśmierca go, przebijając mu skronie na wylot palikiem namiotowym. Kiedy przechodzi tamtędy Barak, na zaproszenie Jael wstępuje do namiotu, gdzie na własne oczy widzi spełnienie się słowa Jehowy: Sysera rzeczywiście został wydany w rękę kobiety (Sdz 4:17-22; 5:24-27). Później ręka zwycięskich Izraelitów „coraz bardziej ciążyła nad Jabinem, królem kananejskim, aż zgładzili Jabina, króla kananejskiego”. Dzięki temu ta część ziemi izraelskiej „nie była odtąd niepokojona przez czterdzieści lat” (Sdz 4:23, 24; 5:31).

Barak został zaliczony go grona wiernych sług Bożych, „którzy dzięki wierze pokonali w boju królestwa, (...) stali się dzielni na wojnie, rozgromili wojska cudzoziemców” (Heb 11:32-34).

Być może Barak jest tożsamy z Bedanem wspomnianym w 1 Samuela 12:11 (jeśli wziąć pod uwagę LXX i Sy) (zob. BEDAN 1).

Zobacz OWCA.

Powtórzone zgłoski „bar bar” w greckim słowie bárbaros nawiązują do paplaniny bądź jąkania się, czyli mowy niezrozumiałej; dlatego określenie „barbarzyńca” było początkowo odnoszone przez Greków do cudzoziemca, zwłaszcza posługującego się obcym językiem. W tamtych czasach nie wskazywało na brak ucywilizowania, ogłady czy dobrych obyczajów ani nie wyrażało pogardy lub wrogości. Nazwanie kogoś „barbarzyńcą” po prostu odróżniało go od Greków, podobnie jak słowem „poganin” odróżniano nie-Żyda od Żydów. Dlatego gdy ludzi niebędących Grekami nazywano barbarzyńcami, nie czuli się obrażeni i nie mieli do tego zastrzeżeń. Niektórzy pisarze żydowscy, nie wyłączając Józefa Flawiusza, odnosili ten termin do siebie (Dawne dzieje Izraela, XIV, X, 1; Przeciw Apionowi, I, 11, [58]); również Rzymianie przed przyswojeniem kultury greckiej sami nazywali siebie barbarzyńcami. Właśnie w tym duchu, dalekim od uprzedzeń, Paweł napisał do Rzymian: „Jestem dłużnikiem zarówno Greków, jak i Barbarzyńców” (Rz 1:14).

Najważniejszym czynnikiem wyróżniającym Greków spośród świata barbarzyńskiego był ich język. Właśnie dlatego omawiane określenie odnoszono w szczególności do ludzi niemówiących po grecku. Przykładem może być ludność Malty, władająca innym językiem. W tym wypadku Przekład Nowego Świata oddaje sens słowa bárbaroi wyrażeniem „obcojęzyczni mieszkańcy” (Dz 28:1, 2, 4). Pisząc na temat daru języków, Paweł dwukrotnie odniósł wyraz bárbaros („cudzoziemiec”) do kogoś mówiącego niezrozumiałym językiem (1Ko 14:11; zob. też Kol 3:11). Podobnie w greckiej Septuagincie użyto słowa bárbaros w Psalmie 113:1 (114:1 w wersjach hebr. i wielu przekładach pol.) oraz w Ezechiela 21:36 (w części przekładów pol. — 21:31).

Ponieważ Grecy uważali swój język i swoją kulturę za wyższe od wszystkich innych, a przy tym doznawali zniewag ze strony nieprzyjaciół, określenie „barbarzyńca” stopniowo nabrało znanego dziś negatywnego znaczenia.

Inna postać określenia Bacharumita, oznaczającego mieszkańca wioski Bachurim (por. 2Sm 23:31 z 1Kn 11:33; zob. BACHURIM; BACHARUMITA).

(„uciekinier; zbieg”).

Daleki potomek Dawida poprzez Salomona (1Kn 3:1, 10, 22).

(„syn Jezusa”).

Żyd z I w. n.e.; mieszkał w Pafos na Cyprze i był „czarnoksiężnikiem, fałszywym prorokiem” (Dz 13:6). W związku z wykonywanym zajęciem nosił przydomek lub tytuł „Elimas”, co znaczyło właśnie „czarnoksiężnik” (zob. ELIMAS).

Bar-Jezus najprawdopodobniej pełnił funkcję nadwornego maga i doradcy Sergiusza Pawła, rzymskiego prokonsula w Pafos — a zatem miał duże wpływy. Jako „kapłan” wróżbiarstwa, oczywiście był wrogiem chrystianizmu. W obawie przed utratą lukratywnego stanowiska zaciekle atakował działającego tam Pawła i Barnabasa. Kiedy Sergiusz Paweł „usilnie zabiegał o to, by usłyszeć słowo Boże”, Elimas „zaczął się im sprzeciwiać, usiłując odwrócić prokonsula od wiary” (Dz 13:7, 8).

Paweł spojrzał wtedy w oczy temu szatańskiemu wróżbicie i „napełniony duchem świętym”, rzekł: „O, pełen wszelkiego oszustwa i wszelkiej nikczemności, synu Diabła, nieprzyjacielu wszystkiego, co prawe — czy nie przestaniesz wypaczać słusznych dróg Jehowy? Oto więc jest nad tobą ręka Jehowy i oślepniesz, i przez pewien czas nie będziesz widział światła słonecznego”. Bar-Jezusa natychmiast dotknęła ślepota. Na widok tego cudu — pierwszego odnotowanego cudu Pawła — prokonsul od razu „uwierzył, niezmiernie zdumiony nauką Jehowy” (Dz 13:9-12).

Zobacz RAMIONA.

Przodek pewnych netynejczyków, którzy wrócili do Jerozolimy z Zerubbabelem (Ezd 2:43, 53; Neh 7:46, 55).

(„syn pocieszenia”).

Wybitny chrześcijanin z I w. n.e. Pierwszą biblijną wzmiankę o nim znajdujemy w Dziejach 4:34-36. Łukasz zanotował tam, że pobożny Barnabas był Lewitą i pochodził z Cypru, ale chwilowo przebywał w Jerozolimie. Spośród wielu współwyznawców, którzy wkrótce po Pięćdziesiątnicy 33 r. sprzedali swe pola i domy i oddali pieniądze apostołom, by wesprzeć działalność chrześcijańską, tylko on został wymieniony imiennie. Miał na imię Józef, lecz apostołowie — zgodnie z powszechnym wówczas zwyczajem nadawania charakterystycznych przydomków — nazwali go Barnabas, co znaczy „syn pocieszenia”.

Barnabas był życzliwy i hojny — nie szczędził sił i środków, by gorliwie popierać sprawy Królestwa. Chętnie ‛przychodził z pomocą braciom’ (Dz 9:27), a gdy zetknął się z nowo zainteresowanymi, „uradował się i zaczął ich wszystkich zachęcać, aby zgodnie z postanowieniem serca trwali w Panu”. Ten „człowiek dobry oraz pełen ducha świętego i wiary” (Dz 11:23, 24) działał jako prorok i nauczyciel w Antiochii Syryjskiej (Dz 13:1). Apostołowie zaliczyli go też do „umiłowanych”, którzy „wydali swe dusze za imię naszego Pana, Jezusa Chrystusa” (Dz 15:25, 26). Chociaż nie należał do grona 12 apostołów, słusznie został nazwany apostołem (Dz 14:14), gdyż był jednym z „wysłanych przez ducha świętego” (Dz 13:4, 43).

Wieloletnia zażyłość Barnabasa z Pawłem zaczęła się w Jerozolimie, kiedy jakieś trzy lata po swym nawróceniu Paweł chciał nawiązać łączność z tamtejszym zborem. Nie wiadomo, jak doszło do ich pierwszego spotkania. Jednak to właśnie Barnabas miał zaszczyt przedstawić Pawła Piotrowi i uczniowi Jakubowi (Dz 9:26, 27; Gal 1:18, 19).

Mniej więcej w tym czasie pewni greckojęzyczni Żydzi z Cypru i Cyreny rozbudzili w Antiochii Syryjskiej wielkie zainteresowanie chrystianizmem. Jerozolimskie ciało kierownicze posłało tam Barnabasa, który miał krzepić i umacniać w wierze nowo pozyskanych. Jako Cypryjczyk mówiący po grecku, doskonale nadawał się do tego zadania. Gdy jednak „znaczny tłum został dołączony do Pana”, Barnabas pośpieszył do Tarsu i namówił Pawła, żeby przybył do Antiochii i mu pomógł. Ponieważ w tym okresie bracia w Antiochii usłyszeli Boże ostrzeżenie o nadchodzącym głodzie, zebrali wiele darów, które za pośrednictwem Barnabasa i Pawła w odpowiedniej chwili wysłali do zboru w Jerozolimie (Dz 11:22-24, 27-30; 12:25).