22:30, omówiono pod hasłem PLEMIĘ (‛Sądzenie dwunastu plemion Izraela’).

3. Plemiona, które dwukrotnie utworzyły odrębne, północne królestwo Izraela.

Pierwszy podział państwa nastąpił po śmierci Saula — ok. 1078 r. p.n.e. Plemię Judy uznało za króla Dawida, natomiast pozostałe plemiona wyniosły na tron syna Saula — Isz-Boszeta, którego dwa lata później zamordowano (2Sm 2:4, 8-10; 4:5-7). Z czasem podziały załagodzono i Dawid został królem wszystkich 12 plemion (2Sm 5:1-3).

W późniejszym okresie panowania Dawida, po stłumieniu buntu jego syna Absaloma, wszystkie plemiona ponownie uznały Dawida za swego króla. Przywrócenie go na tron doprowadziło jednak do sporu proceduralnego między „mężami judzkimi” i „mężami izraelskimi”, reprezentującymi dziesięć północnych plemion (2Sm 19:41-43).

Wszystkie 12 plemion jednomyślnie popierało królowanie Salomona, syna Dawida. Ale gdy umarł w 998 r. p.n.e., doszło do powtórnego rozpadu królestwa. Jedynie plemiona Beniamina i Judy opowiedziały się za królem Rechoboamem, który zasiadł w Jerozolimie na tronie swego ojca Salomona. Izrael, czyli pozostałe dziesięć plemion z pn. i ze wsch., obrał na króla Jeroboama (1Kl 11:29-37; 12:1-24; MAPA, t. 1, s. 947).

Początkowo stolicą Izraela było Szechem. Później przeniesiono ją do Tircy, a za panowania Omriego na następne 200 lat do Samarii (1Kl 12:25; 15:33; 16:23, 24). Jeroboam zdawał sobie sprawę, że wspólne oddawanie czci Bogu jednoczy naród, toteż chcąc powstrzymać oderwane plemiona od wędrówek do świątyni jerozolimskiej, postawił dwa złote cielce, i to nie w stolicy, lecz na przeciwległych krańcach terytorium Izraela — jednego na pd., w Betel, a drugiego na pn., w Dan. Ustanowił też kapłaństwo niewywodzące się z plemienia Lewiego, by przewodziło Izraelowi w kulcie nie tylko złotych cielców, ale też „kozłokształtnych demonów” (2Kn 11:13-15; 1Kl 12:28-33).

Jeroboam popełnił w oczach Jehowy rażący grzech (2Kl 17:21, 22). Gdyby dochował Mu wierności i nie dopuścił się jawnego bałwochwalstwa, Jehowa pozwoliłby przetrwać jego dynastii, tymczasem utraciła ona władzę niecałe dwa lata po śmierci Jeroboama, gdy został zamordowany jego syn Nadab (1Kl 11:38; 15:25-28).

Za przykładem władcy szedł cały naród. W latach 997-740 p.n.e. w Izraelu panowało 19 królów, nie licząc Tibniego (1Kl 16:21, 22). Jedynie po dziewięciu tron objęli ich synowie, a tylko jeden założył dynastię, która przetrwała do czwartego pokolenia. Siedmiu królów Izraela rządziło krócej niż dwa lata, niektórzy zaledwie kilka dni. Jeden popełnił samobójstwo, czterech zmarło przedwczesną śmiercią, a sześciu zostało zamordowanych przez ambitnych ludzi, którzy przywłaszczyli sobie potem ich tron. Najlepszym z władców tego królestwa był Jehu, który za aprobatą Jehowy rozprawił się z nikczemnym kultem Baala popieranym przez Achaba i Jezebel, ale i on „nie dbał o to, by z całego serca chodzić według prawa Jehowy, Boga Izraela”, i pozwalał, żeby w całym kraju dalej oddawano cześć cielcom ustawionym przez Jeroboama (2Kl 10:30, 31).

Jehowa niewątpliwie okazywał Izraelowi wielkoduszną cierpliwość. W ciągu 257 lat dziejów tego państwa posyłał tam swych sług, by przestrzegali władców i lud przed konsekwencjami ich nikczemnych postępków, lecz nie dało to żadnych rezultatów (2Kl 17:7-18). Wśród tych oddanych sług Bożych byli prorocy: Jehu (nie mylić z królem o tym imieniu), Eliasz, Michajasz, Elizeusz, Jonasz, Oded, Ozeasz, Amos i Micheasz (1Kl 13:1-3; 16:1, 12; 17:1; 22:8; 2Kl 3:11, 12; 14:25; 2Kn 28:9; Oz 1:1; Am 1:1; Mi 1:1).

Izraelowi trudniej było się bronić przed nieprzyjacielskim najazdem niż Judzie, bo choć liczył dwa razy więcej ludności, miał do obrony trzykrotnie większy obszar. Od czasu do czasu walczył z Judą, a prócz tego często prowadził wojny z Syrią, z którą graniczył od pn. i wsch., oraz był nękany przez Asyrię. W siódmym roku rządów Hoszei władca asyryjski Salmanasar V rozpoczął ostatnie oblężenie Samarii, lecz wkroczył do niej prawie po trzech latach, w 740 r. p.n.e. (2Kl 17:1-6; 18:9, 10).

Salmanasar kontynuował politykę swego poprzednika, Tiglat-Pilesera III: usuwał mieszkańców podbitych krain, a na ich miejsce przenosił ludzi z innych części imperium. Chodziło o zapobieżenie ewentualnym powstaniom. Członkowie różnych grup etnicznych osiedlonych na terytorium Izraela w końcu wymieszali się ze sobą i przyjęli wspólną religię, a z czasem stali się znani jako Samarytanie (2Kl 17:24-33; Ezd 4:1, 2, 9, 10; Łk 9:52; Jn 4:7-43).

Upadek państwa izraelskiego nie oznaczał jednak unicestwienia dziesięciu północnych plemion. Niektórym osobom Asyryjczycy najwyraźniej pozwolili zostać na terytorium Izraela. Inni jeszcze przed r. 740 niewątpliwie uciekli od bałwochwalstwa do Judy, a ich potomkowie mogli wraz z pozostałymi jeńcami zostać uprowadzeni do Babilonu w r. 607 (2Kn 11:13-17; 35:1, 17-19). Wśród ostatka 12 plemion izraelskich, który powrócił do ojczyzny w r. 537 i w latach późniejszych, na pewno znaleźli się też potomkowie Izraelitów wziętych do niewoli przez Asyryjczyków (2Kl 17:6; 18:11; 1Kn 9:2, 3; Ezd 6:17; Oz 1:11; por. Eze 37:15-22).

4. Ziemia Obiecana, czyli kraina przydzielona narodowi izraelskiemu (wszystkim 12 plemionom), gdzie panowali królowie izraelscy (1Kn 22:2; 2Kn 2:17), w odróżnieniu od terytorium innych narodów (1Sm 13:19; 2Kl 5:2; 6:23).

Po podziale państwa „ziemią izraelską” nazywano czasem obszar królestwa północnego, żeby odróżnić je od Judy (2Kn 30:24, 25; 34:1, 3-7). Po upadku królestwa północnego nazwa Izrael przetrwała i oznaczała Judę, jedyne podówczas królestwo potomków Izraela (Jakuba). A zatem w proroctwie Ezechiela wyrażenie „ziemia izraelska” odnosiło się głównie do obszaru królestwa judzkiego ze stolicą w Jerozolimie (Eze 12:19, 22; 18:2; 21:2, 3). To właśnie ta kraina geograficzna była całkowicie spustoszona przez 70 lat od 607 r. p.n.e. (Eze 25:3) i to w niej miał zostać ponownie zgromadzony wierny ostatek (Eze 11:17; 20:42; 37:12).

Geografię i klimat Izraela, a także jego rozmiary, położenie, zasoby naturalne i inne szczegóły omówiono pod hasłem PALESTYNA.

Wyrażenie to występuje w Piśmie Świętym tylko raz i odnosi się nie do cielesnych potomków Jakuba, któremu zmieniono imię na Izrael, lecz do Izraela duchowego (Rdz 32:22-28). Biblia mówi zarówno o „Izraelu w sensie cielesnym” (1Ko 10:18), jak i o Izraelu duchowym, którego członkowie nie muszą pochodzić od Abrahama (Mt 3:9). Apostoł Paweł wykazał, że w wypadku „Izraela Bożego” przynależność do obrzezanych potomków tego patriarchy nie ma żadnego znaczenia (Gal 6:15, 16).

Odrzucenie rodowitego Izraela na rzecz narodu duchowego, obejmującego pogan, zostało zapowiedziane już przez proroka Ozeasza; Bóg oznajmił wtedy: „Do tych, którzy nie są moim ludem, powiem: ‚Jesteście ludem moim’” (Oz 2:23; Rz 9:22-25). W stosownym czasie ‛Królestwo Boże zostało zabrane Żydom i dane narodowi wydającemu jego owoce’ (Mt 21:43). Oczywiście rodowici Żydzi też wchodzą w skład Izraela duchowego. Podczas Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. wyłącznie oni oraz prozelici otrzymali ducha świętego (ok. 120 osób, w tym apostołowie) i zostali ochrzczeni (ok. 3000 osób), a później zwiększyli liczbę samych wierzących mężczyzn do ok. 5000 (Dz 1:13-15; 2:41; 4:4). Ale zgodnie ze słowami Izajasza był to „tylko ostatek” wybawiony z odrzuconego narodu (Iz 10:21, 22; Rz 9:27).

Więcej światła na tę sprawę rzucają jeszcze inne wersety. Z symbolicznego drzewa oliwnego wyłamano niektóre „naturalne gałęzie”, a w ich miejsce wszczepiono ‛dzikie’, czyli nie-Izraelitów, toteż wśród tych, którzy ‛rzeczywiście są potomstwem Abrahama, dziedzicami według obietnicy’, narodowość czy pochodzenie nie mają żadnego znaczenia (Rz 11:17-24; Gal 3:28, 29). „Nie wszyscy, którzy wywodzą się z Izraela, rzeczywiście są ‚Izraelem’”. „Albowiem nie ten jest Żydem, kto jest nim na zewnątrz, ani obrzezaniem nie jest to, które jest na zewnątrz, na ciele. Ale ten jest Żydem, kto jest nim wewnątrz, a jego obrzezaniem jest obrzezanie serca przez ducha” (Rz 2:28, 29; 9:6). Ponieważ rodowity Izrael nie wyłonił odpowiedniej liczby członków Izraela duchowego, Bóg „zwrócił uwagę na narody, aby z nich wziąć lud dla swego imienia” (Dz 15:14), i to o nich powiedziano: „Niegdyś nie byliście ludem, lecz teraz jesteście ludem Bożym” (1Pt 2:10). Apostoł Piotr odniósł do duchowego Izraela Bożego słowa wypowiedziane pierwotnie do Izraela cielesnego: „Wy jesteście ‚rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem na szczególną własność’” (1Pt 2:9; Wj 19:5, 6).

Właśnie o Izraelu duchowym jest niewątpliwie mowa w 7 rozdz. Objawienia, na co wskazuje szereg ważnych szczegółów. Podana tam lista 12 plemion różni się od przedstawionej w 1 rozdz. Liczb, gdzie wyliczono plemiona rodowitego Izraela. Poza tym wszelkie dokumenty dotyczące przynależności plemiennej Izraelitów zostały bezpowrotnie zniszczone wraz ze świątynią jerozolimską i kapłaństwem na długo przed 96 r. n.e., gdy Jan otrzymał tę wizję. Co ważniejsze, musi ona harmonizować z omówionymi powyżej wydarzeniami, które rozegrały się po Pięćdziesiątnicy 33 r. Wynika stąd, że wizja Jana wyjawia liczbę członków Izraela Bożego: składa się on ze 144 000 tych, którzy „zostali kupieni spośród ludzi” i stoją na niebiańskiej górze Syjon razem z Barankiem (odrzuconym przez rodowitych Izraelitów) (Obj 7:4; 14:1, 4).

(„[od; należący do] Izraela”).

Potomek Jakuba, nazwanego później Izraelem (2Sm 17:25; Jn 1:47; Rz 11:1; zob. IZRAEL 1). W zależności od kontekstu lm. tego słowa („Izraelici”) może oznaczać: 1) członków wszystkich 12 plemion przed rozpadem królestwa (1Sm 2:14; 13:20; 29:1); 2) poddanych 10-plemiennego królestwa północnego (1Kl 12:19; 2Kl 3:24); 3) niebędących Lewitami Żydów, którzy wrócili z niewoli babilońskiej (1Kn 9:1, 2); 4) Żydów z I w. n.e. (Dz 13:16; Rz 9:3, 4; 2Ko 11:22).