Jedno z ważniejszych miast Ziemi Obiecanej, położone ok. 90 km na pn. od Jerozolimy i ok. 30 km na pd. wsch. od dzisiejszej Hajfy. Zajmowało powierzchnię przeszło 4 ha i było usytuowane na płaskim szczycie wzgórza zwanego dzisiaj Tall al-Mutasallim (Tel Megiddo), wznoszącego się ok. 20 m ponad doliną (ILUSTRACJA i MAPA, t. 1, s. 953).

Strategiczne położenie. Megiddo leżało w strategicznym miejscu: górowało nad żyzną zach. częścią doliny Jizreel (nad równiną Ezdrelon, zwaną też „dolinną równiną Megiddo”; 2Kn 35:22; Za 12:11), zapewniając kontrolę nad głównymi szlakami handlowymi i wojskowymi, które się tam krzyżowały. Zarówno historia biblijna, jak i świecka donosi o wielu decydujących bitwach stoczonych pod Megiddo przez różne narody — właśnie ze względu na położenie tego miejsca. Niedaleko od niego, „nad wodami Megiddo”, sędzia Barak pokonał dowodzoną przez Syserę potężną armię Jabina, w skład której wchodziło 900 rydwanów z żelaznymi kosami (Sdz 4:7, 13-16; 5:19). W Megiddo zmarł król judzki Achazjasz, śmiertelnie zraniony w pobliżu Ibleamu na rozkaz Jehu (2Kl 9:27). Pod Megiddo śmiertelne rany odniósł też judzki król Jozjasz, gdy próbował powstrzymać egipską armię faraona Necho, która zmierzała nad Eufrat, by pomóc Asyryjczykom (2Kl 23:29, 30; 2Kn 35:22).

Wykopaliska archeologiczne dowodzą, że w różnych okresach swej długiej historii Megiddo było silnie obwarowane. Sądząc z odkrytych ruin, mury miały kiedyś od 4 do 5 m grubości, a później nawet przeszło 7,5 m. Gdy odnaleziono fragmenty tych murów, niektóre z nich wciąż miały ponad 3 m wysokości.

Historia. Po raz pierwszy Megiddo pojawia się w Biblii na liście 31 miast i ich królów pokonanych przez Jozuego w trakcie podboju Ziemi Obiecanej (Joz 12:7, 8, 21, 24). Podczas podziału tej krainy Megiddo wraz z jego zależnymi miejscowościami znalazło się na terytorium Issachara, ale zostało przydzielone plemieniu Manassesa jako enklawa (Joz 17:11; 1Kn 7:29). Jednakże do okresu sędziów plemię Manassesa nie zdołało jeszcze wypędzić z tej twierdzy Kananejczyków, choć gdy Izraelici wzrośli w siłę, narzucili im pracę przymusową (Sdz 1:27, 28).

Za panowania Dawida granice królestwa zostały rozszerzone na całą Ziemię Obiecaną i Izraelici podporządkowali sobie wszystkich tamtejszych Kananejczyków, łącznie z mieszkającymi w Megiddo. W czasach Salomona wchodziło ono w skład piątego z kolei okręgu, który przez miesiąc w roku zaopatrywał królewski dwór w żywność (1Kl 4:7, 8, 12).

Poza tym Salomon umocnił Megiddo i być może uczynił je jednym z „miast rydwanów”, w których trzymał 12 000 swych rumaków (1Kl 9:15-19; 10:26). Archeolodzy odnaleźli tam ruiny rozległego kompleksu budynków, uznanych przez niektórych za stajnie mogące pomieścić do 450 koni. Początkowo sądzono, że budynki te pochodzą właśnie z czasów Salomona, ale potem wielu archeologów doszło do wniosku, iż powstały w późniejszym okresie, być może za rządów Achaba.

Proroctwo Zachariasza (12:11) wspomina o ‛wielkim zawodzeniu na dolinnej równinie Megiddo’, co może nawiązywać do opłakiwania króla Jozjasza, który zginął tam w bitwie (2Kl 23:29, 30). W proroctwie tym słowo „Megiddo” zapisano po hebrajsku nieco inaczej niż w pozostałych miejscach. Zamiast Megiddò występuje tu wydłużona forma tej nazwy, Megiddòn, podobna do słowa użytego w Objawieniu 16:16 (zob. HAR-MAGEDON).

(„wody Jarkonu”).

Zdaniem niektórych uczonych Me-Hajjarkon na terytorium Dana (Joz 19:40, 41, 46) to Nahr al-ʽAudża (Nachal Jarkon), rzeka wpadająca do Morza Śródziemnego ok. 6 km na pn. pn. wsch. od Joppy. Jej źródła, jedne z najobfitszych w Palestynie, biją ok. 20 km od wybrzeża, niedaleko miejsca, gdzie przypuszczalnie leżał Afek (poz. 3).

Istnieje też pogląd, że pierwotny tekst hebrajski brzmiał podobnie jak w Septuagincie: ‛A na zachodzie [czyli nad morzem] Jarkon’. W takim wypadku Jarkon bywa utożsamiany z Tall Kasila (Tel Kasila), położonym w obrębie Tel Awiwu-Jaffy (Joppy).

(prawdopodobnie: „Bóg wyświadcza dobro”).

1. Córka kobiety imieniem Matred, żona edomskiego króla Hadara (Hadada) (Rdz 36:31, 39; 1Kn 1:50).

2. Przodek (przypuszczalnie dziadek) Szemajasza, najętego przez Tobiasza i Sanballata, żeby przestraszył Nehemiasza i nakłonił go do grzechu (Neh 6:10-14).

Jeden z dworzan Aswerusa (Kserksesa I), króla Persji panującego w czasach Mardocheusza i Estery. Imię Mehumana otwiera listę siedmiu dworzan, którym Aswerus nakazał przyprowadzić przed swe oblicze królową Waszti (Est 1:10, 11).

(od rdzenia oznaczającego: „umacniać”).

Miasto w pd. Judzie; zapewne znajdowało się w pobliżu Ciklag i było na tyle duże, że miało własne „zależne miejscowości” (Neh 11:25, 28). Nie da się ustalić dokładnego położenia; większość przypuszczeń co do jego lokalizacji opiera się na poprawkach tekstu.

(„Jah zgotował ocalenie”).

Gibeonita, który w 455 r. p.n.e. pod nadzorem Nehemiasza pomagał naprawiać część muru Jerozolimy (Neh 3:7).

(z hebr.: „mój król”).

Imię dwóch przodków Jezusa Chrystusa ze strony matki.

1. „Syn” (lub potomek) Addiego i ojciec (lub przodek) Neriego (Łk 3:27, 28).

2. „Syn” (lub potomek) Jannaja i ojciec (lub przodek) Lewiego (Łk 3:23, 24).

(„król prawości”).

Król starożytnego Salem i „kapłan Boga Najwyższego”, Jehowy (Rdz 14:18, 22). Pierwszy kapłan wspomniany w Biblii; piastował ten urząd przed 1933 r. p.n.e. Ponieważ Melchizedek był królem Salem, co znaczy „pokój”, apostoł Paweł nazwał go „Królem Pokoju”, a ze względu na znaczenie jego imienia — także „Królem Prawości” (Heb 7:1, 2). Uważa się, że starożytne Salem dało początek późniejszej Jerozolimie, której nazwa zawiera w sobie cząstkę „Salem”. Określenie to bywa odnoszone do Jerozolimy (Ps 76:2).

Po pokonaniu Kedorlaomera i sprzymierzonych z nim królów patriarcha Abram (Abraham) przybył na nizinę Szawe, tj. „nizinę królewską”. Tam Melchizedek „wyniósł chleb i wino” i pobłogosławił Abrahama, mówiąc: „Błogosławiony niech będzie Abram przez Boga Najwyższego, Twórcę nieba i ziemi; i błogosławiony niech będzie Bóg Najwyższy, który wydał twych ciemięzców w twoją rękę!” Wtedy Abraham dał temu królowi-kapłanowi „dziesięcinę ze wszystkiego”, czyli z „głównych łupów” zdobytych w walce ze sprzymierzonymi królami (Rdz 14:17-20; Heb 7:4).

Pierwowzór kapłaństwa Chrystusa. Jedno z doniosłych proroctw mesjańskich zawiera przysięgę Jehowy skierowaną do „Pana” Dawida: „Tyś kapłanem po czas niezmierzony na sposób Melchizedeka!” (Ps 110:1, 4). Ten natchniony psalm wskazywał Hebrajczykom, iż obiecany Mesjasz będzie zarówno Królem, jak i Kapłanem. W Liście do Hebrajczyków apostoł Paweł rozwiał wszelkie wątpliwości co do tożsamości tej zapowiedzianej osoby, gdyż napisał o „Jezusie, który stał się na wieki arcykapłanem na sposób Melchizedeka” (Heb 5:10; 6:20; zob. PRZYMIERZE).

Ustanowiony przez Boga. Najwyraźniej to Jehowa wyznaczył Melchizedeka na kapłana. Omawiając rolę Jezusa jako większego Arcykapłana, Paweł wykazał, że „człowiek nie dostępuje tego