obowiązek wyjawiania faktów osobom nieupoważnionym. Jezus Chrystus radził: „Nie dawajcie psom tego, co święte, ani nie rzucajcie swych pereł przed świnie, żeby ich czasem nie podeptały nogami, a obróciwszy się, nie poszarpały was” (Mt 7:6). Dlatego też w pewnych okolicznościach sam powstrzymywał się od podania pełnej informacji lub bezpośredniej odpowiedzi na pytanie, gdy to mogłoby niepotrzebnie wyrządzić szkody (Mt 15:1-6; 21:23-27; Jn 7:3-10). Niewątpliwie w tym właśnie świetle trzeba rozpatrywać zachowanie Abrahama, Izaaka, Rachab czy Elizeusza, którzy nie wyjawili wszystkich szczegółów osobnikom niebędącym czcicielami Jehowy albo wręcz ich zmylili (Rdz 12:10-19; rozdz. 20; 26:1-10; Joz 2:1-6; Jak 2:25; 2Kl 6:11-23).

Jeżeli chodzi o ludzi, którzy wolą fałsz, Jehowa Bóg „dopuszcza do oddziaływania na nich błędu”, żeby raczej „uwierzyli kłamstwu” niż dobrej nowinie o Jezusie Chrystusie (2Ts 2:9-12). Ilustracją tej zasady jest zdarzenie, do którego doszło kilkaset lat wcześniej, za czasów izraelskiego króla Achaba. Fałszywi prorocy zapewniali go o sukcesie w wojnie z miastem Ramot-Gilead, podczas gdy Michajasz, prorok Jehowy, zapowiedział mu klęskę. Michajaszowi wyjawiono w wizji, że Jehowa pozwolił pewnemu stworzeniu duchowemu stać się „duchem zwodniczym” w ustach proroków Achaba. Ów duch użył więc w stosunku do nich swej mocy, aby nie mówili prawdy, lecz tylko to, co sami chcieli powiedzieć i co król chciał od nich usłyszeć. Zlekceważywszy przestrogę, Achab wolał dać się omamić ich kłamstwami i przypłacił to życiem (1Kl 22:1-38; 2Kn 18).

Urządzenie do zakuwania rąk i głowy, stosowane w celu ukarania przestępców przez wystawienie ich na widok publiczny. Określenie „kłody do zakuwania rąk i głowy” jest odpowiednikiem hebrajskiego słowa cinòk, które występuje w Jeremiasza 29:26.

Fałszywy prorok Szemajasz napisał z wygnania w Babilonie do kapłanów w Jerozolimie i namawiał ich do tego, żeby zgromili Jeremiasza i zakuli go w takie kłody.

Hebrajskie słowo oznaczające kłótnię bywa też tłumaczone na: ‛sporna sprawa’ (Pwt 17:8), „spór” (Jer 25:31), „sprawa sądowa” (Jer 11:20).

Pismo Święte ostrzega przed niepotrzebnym wdawaniem się w kłótnie lub spory (Prz 3:30). Przysłowie mówi: „Kto przechodząc, wpada w furię z powodu nie swojej kłótni, jest jak człowiek, który łapie psa za uszy” (Prz 26:17). Człowiek głupi często wypowiada słowa, które prowadzą do kłótni, a poza tym nie przejawia opanowania pomagającego unikać zwad (Prz 18:6; 20:3). Kto ‛wyciska gniew’, wywołuje kłótnię (Prz 30:33), natomiast stroniący od gniewu ją uśmierza (Prz 15:18).

Kłótnia burzy spokój (Prz 17:1) i może doprowadzić do utraty panowania nad sobą nawet osoby potulne. Na przykład gdy w Kadesz zabrakło wody, Izraelici wszczęli kłótnię, wskutek czego Mojżesz i Aaron postąpili pochopnie i stracili możliwość wejścia do Ziemi Obiecanej. Nieuzasadnione kłótnie Izraelitów z przedstawicielami Jehowy w rzeczywistości oznaczały spieranie się z Nim samym (Lb 20:2, 3, 10-13; 27:14; Ps 106:32). Ci, którzy wdają się w kłótnie ze sługami Bożymi lub się im gwałtownie sprzeciwiają, znajdują się w niebezpiecznym położeniu — mogą nawet stracić życie (por. Iz 41:8, 11, 12; 54:17).

Ze względu na szkodliwe skutki kłótni biblijne przysłowie radzi: „Zanim więc wybuchnie kłótnia, odejdź” (Prz 17:14). Dobry przykład dał pod tym względem Abram (Abraham). Pragnął on, by między jego pasterzami i pasterzami jego bratanka Lota nie dochodziło do kłótni, dlatego zaproponował, żeby się rozdzielili. Niesamolubnie pozwolił Lotowi wybrać, dokąd chce pójść ze swymi stadami (Rdz 13:7-11). Niewierni Izraelici z czasów Izajasza nie poszli jednak w ślady swego przodka. Powiedziano do nich: „Pościliście dla kłótni i zwad”. Nawet w czasie postu wdawali się w spory (Iz 58:4).

Prawo Mojżeszowe zawierało przepisy dotyczące obrażeń ciała powstałych w wyniku kłótni. Pokrzywdzony miał otrzymać odszkodowanie za stracony czas pracy (Wj 21:18, 19).

Szemranie. Szemranie działa zniechęcająco i destrukcyjnie. Krótko po wyjściu z Egiptu Izraelici zaczęli szemrać przeciwko Jehowie, krytykując Mojżesza i Aarona, których On nad nimi ustanowił (Wj 16:2, 7). Później Mojżesz, zniechęcony ich narzekaniami, prosił o śmierć (Lb 11:13-15). Tacy szemracze mogą ściągnąć na siebie śmiertelne niebezpieczeństwo. Jehowa uznał, że utyskiwanie na Mojżesza było w gruncie rzeczy buntem przeciwko Jego Boskiemu przewodnictwu (Lb 14:26-30). Wielu Izraelitów straciło z tego powodu życie.

Chrześcijańskie Pisma Greckie powołują się na te starożytne przykłady, by ostrzec przed zgubnymi skutkami szemrania (1Ko 10:10, 11). Juda wspomniał o osobnikach ‛lekceważących zwierzchnictwo oraz mówiących obelżywie o chwalebnych’,