(Jer 44:1, 26, 30). Miał to być znak, że mieszkających tam Żydów wkrótce spotka nieszczęście (Jer 44:29). Jak donosi Herodot (Dzieje, II, 161-169), w VI w. p.n.e. Chofra (Apries) zorganizował tragiczną w skutkach wyprawę do Cyreny, by pomóc Libijczykom walczącym z Grekami. Wojska Chofry zbuntowały się przeciw niemu i obwołały królem Jahmesa II (Amazysa). Chofra był jednak tak zuchwały, że „wyobrażał sobie, iż nawet bóg nie zdoła go pozbawić panowania”. Niemniej został pojmany, a po jakimś czasie uduszony.

Wymieniana jako trzecia z pięciu córek Celofchada. Ponieważ jej ojciec nie miał synów, jego dziedzictwo zostało podzielone między pięć córek, z zastrzeżeniem, że powinny wyjść za mąż za kogoś z własnego plemienia — plemienia Manassesa — „żeby ich dziedzictwo mogło pozostać przy plemieniu rodziny ich ojca” i ‛nie przechodziło od jednego plemienia do drugiego’ (Lb 26:33; 27:1-11; 36:1-12; Joz 17:3, 4).

(„miejsce piasku”).

1. Miasto w górzystym regionie Judy przydzielone Kehatytom będącym kapłanami (Joz 15:21, 48, 51; 21:9-19); w 1 Kronik 6:58 najwyraźniej zostało nazwane Chilen. Być może leżało w miejscu dzisiejszego Chirbat ʽIllin (Chorbat ʽIllit), ok. 17 km na pn. pn. zach. od Hebronu.

2. Moabskie miasto usytuowane na płaskowyżu, czyli w „równinnej krainie”, po wsch. stronie Jordanu; wymienione wśród innych miast w proroctwie przeciwko Moabowi (Jer 48:21). Jego dokładne położenie jest nieznane.

Miara objętości ciał sypkich odpowiadająca mierze kor i równa dziesięciu efom lub dziesięciu miarom bat (Eze 45:11, 14). Na podstawie objętości przypisywanej mierze bat przyjmuje się, że jedna efa to 22 l. Wobec tego chomer mieściłby 220 l (Oz 3:2). Na pustkowiu chciwi Izraelici gromadzili cudownie dostarczone przepiórki w takich ilościach, że „kto nazbierał najmniej, zebrał dziesięć chomerów” (2200 l) (Lb 11:32). W Piśmie Świętym chomer to także miara jęczmienia, ziarna i pszenicy (Kpł 27:16; Iz 5:10; Eze 45:13).

Jedno z miast potępionych przez Jezusa; znajdowało się na pn. brzegu Morza Galilejskiego (Mt 11:21; ILUSTRACJA, t. 2, s. 739). Na ogół uczeni utożsamiają je z Chirbat Keraza (Korazim), leżącym zaledwie 3 km na pn. pn. zach. od miejsca uważanego za ruiny starożytnego Kafarnaum (Mt 11:23) — miasta, które najwyraźniej służyło Jezusowi za bazę wypadową w trakcie jego ponaddwuletniej działalności w Galilei. Jezus zapowiedział „biada” żydowskim mieszkańcom Chorazynu, gdyż nie zareagowali na głoszone przez niego orędzie, choć byli świadkami „potężnych dzieł”, które pobudziłyby do skruchy nawet pogan z Tyru i Sydonu. Jezus ponownie nawiązał do zatwardziałej postawy mieszkańców Chorazynu jesienią 32 r. n.e., gdy rozsyłał 70 uczniów podczas swej służby w Judei. Najwidoczniej chciał podkreślić, że te miasta, które ich nie przyjmą, spotka wielkie nieszczęście (Łk 10:10-16).

(prawdopodobnie: „mała rozłupana skała”).

Warowne miasto plemienia Naftalego (Joz 19:35, 38, 39). Jego lokalizacja jest obecnie nieznana.

(„zagajnik”).

Miejsce na pustkowiu Zif, gdzie Dawid ukrywał się przed Saulem. Jonatan uznał tam Dawida za przyszłego króla Izraela, po czym obaj zawarli przymierze o wzajemnym poparciu (1Sm 23:15-19). Choresz niekiedy bywa utożsamiane z dzisiejszym Chirbat Churajsa, leżącym ok. 9 km na pd. pd. wsch. od Hebronu.

Miejsce na pustkowiu, gdzie obozowali Izraelici. Jak to omówiono w haśle BENE-JAAKAN, porównanie sprawozdań z Liczb 33:31-33 oraz Powtórzonego Prawa 10:6, 7 zdaje się wskazywać, że Izraelici przechodzili przez ten sam region dwukrotnie, a Chor-Haggidgad zostało za drugim razem nazwane Gudgodą (zob. GUDGODA). Dokładna lokalizacja nie jest znana. Jednakże większość uczonych utożsamia Chor-Haggidgad (Gudgodę) z pewnym miejscem nad Wadi Chadachid, ok. 65 km na pn. pn. zach. od zatoki Akaba.

1. Potomek Seira Choryty poprzez Lotana (Rdz 36:20-22; 1Kn 1:39).

2. Symeonita, którego syn Szafat należał do 12 zwiadowców wysłanych przez Mojżesza z pustkowia Paran (Lb 13:2, 3, 5).

(„poświęcenie [wydanie] na zagładę”).

Miasto na południu Judy (1Kn 4:30), choć nazwa ta prawdopodobnie określa jeszcze jakieś inne miejsce lub region.

Kiedy 12 izraelskich zwiadowców powróciło do Kadesz (Lb 13:26), Izraelici początkowo nie chcieli wyruszyć na podbój Kanaanu. Następnie, gdy Jehowa potępił ich buntowniczość i brak wiary, postanowili spróbować — wbrew Jego wskazówkom. „Wstali wczesnym rankiem”, by dotrzeć na miejsce wspomniane przez Jehowę. Biblia informuje, że próbowali „wejść na szczyt góry” (Lb 14:40). Jednak „miejsce, o którym wspomniał Jehowa”, raczej nie było jakimś konkretnym szczytem. Chodziło zapewne o „górzysty region Amorytów”, który wymienił Mojżesz, gdy po latach przypominał tę sytuację (Pwt 1:19-21, 41-43). Biblijna relacja nie precyzuje, jak daleko zaszli Izraelici ani ile czasu im to zajęło — jeden dzień czy dłużej — niemniej wydaje się sugerować, że wydarzenia te trwały stosunkowo krótko.

Jakkolwiek było, sprawozdanie podaje, że spotkali Amalekitów i Kananejczyków (określenie Amoryci, użyte w Pwt 1:44, odnosi się do ogółu mieszkańców Kanaanu; por. Rdz 48:22; Joz 24:15), którzy ich pokonali i rozproszyli „aż do Chormy” (Lb 14:45). W Powtórzonego Prawa 1:44 czytamy, że Izraelici zostali rozproszeni „w Seirze aż po Chormę”. Seir należał do Edomitów, których terytorium najwyraźniej obejmowało wówczas ziemie na zach. od Wadi al-Araba aż do Negebu (por. Lb 20:14, 16; Joz 11:17). Po tej porażce Izraelici wrócili do Kadesz (Pwt 1:45, 46).

Pod koniec wędrówki Izraelici ponownie zbliżyli się do Kanaanu i zostali zaatakowani przez kananejskiego króla Aradu (zob. ARAD 2). I znowu nie wiadomo, jak daleko na pd. dotarł król Aradu, zanim stoczył bitwę z Izraelitami. Pewne jest jednak, że po złożeniu Jehowie ślubu Izraelici go pokonali i ‛przeznaczyli jego miasta na zagładę’, po czym nadali temu miejscu nazwę Chorma (Lb 21:1-3; zob. RZECZ POŚWIĘCONA). Chociaż więc Mojżesz użył nazwy Chorma już wcześniej — gdy relacjonował zwycięstwo Kananejczyków nad Izraelitami — prawdopodobnie zrobił to z wyprzedzeniem, zamierzając w dalszej części sprawozdania wyjaśnić jej pochodzenie (Lb 14:45). Jednakże Izraelici nie osiedlili się wówczas w tym regionie, lecz obeszli ziemię edomską i skręcili na pn., a następnie weszli do ziemi kananejskiej, przekraczając Jordan na pn. od Morza Martwego (Lb 21:4; 22:1).

W Jozuego 12:14 „król Chormy” jest wymieniony obok króla Aradu wśród 31 królów pokonanych przez Jozuego. Jak się wydaje, nie chodzi tu o zwycięstwo odniesione za życia Mojżesza, kiedy Jozue był dowódcą wojskowym, gdyż lista ta przypuszczalnie obejmuje królów zwyciężonych po przekroczeniu Jordanu przez Izraelitów i wejściu do ziemi kananejskiej (Joz 12:7, 8). Chociaż to zwycięstwo Jozuego nie zostało oddzielnie opisane, jest być może ujęte w wypowiedzi z Jozuego 10:40-42. Wynikałoby stąd, że gdy Izraelici opuścili ten region, by obejść ziemię edomską, Kananejczycy ponownie w nim zamieszkali. Mimo że sprawozdanie donosi o zwycięstwie Jozuego nad królem Chormy, nie mówi, że Izraelici zajęli wówczas miasto Chorma (podobnie było w wypadku Gezeru — por. Joz 12:12 z Sdz 1:29).

Chorma występuje na liście miast „na skraju plemienia synów Judy w kierunku granicy Edomu na południu” (Joz 15:21, 30). Została jednak przydzielona plemieniu Symeona jako „miasto-enklawa” w obrębie terytorium Judy (Joz 19:1, 2, 4; por. 16:9). Okoliczność, że Jozue najwyraźniej jedynie pokonał króla Chormy, ale nie zdobył jego miasta, zgadza się z relacją, że dopiero w późniejszym okresie Judejczycy i Symeonici „uderzyli na Kananejczyków mieszkających w Cefat i wydali je na zagładę. Dlatego nadano temu miastu nazwę Chorma” (Sędziów 1:17). Ta wzmianka o nadaniu miastu nazwy może oznaczać, że przypomniano i potwierdzono określenie używane już wcześniej. Zdaniem niektórych nazwa Chorma w czasach Mojżesza odnosiła się do całego okręgu lub regionu, a nie tylko do miasta Cefat. Wskazywałoby to, że cały okręg został obłożony klątwą, czyli przeznaczony na zagładę, która miała prędzej czy później go dosięgnąć (por. C. F. Keil, Biblischer Commentar über das Alte Testament: Josua, Richter und Ruth, Lipsk 1874, s. 204; zob. CEFAT).

Lokalizacja Chormy jest niepewna. Podawano różne propozycje, ale wszystkie te miejsca znajdują się ponad 60 km na pn. od Kadesz-Barnea. Stanowiska leżące tak daleko na pn. raczej nie pasują do biblijnego sprawozdania, które donosi, że Izraelici wyruszyli „wczesnym rankiem” z Kadesz-Barnea (Lb 14:40), a gdy ponieśli porażkę — i najwyraźniej uciekali z powrotem w kierunku Kadesz — zostali rozproszeni do Chormy.

Chociaż w czasach Dawida Chorma wciąż należała do Symeonitów, była jednym z miast, w których Dawid przebywał jako zbieg i którym później rozesłał dary (1Sm 30:26-31; 1Kn 4:24, 28-31).

Pismo Święte często wspomina o chorobach w sensie dosłownym i przenośnym, mówi bowiem zarówno o zaburzeniach pracy ciała lub umysłu, jak i o chorobach duchowych. Choć Księga ta nie jest poradnikiem medycznym, to jednak gdy już się wypowiada w takich kwestiach, zawsze pozostaje w zgodzie z faktami naukowymi. Ale przede wszystkim pokazuje, jak przezwyciężyć chorobę duchową.

Ogólnie rzecz biorąc, choroby są efektem niedoskonałości, którą ściągnął na ludzi grzech