choć „pozycją nie dorównał owym trzem” (2Sm 23:20-23).

Benajasz trzykrotnie dowiódł swego męstwa: zabił dwóch mocarzy moabskich, śmiało zszedł do dołu wodnego i zabił tam lwa, a ponadto pokonał nadzwyczaj wysokiego Egipcjanina, przebijając go jego własną włócznią (1Kn 11:22-24). Dawid ustanowił tego odważnego mężczyznę nad swoją strażą przyboczną (1Kn 11:24, 25). Dowodził on Keretytami i Peletytami, którzy w czasie buntów Absaloma i Adoniasza lojalnie trwali przy królu (2Sm 8:18; 15:18; 20:23; 1Kl 1:8, 10, 26; 1Kn 18:17). Poza tym był dowódcą 24-tysięcznego oddziału wojskowego, który pełnił służbę jako trzeci z kolei (1Kn 27:5, 6). Gdy Dawid był już stary, Benajasz z Keretytami i Peletytami poparli koronację Salomona (1Kl 1:32-40). Za panowania Salomona Benajasza wyznaczono do wykonania wyroków śmierci na Adoniaszu, Joabie i Szimeju oraz ustanowiono go naczelnym wodzem królewskiego wojska (1Kl 2:24, 25, 28-46; 4:4).

2. Jeden z mocarzy Dawida; dowódca oddziału wojskowego, który pełnił służbę jako 11 z kolei; był Piratonitą z plemienia Efraima (2Sm 23:30; 1Kn 11:31; 27:14).

3. Jeden z lewickich muzyków grających na instrumentach strunowych, gdy do Jerozolimy sprowadzano Arkę Przymierza i gdy umieszczano ją w namiocie przygotowanym przez Dawida (1Kn 15:18, 20; 16:1, 5).

4. Jeden z kapłanów grających na trąbach, gdy za panowania Dawida do Jerozolimy sprowadzano Arkę (1Kn 15:24; 16:6).

5. Lewita, potomek Asafa (2Kn 20:14).

6. Symeonita, prawdopodobnie żyjący współcześnie z królem Ezechiaszem (1Kn 4:24, 36-43).

7. Jeden z Lewitów wyznaczonych przez Ezechiasza do zajmowania się hojnymi daninami przynoszonymi do domu Jehowy (2Kn 31:12, 13).

8. Ojciec Pelatiasza, jednego z niegodziwych książąt ukazanych w wizji Ezechielowi (Eze 11:1, 13).

9, 10, 11, 12. Czterech mężczyzn, którzy zgodnie z zachętą Ezdrasza odprawili swe cudzoziemskie żony. Byli to odpowiednio potomkowie: Parosza, Pachat-Moaba, Baniego i Nebo (Ezd 10:25, 30, 34, 35, 43, 44).

(„syn mego ludu [tzn. „krewnych”]”).

Syn Lota, którego urodziła mu młodsza córka; przyrodni brat Moaba. Współczesne odkrycia potwierdzają, że imię to było popularne w tamtych czasach. Ben-Ammi, nazywany też Ammonem, był protoplastą Ammonitów (Rdz 19:31-38; zob. AMMON).

Jeden z pięciu książąt, których Jehoszafat wysłał w trzecim roku swego panowania, by uczyli Prawa mieszkańców Judy (2Kn 17:7, 9).

(„syn okazującego łaskę”).

Jeden z czterech synów Szimona, potomek Judy (1Kn 4:1, 20).

(„synowie Beraka”).

Miasto na terytorium Dana, utożsamiane z Ibn Ibrak (inaczej Chajrija [Chorbat Bene-Berak]), położonym 8 km na wsch. pd. wsch. od Tel Awiwu-Jaffy (Joppy) (Joz 19:40, 45). Arabska nazwa Ibn Ibrak odpowiada hebrajskiej Bene-Berak. Na graniastosłupie Sennacheryba (Sancheriba), opisującym wyprawę tego asyryjskiego króla przeciwko Ezechiaszowi, podano, że obległ on takie miasta, jak: „Bet-Dagon, Joppa, Banaj-Barka [Bene-Berak], Azuru” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. Pritchard, 1974, s. 287).

(„synowie Jaakana”).

Miejsce obozowania Izraelitów podczas wędrówki przez pustkowie (Lb 33:31, 32). Jaakan to najwyraźniej Akan wspomniany w Rodzaju 36:27 i 1 Kronik 1:42 (w tekście masoreckim występuje tu forma Jaakan). Księga Liczb donosi, że Izraelici „wyruszyli z Moserot i rozłożyli się obozem w Bene-Jaakan. Później wyruszyli z Bene-Jaakan i rozłożyli się obozem w Chor-Haggidgad”.

W Powtórzonego Prawa 10:6 wymieniono Beerot Bene-Jaakan obok Mosery (lp. od Moserot), co zdaje się wskazywać, iż Beerot Bene-Jaakan („studnie synów Jaakana”) było tym samym miejscem co Bene-Jaakan. Jednakże w Księdze Powtórzonego Prawa miejsca, przez które przechodzili Izraelici, podano w odwrotnej kolejności niż w Księdze Liczb; jest tam napisane, że „synowie Izraela wyruszyli z Beerot Bene-Jaakan do Mosery”. Zważywszy na to, jak wiele lat Izraelici spędzili na pustkowiu, jest całkiem możliwe, iż przechodzili przez ten region dwukrotnie. W dziele The Pentateuch and Haftorahs (red. J. H. Hertz, Londyn 1972) czytamy na temat tego wersetu: „Prawdopodobne wydaje się wyjaśnienie, że Izraelici idący w kierunku południowym do ziemi edomskiej zawrócili na północ”. Być może na jakimś krótkim odcinku szli z powrotem tą samą drogą i ponownie przechodzili przez znane już miejsca — tym razem w odwrotnej kolejności. Warto zauważyć, że w Powtórzonego Prawa (10:6) wspomniano o śmierci Aarona zaraz po wzmiance o postoju w Moserze, z kolei sprawozdanie z Liczb (33:31-39) opisuje wędrówkę Izraelitów do Ecjon-Geber, a następnie na pn. zach. do Kadesz, a dopiero po tym porusza sprawę śmierci Aarona. Powyższe okoliczności oraz fakt, iż w grę wchodziły lata wędrówki, dopuszczają możliwość, że Izraelici niekiedy wracali swymi śladami.

Bene-Jaakan (Beerot Bene-Jaakan) bywa z reguły identyfikowane z pewnym miejscem leżącym kilkanaście kilometrów na pn. od Kadesz-Barnea (zob. BEEROT BENE-JAAKAN).

(„syn Hadada”).

Imię trzech królów syryjskich wspomnianych w Biblii. Hadad był bogiem burzy, czczonym w całej Syrii i okolicznych krainach.

1. Pierwszy wymieniony w Biblii król syryjski o imieniu Ben-Hadad był synem Tabrimmona i wnukiem Chezjona. Zawarł przymierze z izraelskim królem Baaszą, lecz gdy ten zaczął umacniać Ramę, leżącą zaledwie parę kilometrów na pn. od Jerozolimy, zaniepokojony król judzki Asa przekupił Ben-Hadada, który zerwał przymierze i zaatakował północne królestwo, zmuszając Baaszę do odwrotu. W zamian za skarby królewskie i świątynne Ben-Hadad najechał Izrael, zdobył różne miasta na terytorium Naftalego i w okolicach Morza Galilejskiego. Jak można się było spodziewać, Baasza wycofał się do swej stolicy Tircy (1Kl 15:16-21; 2Kn 16:1-6). Działo się to ok. 962 r. p.n.e. („trzydziesty szósty rok”, o którym jest mowa w 2 Kronik 16:1, liczono najprawdopodobniej od podziału królestwa w 997 r. p.n.e.; zob. ASA 1).

2. Następna wzmianka o syryjskim władcy Ben-Hadadzie pochodzi z okresu panowania izraelskiego króla Achaba (ok. 940-920 p.n.e.). Mniej więcej na pięć lat przed jego śmiercią „Ben-Hadad, król Syrii”, stojąc na czele połączonych sił 32 królów, zapewne swoich wasali, wyruszył przeciw Samarii i po jej oblężeniu wezwał Achaba do bezwarunkowej kapitulacji (1Kl 20:1-6). Ten zwołał naradę starszych kraju, którzy zalecili stawienie oporu. Kiedy Syryjczycy przygotowywali się do ataku, a Ben-Hadad i inni królowie upijali się we wzniesionych dla nich szałasach, Achab za radą Bożą użył fortelu i napadł z zaskoczenia na obóz Syryjczyków, dzięki czemu zdołał ich przepędzić (1Kl 20:7-21).

Doradcy Ben-Hadada uważali, że Jehowa to „Bóg gór” i że Izraelitów można by pokonać na równinie. Dlatego w następnym roku król Syrii poprowadził swą armię do Afeku, miasta leżącego najprawdopodobniej na wsch. od Morza Galilejskiego (zob. AFEK 5). Oddziały syryjskie zreorganizowano i na ich czele zamiast 32 królów postawiono namiestników — najwyraźniej sądzono, że w walce wykażą większą dyscyplinę i jedność działania, a może też będą bardziej zdopingowani możliwością awansu niż dość niezależni królowie. Jednakże religijne i wojskowe założenia strategii Ben-Hadada okazały się nic niewarte, chociaż bowiem wojska izraelskie były bez porównania mniej liczne, to zostały ostrzeżone o ataku przez pewnego proroka i miały poparcie Króla Wszechświata, Jehowy Boga. Armię syryjską rozbito w pył, a Ben-Hadad uciekł do Afeku. Achab puścił jednak wolno tego niebezpiecznego wroga, zadowalając się jego obietnicą: „Oddam miasta, które mój ojciec zabrał twojemu ojcu; wyznaczysz też sobie ulice w Damaszku, tak jak mój ojciec wyznaczył w Samarii” (1Kl 20:22-34).

Istnieje spora różnica zdań co do tego, czy chodzi tu o Ben-Hadada, który żył za dni Baaszy i Asy, czy też o jego syna lub wnuka. Gdyby Ben-Hadad I (z czasów Asy) panował jeszcze za czasów Achaba, a nawet Jehorama (ok. 917-905 p.n.e.), jego rządy musiałyby trwać co najmniej 45 lat. Nie jest to rzecz jasna niemożliwe.

Jednakże zwolennicy poglądu, że króla syryjskiego z czasów Achaba należałoby nazwać Ben-Hadadem II, powołują się na jego powyższą obietnicę (1Kl 20:34). Zdaje się z niej wynikać, że ojciec Ben-Hadada odebrał jakieś miasta Omriemu, ojcu Achaba. Jeśli chodzi tu o najazd, którego za panowania Baaszy dokonał Ben-Hadad, wówczas byłby on ojcem (lub tylko poprzednikiem) Ben-Hadada II, współczesnego Achabowi. Również wzmianka o „ojcu” Achaba nie musiała się odnosić do spokrewnionego z nim przodka, lecz mogła oznaczać władcę, który przed nim zasiadał na tronie (zob. BELSZACCAR).

Niemniej okoliczność, że w obietnicy złożonej Achabowi mowa jest o Samarii, wskazuje raczej na to, iż syryjski podbój miast izraelskich nastąpił za panowania Omriego, który zbudował Samarię i ustanowił ją stolicą Izraela. Wyznaczenie „ulic” oznaczało zapewne założenie bazarów czy targowisk, pozwalających rozwijać handel.

Bez względu na to, kiedy i w jakich okolicznościach zostały zdobyte miasta izraelskie, informacje biblijne zdają się wskazywać, że za czasów Achaba panował już inny król syryjski, którego można nazwać Ben-Hadadem II. Chyba nie do końca dotrzymał obietnicy, że zwróci miasta odebrane Izraelowi przez jego ojca, gdyż Achab w ostatnim roku rządów sprzymierzył się z Jehoszafatem i podjął nieudaną próbę odebrania Syryjczykom Ramot-Gilead (na wsch. od Jordanu). Niewymienionym z imienia „królem Syrii”, który rozkazał „trzydziestu dwóm dowódcom swoich rydwanów”, żeby w tej bitwie walczyli wyłącznie z Achabem, był zapewne Ben-Hadad II (1Kl 22:31-37). Najprawdopodobniej także on za panowania Jehorama wyprawił trędowatego dowódcę swych wojsk