słabość i przypisywali ich mięsu działanie lecznicze”.

Kukułka nie jest ani padlinożercą, ani drapieżcą, lecz pożytecznym zjadaczem owadów. Należała do ptaków ceremonialnie czystych i mogła być podawana na królewskim stole Salomona.

Człowiek utykający na nogę. Niektórzy są kulawi od dzieciństwa z powodu wrodzonych wad budowy (Dz 3:2; 14:8), ale najczęściej ułomność ta jest wynikiem wypadku lub choroby.

Kapłaństwo Aaronowe. Kulawy potomek Aarona nie mógł usługiwać jako kapłan, choć wolno mu było jeść rzeczy dostarczane kapłanom na utrzymanie (Kpł 21:16-23). Jehowa życzył sobie, by kapłani cieszyli się bardzo dobrym zdrowiem fizycznym, gdyż reprezentowali Go w Jego sanktuarium. Również Chrystus, jako większy Arcykapłan, był „lojalny, niewinny, nieskalany, oddzielony od grzeszników” (Heb 7:26).

Ofiary. Ofiary nakazane w Prawie Mojżeszowym stanowiły zapowiedź doskonałej ofiary Chrystusa i dlatego nie wolno było na nie przeznaczać kulawych zwierząt (Kpł 22:19, 20; Pwt 15:21). Odstępczy Izraelici łamali ten zakaz, toteż Bóg ich zganił: „Gdy przynosicie [na ofiarę] zwierzę kulawe lub chore [mówicie]: ‚To nic złego’. Przyprowadź je, proszę, do swego namiestnika. Czy będzie miał w tobie upodobanie albo czy przyjmie cię życzliwie? (...) Czy może mi sprawiać przyjemność coś z waszej ręki?” (Mal 1:8, 13). Apostoł Paweł najwyraźniej odniósł to wymaganie w sensie duchowym do chrześcijan, upraszając ich: ‛Oddajcie swoje ciała jako ofiarę żywą, świętą, godną upodobania Boga, na świętą służbę pełnioną waszą zdolnością rozumowania’ (Rz 12:1).

Jakub. Kiedy Jakub miał ok. 97 lat, przez całą noc mocował się ze zmaterializowanym aniołem. Zdołał go przytrzymać, dopóki ten mu nie pobłogosławił. Podczas tych zmagań anioł dotknął panewki stawu biodrowego Jakuba i doszło w jej obrębie do przesunięcia. W rezultacie Jakub zaczął kuleć (Rdz 32:24-32; Oz 12:2-4). Miało mu to przypominać, że chociaż — jak powiedział anioł — ‛walczył z Bogiem [z Jego aniołem] i z ludźmi, tak iż w końcu przemógł’, w rzeczywistości nie pokonał potężnego wysłannika Bożego. Jedynie dzięki przyzwoleniu Boga mógł walczyć z aniołem, by w ten sposób wyszło na jaw, jak bardzo zabiega o błogosławieństwo Jehowy.

Okazywanie względów. Pismo Święte uczy okazywania względów osobom ułomnym. Hiob wspomniał, że także wtedy, gdy mu się dobrze powodziło, ‛nogami był dla kulawego’ (Hi 29:15). Jezus oraz jego uczniowie współczuli chorym i kalekim i niejednemu z nich przywrócili zdrowie (Mt 11:4, 5; 15:30, 31; 21:14; Dz 3:1-10; 8:5-7; 14:8-10).

Znaczenie przenośne. Chełpliwi Jebusyci — przekonani, że ich twierdza stanowi bezpieczne schronienie — drwili z Dawida: „‚Nie wejdziesz tu, ale odeprą cię ślepi i kulawi’, myśleli bowiem: ‚Dawid tu nie wejdzie’”. Być może rzeczywiście postawili takie osoby na murach, jak donosi o tym Flawiusz (Dawne dzieje Izraela, VII, III, 1), i dlatego Dawid powiedział: „Kto walczy z Jebusytami, niech dojdzie przez tunel wodny zarówno do kulawych, jak i ślepych, których nienawidzi dusza Dawida!” Owi kulawi i ślepi byli symbolem zniewagi, jakiej dopuścili się Jebusyci — nie tylko wobec Dawida, lecz co ważniejsze, także wobec wojska Jehowy. Właśnie za takie zuchwalstwo Dawid znienawidził Jebusytów, również kulawych i ślepych. Niewykluczone też, że ‛kulawymi i ślepymi’ nazwał drwiąco samych przywódców tego ludu (2Sm 5:6-8).

Bardzo różnie są tłumaczone słowa z wersetu 8: „Dlatego mówi się: ‚Ślepy ani kulawy nie wejdzie do domu’”. Wypowiedź ta nie została przypisana Dawidowi, co może sugerować, że inni ukuli takie powiedzenie w odniesieniu do osób, które tak jak Jebusyci były chełpliwe lub zbyt pewne siebie. Albo też zdanie to miało znaczyć: „Nie wpuścimy nikogo, kto utrzymuje stosunki z tak nieprzyjaznymi ludźmi jak Jebusyci”. Inni tłumaczą ten fragment następująco: „Ponieważ ślepi i kulawi mówili: Nie wejdzie do tego domu” lub „Ponieważ nawet ślepi i kulawi powiedzieli: Nie wejdzie do tego domu” (R. Barrett, Synopsis of Criticisms, Londyn 1847, t. II, cz. II, s. 518; KJ, uwaga marginesowa).

W późniejszym okresie Eliasz zapytał Izraelitów: „Jak długo będziecie utykać, mając dwa różne poglądy? Jeśli Jehowa jest prawdziwym Bogiem, to idźcie za nim, a jeśli Baal, to idźcie za nim”. W tamtych czasach Izraelici twierdzili, że wielbią Jehowę, ale jednocześnie czcili Baala. Ich chwiejność i niezdecydowanie przypominały sposób, w jaki porusza się człowiek kulawy. Podczas przeprowadzanej wówczas próby prorocy Baala od rana do południa bezskutecznie usiłowali nakłonić swego boga, by im odpowiedział, „i utykając, chodzili wokół ołtarza, który zrobili”. Być może w taki drwiący sposób opisano rytualny taniec fanatycznych czcicieli Baala albo też faktycznie