Kamphausen i Kittel zasugerowali, że w asyryjskich doniesieniach pomylono Achaba z Jehoramem (A Dictionary of the Bible, red. J. Hastings, 1904, t. I, s. 53). Niemniej w Biblii nie ma wzmianki o jakimkolwiek udziale Jehorama w bitwie pod Karkarem.

Poza tym trudno wytłumaczyć, dlaczego Achab miałby przystępować do takiej koalicji z nieprzejednanymi wrogami Izraela. W związku z tym w dziele The Encyclopedia Americana (1956, t. I, s. 269) podano: „Widzimy [Achaba] w zaskakującym sojuszu przeciw Asyryjczykowi Salmanasarowi (zob.) z odwiecznym wrogiem Benhadadem; można by się raczej spodziewać, że chętnie ujrzałby jego rozgromienie, a ponadto Asyria nie stanowiła bezpośredniego zagrożenia”. Nieco wcześniej Achab stoczył dwie wojny z Syryjczykami i choć potem nastąpiła krótka przerwa w walkach, to jednak w trzecim roku tego okresu Achab po raz ostatni wystąpił przeciw Syrii i poniósł śmierć (1Kl 22:1-4, 34-37). Próby wyjaśnienia, co go skłoniło do sprzymierzenia się z Syryjczykami — czy to dobrowolnie, czy pod przymusem — nie są przekonujące.

Co więcej, wzmianka o wielkiej armii, którą według inskrypcji Salmanasara dysponował A-ha-ab-bu, nie pasuje do tego, co na temat oręża wojennego Izraelitów wynika z Biblii. A-ha-ab-bu miał przyprowadzić „2000 rydwanów” — więcej niż którykolwiek inny z władców tworzących koalicję. Widząc tę trudność, zwolennicy utożsamiania A-ha-ab-bu z królem Achabem tylko komplikują sprawę, gdy taką liczbę rydwanów próbują wyjaśnić jeszcze dziwniejszym sojuszem Achaba z Judą, Tyrem, Edomem, a nawet Moabem (Encyclopædia Biblica, t. I, szp. 92; Encyclopædia Britannica, 1910, t. I, s. 429). Warto zauważyć, że nawet potężny król Salomon posiadał jedynie 1400 rydwanów (1Kl 10:26).

W obliczu powyższych argumentów wydaje się całkiem możliwe, że A-ha-ab-bu ^matSir-ʼi-la-a-a wcale nie znaczy „Achab Izraelita” i że osoby odczytujące tę inskrypcję być może zbyt gorliwie chciały skojarzyć to imię ze znaną postacią historyczną. Warto nadmienić, że w tej samej inskrypcji jest mowa o Musri i choć w innych miejscach wyraz ów określa Egipt, to w tym wypadku tłumacze odrzucają takie wyjaśnienie jako nielogiczne i sugerują, iż nazwa ta „odnosi się chyba do jakiegoś kraju w południowej części Azji Mniejszej” (Ancient Near Eastern Texts, s. 279, przyp. 9). Jak się okazuje, istnieją równie uzasadnione powody, by uważać za nielogiczne łączenie ^matSir-ʼi-la-a-a z Izraelem. Może czas pokaże, że tak jest faktycznie.

Głównymi wodzami syryjskiej koalicji, z którą Salmanasar zmierzył się pod Karkarem, byli najwidoczniej Adadidri, król Damaszku, oraz Irchuleni, król Chamatu. Salmanasar twierdzi, że w tej bitwie odniósł wielkie zwycięstwo, ale jej wynik najwyraźniej nie był tak rozstrzygający, by pozwolić Asyryjczykom na dalsze rozciągnięcie swych wpływów ku zach. Dlatego w następnych latach pojawiają się opisy kolejnych walk z Adadidrim.

Inskrypcje dotyczące Chazaela i Jehu. Zgodnie z proroctwem Jehowy, wypowiedzianym ustami Elizeusza, Chazael, wysokiej rangi dworzanin Ben-Hadada, króla Damaszku, zabił swego pana i sam został królem, najprawdopodobniej pod koniec panowania Jehorama (ok. 917-905 p.n.e.) (2Kl 8:7-15). Potwierdza to inskrypcja Salmanasara III, w której czytamy: „Hadadezer [Adadidri, najwyraźniej Ben-Hadad II z Damaszku] zginął. Tron przejął Chazael, człowiek z ludu [dosł. „syn niczyj”]”. Konflikty z Chazaelem są wymieniane przy 18 i 21 roku panowania Salmanasara; Asyryjczycy zwyciężali, ale nigdy nie zdobyli Damaszku (Ancient Near Eastern Texts, s. 280).

Z kolei na „czarnym obelisku” Salmanasara (znajdującym się obecnie w Muzeum Brytyjskim) widnieje imię izraelskiego króla Jehu (ok. 904-877 p.n.e.) oraz rząd reliefów ukazujących prawdopodobnie wysłannika Jehu, jak klęczy przed królem asyryjskim i ofiaruje mu dary. Inskrypcja brzmi: „Danina Jaua [Jehu], syna Humriego [w znaczeniu następcy Omriego]: otrzymałem srebro, złoto, złotą misę, złoty puchar, złote kielichy, złote dzbany, ołów, laskę królewską” (A. Millard, Skarby czasów Biblii, tłum. M. Stopa, Warszawa 2000, s. 119). O daninie tej nie ma wzmianki w biblijnym sprawozdaniu dotyczącym Jehu. Jeżeli wziąć pod uwagę sytuację opisaną w 2 Królów 10:31-33, jest całkiem możliwe, iż takie wydarzenie miało miejsce, jednak nie można wykluczyć, że chełpliwi władcy asyryjscy niekiedy przedstawiali w swych inskrypcjach lub na płaskorzeźbach rzeczy całkowicie zmyślone.

2. Salmanasar V był następcą króla Tiglat-Pilesera III. Źródła świeckie mówią niewiele o jego panowaniu. Najprawdopodobniej został wymieniony pod imieniem Ululai jako król panujący pięć lat nad Babilonem (Ancient Near Eastern Texts, s. 272, przyp. 4). Poza tym Józef Flawiusz cytuje historyka Menandra, który opisuje, jak Salmanasar V oblegał Tyr (Dawne dzieje Izraela, IX, XIV, 2). Oprócz tego głównym źródłem informacji o tym królu jest Biblia.

Dominacja nad Izraelem. Za panowania izraelskiego króla Hoszei (ok. 758-740 p.n.e.) Salmanasar V najechał Palestynę i podporządkował sobie Hoszeę, zmuszając go do płacenia corocznej daniny (2Kl 17:1-3). Ale po jakimś czasie ten przestał ją płacić i okazało się, że spiskuje z So, królem Egiptu (zob. SO). Za karę Salmanasar uwięził Hoszeę, a następnie rozpoczął oblężenie Samarii. W końcu po trzech latach to dobrze obwarowane miasto padło, a Izraelitów poprowadzono na wygnanie (2Kl 17:4-6; 18:9-12; por. Oz 7:11; Eze 23:4-10).

Biblia nie podaje imienia króla asyryjskiego, który ostatecznie zdobył Samarię (zob. SARGON).

Wraz z upadkiem Samarii w r. 740 p.n.e. skończyło się 257 lat istnienia dziesięcioplemiennego królestwa izraelskiego.

Syn Nachszona, naczelnika plemienia Judy; prawdopodobnie urodził się podczas 40-letniej wędrówki Izraelitów po pustkowiu. Poślubił Rachab z Jerycha i miał z nią syna Boaza, znalazł się zatem w linii rodowej prowadzącej do Dawida i Jezusa (Lb 2:3; Rut 4:20-22; Mt 1:4, 5; Łk 3:32). W 1 Kronik 2:11 został nazwany Salmą. Jednakże tego potomka Rama — mimo iż jego potomni mieszkali w Betlejem — nie należy mylić z Salmą nazwanym w 1 Kronik 2:51, 54 „ojcem”, czyli założycielem, Betlejem, gdyż ten ostatni wywodził się od Kaleba (Kelubaja), brata Rama (por. 1Kn 2:9, 18).

Cypel na Krecie na ogół utożsamiany z przylądkiem Sideros na jej wsch. krańcu. Około 58 r. n.e. Paweł przepływał obok tego miejsca w drodze na proces w Rzymie. Silne wiatry nie pozwoliły jednak statkowi, który wyruszył z Knidos, płynąć na pn. od Krety i dalej do Rzymu (na pd. od Grecji). Spychały go w kierunku pd. i dlatego statek minął Salmone i płynął pod osłoną wyspy wzdłuż jej pd. brzegu (Dz 27:7).

(prawdopodobnie od hebr. rdzenia oznaczającego: „pokój”).

1. Przypuszczalnie imię matki synów Zebedeusza — Jakuba i Jana, apostołów Jezusa Chrystusa — co wynikałoby z porównania Mateusza 27:56 z Marka 15:40. W pierwszym wersecie powiedziano, że świadkami męczeńskiej śmierci Jezusa były dwie Marie (Maria Magdalena oraz matka Jakuba Mniejszego i Jozesa), a także matka synów Zebedeusza, w drugim zaś oprócz obu Marii podano imię Salome.

Na podstawie podobnych przesłanek zakłada się, że Salome była rodzoną siostrą Marii, matki Jezusa. Otóż w Jana 19:25 wymieniono te same dwie Marie, tzn. Marię Magdalenę i „żonę Klopasa” (na ogół utożsamianą z matką Jakuba Mniejszego i Jozesa), ale wcześniej powiedziano: „A przy palu męki Jezusa stała jego matka oraz siostra jego matki”. Jeżeli werset ten mówi o tych samych trzech kobietach (pomijając matkę Jezusa), o których napisali Mateusz i Marek, można by przypuszczać, że Salome była siostrą matki Jezusa. Niemniej w Mateusza 27:55 oraz Marka 15:40, 41 wspomniano, że były tam także inne kobiety, które wcześniej towarzyszyły Jezusowi, więc Salome mogła być jedną z nich.

Jak wynika ze sprawozdań ewangelicznych Mateusza, Marka i Łukasza (Łk 8:3), Salome należała do uczniów Pana Jezusa Chrystusa i wraz z innymi kobietami towarzyszyła mu i usługiwała ze swego mienia.

Jeżeli Salome rzeczywiście była matką synów Zebedeusza, to właśnie ona zwróciła się do Jezusa z prośbą, żeby przyznał im w swoim Królestwie miejsca po swej prawicy i lewicy. Według Mateusza prośbę tę przedstawiła matka Jakuba i Jana, natomiast Marek podaje, iż zrobili to oni sami.