Po hebrajsku wyrażenie to brzmi botté hannéfesz. Néfesz („dusza”) może w tym wypadku oznaczać „to, co jest wdychane [wąchane]”, a botté („domy”) — „flakoniki”.

Jedno z palestyńskich miast, które sprzymierzyły się przeciwko Jozuemu z Jabinem, kananejskim królem Chacoru (Joz 11:1, 2), i zostały błyskawicznie pokonane (Joz 11:12; 12:23). Chociaż Dor i jego zależne miejscowości leżały w obrębie posiadłości Aszera, przypadły plemieniu Manassesa, które nie zdołało wypędzić stamtąd wszystkich mieszkańców (Joz 17:11-13; 1Kn 7:29). Później z okolic Dor przez miesiąc w roku sprowadzano żywność dla domu królewskiego pod nadzorem jednego z zięciów Salomona (1Kl 4:11).

Miasto Dor jest zwykle identyfikowane z Chirbat al-Burdżi (Tel Dor), leżącym 13 km na pn. od Cezarei, na długiej wąskiej równinie rozciągającej się wzdłuż brzegu Morza Śródziemnego. W związku z tą lokalizacją na nadbrzeżnej równinie zachodzi pytanie, czego dotyczy częste wyrażenie „pasma górskie [od hebr. nafáh] Dor” (Joz 11:2). Niektórzy uczeni sądzą, że chodzi o liczne w tym regionie nadbrzeżne urwiska — kojarzą bowiem hebrajskie słowo nafáh z arabskim nafnaf, oznaczającym „urwisko; ściana skalna”. Zdaniem innych może chodzić o wzgórza, które zaczynają się 3 km od Dor w głąb lądu, a kończą górą Karmel.

Zobacz RADA, DORADCA.

(„gazela”).

Chrześcijanka ze zboru w Joppie; „obfitowała w dobre uczynki i dary miłosierdzia”, m.in. robiła szaty spodnie i wierzchnie dla ubogich wdów (Dz 9:36, 39). Imię „Dorkas” jest odpowiednikiem aramejskiego imienia „Tabita”, również oznaczającego „gazela”. Dorkas mogła być znana pod jednym i pod drugim. Zwyczaj noszenia imienia nie tylko hebrajskiego, lecz także greckiego czy łacińskiego był wówczas wśród Żydów dość powszechny, zwłaszcza w mieście portowym, takim jak Joppa — z mieszaną ludnością żydowską i pogańską. Ale Łukasz mógł też po prostu przetłumaczyć jej imię z myślą o czytelnikach wywodzących się z pogan. Kobieta ta jako jedyna została w Biblii nazwana „uczennicą”. Nie znaczy to jednak, że zajmowała w zborze szczególną pozycję, bo przecież wszyscy chrześcijanie byli uczniami Jezusa Chrystusa (Mt 28:19, 20). Kiedy w 36 r. n.e. umarła, wdowy, które doznały od niej wiele życzliwości, rozpaczliwie ją opłakiwały. Brak wzmianki o smutku męża wskazuje, iż w tym czasie Dorkas była niezamężna.

Uczniowie z Joppy przygotowali zmarłą do pogrzebu. Gdy jednak dowiedzieli się o Piotrze przebywającym w Liddzie (położonej ok. 18 km na pd. wsch. od Joppy), posłali po niego. Zapewne usłyszeli, że uzdrowił tam sparaliżowanego Eneasza, a to być może skłoniło ich do wniosku, iż mógłby przywrócić życie Dorkas. Ale niewykluczone też, że jedynie szukali u niego pociechy (Dz 9:32-38).

Piotr postąpił podobnie jak Jezus, gdy wskrzeszał córkę Jaira (Mk 5:38-41; Łk 8:51-55). Wyprosił wszystkich z pokoju, pomodlił się i rzekł: „Tabito, wstań!” Dorkas otworzyła oczy, usiadła, a następnie z pomocą Piotra wstała. Był to pierwszy opisany cud wzbudzenia kogoś z martwych przez apostoła. W rezultacie wiele osób z całej Joppy „uwierzyło w Pana” (Dz 9:39-42).

W języku hebrajskim pojęcie doskonałości wyrażają terminy pochodzące od czasowników kalál („doprowadzać do doskonałości”; por. Eze 27:4), szalám („dopełniać się”; por. Iz 60:20) i tamám („kończyć się”; „osiągać pełnię”; por. Ps 102:27; Iz 18:5). W Chrześcijańskich Pismach Greckich podobne znaczenie mają słowa téleios (przymiotnik), teleiòtes (rzeczownik) oraz teleiòo (czasownik), w których kryje się myśl o dojściu do zupełności lub pełnej miary (Łk 8:14; 2Ko 12:9; Jak 1:4), uzyskaniu dorosłości, dojrzałości (1Ko 14:20; Heb 5:14), osiągnięciu wyznaczonego celu albo spełnieniu określonego zamierzenia (Jn 19:28; Flp 3:12).

Konieczne poprawne zrozumienie. Chcąc poprawnie rozumieć biblijne znaczenie pojęcia „doskonały”, trzeba odrzucić błędny pogląd, że ma ono charakter absolutny i oznacza coś skończenie i bezwzględnie doskonałego. W takim sensie doskonały jest wyłącznie Stwórca, Jehowa Bóg. Dlatego Jezus mógł powiedzieć: „Nikt nie jest dobry oprócz jednego, Boga” (Mk 10:18). Niedościgła wspaniałość, osobowość i potęga Jehowy sprawiają, że jest On godzien wszelkiej chwały, że „samo jego imię jest niezrównanie wzniosłe” (Ps 145:2-10, 21; 148:1-13; Hi 36:3, 4, 26; 37:16, 23, 24). Mojżesz wysławiał doskonałość Bożą słowami: „Będę oznajmiał imię Jehowy. Przypisujcie wielkość naszemu Bogu! Skała — doskonałe są wszystkie jego poczynania, bo wszystkie jego drogi są sprawiedliwością. Bóg wierności, u którego nie ma niesprawiedliwości; jest on prawy i prostolinijny” (Pwt 32:3, 4). Wszystkie drogi, wypowiedzi i prawa Boga są doskonałe, na wskroś czyste, nieskazitelne i nienaganne (Ps 18:30; 19:7; Jak 1:17, 25). Nikt nie ma i nigdy nie będzie mieć uzasadnionych podstaw do stawiania Mu zarzutów czy krytykowania Jego poczynań. Przeciwnie, Bóg zawsze będzie godny wysławiania (Hi 36:22-24).

Względna doskonałość. Wobec powyższego doskonałość jakiejkolwiek innej osoby czy rzeczy ma charakter względny, a nie absolutny (por. Ps 119:96). A zatem coś może być „doskonałe” dlatego, że świetnie odpowiada zamierzeniom czy celom swego projektanta lub producenta bądź oczekiwaniom użytkownika. Samo określenie „doskonałość” zakłada istnienie kogoś, kto ustala jej kryteria, kto decyduje, kiedy się ją osiąga, jakim wymaganiom trzeba sprostać i jakie szczegóły są naprawdę istotne. Ostateczna ocena doskonałości należy więc do Boga, który jako Stwórca kieruje się własnymi miernikami i bierze pod uwagę swe prawe zamierzenia (Rz 12:2; zob. JEHOWA [Bóg ustanawiający normy moralne]).

Na przykład jednym z dzieł stwórczych Boga jest planeta Ziemia. Pod koniec szóstego „dnia” stwarzania uznał On wszystko, co do tej pory w związku z nią uczynił, za „bardzo dobre” (Rdz 1:31). Jego dzieło odpowiadało ustalonym przez Niego wysokim miernikom, było więc doskonałe. Potem jednak nakazał człowiekowi ‛opanować ziemię’, co najwyraźniej oznaczało, że miał ją uprawiać i przekształcić całą w ogród Boży, jakim wtedy był tylko Eden (Rdz 1:28; 2:8).

Namiot, czyli przybytek, zbudowany na pustkowiu na polecenie i według wskazówek Boga, stanowił proroczy wzór „większego i doskonalszego namiotu”, w którego niebiańskim Miejscu Najświętszym przebywa sam Jehowa Bóg, a jako Arcykapłan usługuje Chrystus Jezus (Heb 9:11-14, 23, 24). Ziemski namiot był doskonały w tym sensie, że odpowiadał wymaganiom Boga i służył wyznaczonemu celowi. Kiedy jednak go spełnił, przestał być wykorzystywany i zniknął ze sceny wydarzeń. A rzeczywistości, które wyobrażał, były nieporównanie doskonalsze.

Jerozolimę i górę Syjon nazwano „skończonym pięknem [‛doskonałą pięknością’, Bg]” (Lam 2:15; Ps 50:2). Nie oznacza to, jakoby każdy jej zakątek wzbudzał zachwyt; jej piękno wynikało raczej stąd, że Bóg, który się nią posługiwał, ‛włożył na nią wspaniałość’, umiejscawiając w niej tron swych namaszczonych królów oraz swoją świątynię (Eze 16:14). Bogaty Tyr przedstawiono jako okręt, którego budowniczowie ‛doprowadzili jego piękno do doskonałości’, co oznaczało, że ludzie pomnażający dostatek tego handlowego miasta napełnili je przedmiotami zbytku z wielu krajów (Eze 27:3-25).

Chcąc zatem zrozumieć, o jaką doskonałość chodzi w danym wersecie, trzeba za każdym razem rozważyć kontekst.

Doskonałość Prawa Mojżeszowego. Prawo nadane Izraelowi za pośrednictwem Mojżesza przewidywało m.in. powołanie kapłaństwa oraz składanie rozmaitych ofiar ze zwierząt. Chociaż pochodziło od Boga i z tej racji było doskonałe, to jak wykazał pod natchnieniem apostoł Paweł, ani ono samo, ani kapłaństwo, ani składane ofiary nie mogły zapewnić doskonałości tym, których obowiązywało (Heb 7:11, 19; 10:1). Nie uwalniało ludzi od grzechu i śmierci, lecz raczej uwypuklało ich grzeszność (Rz 3:20; 7:7-13). Niemniej wszystkie te elementy służyły celowi wyznaczonemu przez Boga — Prawo było „wychowawcą” prowadzącym ludzi do Chrystusa i stanowiło doskonały „cień mających nadejść dóbr” (Gal 3:19-25; Heb 10:1). Kiedy więc Paweł mówi, iż „Prawo cechowała niemożność, jako że było słabe z powodu ciała” (Rz 8:3), najwyraźniej ma na myśli to, że cielesny arcykapłan żydowski (który według Prawa nadzorował składanie ofiar, a w Dniu Przebłagania wchodził z krwią ofiarną do Miejsca Najświętszego) nie był w stanie „całkowicie wybawić” tych, którym usługiwał — jak to wyjaśniono w Hebrajczyków 7:11, 18-28. Chociaż ofiary składane przez kapłanów z rodu Aarona zaskarbiały Izraelitom uznanie Boże, nie uwalniały ich zupełnie od poczucia grzeszności. Apostoł wyjawia, że nie mogły „przystępujących doprowadzić do doskonałości”, tzn. doskonale oczyścić ich sumień (Heb 10:1-4; por. 9:9). Izraelski arcykapłan nie był w stanie dostarczyć ofiary okupu potrzebnej do rzeczywistego wykupienia z grzechu. Złożył ją dopiero Chrystus, pełniący nieprzemijającą służbę kapłańską (Heb 9:14; 10:12-22).

Prawo Mojżeszowe było „święte”, „dobre” i „wspaniałe” (Rz 7:12, 16), toteż każdy, kto zdołałby je ściśle przestrzegać, okazałby się człowiekiem doskonałym, godnym życia (Kpł 18:5; Rz 10:5; Gal 3:12). Ale z tego właśnie powodu zamiast przywieść podlegających mu ludzi do życia, sprowadzało na nich potępienie — nie dlatego, że nie było dobre, lecz ze względu na ich niedoskonałą, grzeszną naturę (Rz 7:13-16; Gal 3:10-12, 19-22). Doskonałe Prawo jeszcze bardziej uwypuklało ich niedoskonałość i skłonność do grzechu (Rz 3:19, 20; Gal 3:19, 22). Zarazem jednak pozwoliło rozpoznać w Jezusie Mesjasza, gdyż tylko on potrafił trzymać się go w każdym szczególe, dowodząc, że jest człowiekiem doskonałym (Jn 8:46; 2Ko 5:21; Heb 7:26).