-
JehojadaWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
Jehojada zaliczał się do kapłanów. Został przedstawiony jako „naczelny kapłan”, „wódz synów Aarona”, i należał do tych, którzy przybyli do Hebronu, gdy Dawid został królem nad całym Izraelem (1Kn 27:5; 12:27, 38).
2. Doradca króla Dawida, najprawdopodobniej wnuk Jehojady opisanego powyżej (1Kn 27:33, 34).
3. Arcykapłan za panowania Jehorama, Achazjasza, Atalii oraz Jehoasza. Był mężem Jehoszeby, córki króla Jehorama, zwanej też Jehoszabat (jest to jedyne opisane w Biblii małżeństwo arcykapłana z kobietą królewskiego rodu). Jehojada zasłynął zwłaszcza z obalenia Atalii i przywrócenia w Judzie należytego miejsca czystemu wielbieniu. Kiedy zabito króla Achazjasza, syna Atalii, ta wymordowała „całe potomstwo królewskie” i zagarnęła tron. Jednakże Jehoszeba, siostra Achazjasza (choć nie musiała być córką Atalii), zabrała jego synka Jehoasza i ukrywała go przez sześć lat. W siódmym roku Jehojada zapewnił sobie poparcie Lewitów, dowódców karyjskiej straży przybocznej, biegaczy, a także zwierzchników domów patriarchalnych Izraela. Przedstawił im Jehoasza, którego obwołano królem. Potem nakazał wyprowadzić Atalię poza teren świątyni i tam ją stracić (2Kl 11:1-16; 2Kn 22:10 do 23:15).
Następnie Jehojada bezzwłocznie przystąpił do odrodzenia wielbienia Jehowy. Odnowił przymierze Izraela z Jehową, po czym lud zburzył dom Baala, zniszczył jego ołtarze i wizerunki oraz wytracił jego kapłanów. Jehojada doprowadził też do porządku całą służbę świątynną. Wywierał bardzo silny i pozytywny wpływ na życie Jehoasza. Wspólnie zatroszczyli się o odnowienie świątyni i sporządzenie różnych używanych w niej przyborów. Kiedy Jehojada zmarł w wieku 130 lat, dostąpił niespotykanego zaszczytu — został pogrzebany razem z królami, „gdyż postępował dobrze w Izraelu i wobec prawdziwego Boga oraz jego domu”. Niestety, po jego śmierci Jehoasz uległ podszeptom książąt judzkich i odwrócił się od Jehowy, a nawet rozkazał zgładzić syna Jehojady Zachariasza, który zganił niewierny naród (2Kl 11:17 do 12:16; 2Kn 23:16 do 24:22).
4. Kapłan, którego w czasach Jeremiasza zastąpił Sofoniasz, syn Maasejasza (Jer 29:24-27).
-
-
JehojakimWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
JEHOJAKIM
(prawdopodobnie: „Jehowa podnosi”).
Jeden z ostatnich królów judzkich, syn Jozjasza i Zebidy, noszący pierwotnie imię Eliakim (2Kl 23:34, 36; 1Kn 3:15). Nieudolne rządy Jehojakima trwały ok. 11 lat (628-618 p.n.e.) i były pełne niesprawiedliwości, ucisku i przelewu krwi (2Kn 36:5; Jer 22:17; 52:2). W tym czasie Judę dotkliwie nękały też oddziały grabieżcze Chaldejczyków, Syryjczyków, Moabitów i Ammonitów (2Kl 24:2).
Po śmierci króla Jozjasza lud Judy z jakichś powodów ustanowił królem Jehoachaza, młodszego brata Eliakima. Mniej więcej trzy miesiące później faraon Necho pojmał Jehoachaza i osadził na tronie 25-letniego Eliakima, zmieniając przy tym jego imię na Jehojakim. Nałożył też na królestwo judzkie ogromny haracz. Jehojakim spłacił daninę, ściągając od ludu srebro i złoto w postaci podatku (2Kl 23:34-36; 2Kn 36:3-5). Już samo to było dla jego poddanych dużym obciążeniem, a tymczasem król snuł plany budowy nowego, wystawnego pałacu. Najprawdopodobniej w celu obniżenia kosztów wykorzystywał robotników i nie dawał im zapłaty. Dlatego Jehowa za pośrednictwem Jeremiasza zapowiedział temu nikczemnemu władcy, że spotka go marny los i „zostanie pogrzebany pogrzebem osła” (Jer 22:13-19).
W początkach panowania Jehojakima Jeremiasz ostrzegał, że jeśli lud nie okaże skruchy, Jerozolima i świątynia zostaną zburzone. Prorokowi zagrożono wtedy śmiercią. Jednakże cieszący się poważaniem Achikam wziął go w obronę i ocalił. Wcześniej podobne proroctwo Urijasza tak rozwścieczyło Jehojakima, że postanowił go zgładzić. Przestraszony Urijasz uciekł do Egiptu, ale nie uchronił się przed gniewem króla, który rozkazał sprowadzić proroka z powrotem i zabił go mieczem (Jer 26:1-24).
W czwartym roku rządów Jehojakima (625 p.n.e.) Nebukadneccar pokonał faraona Necho w bitwie o panowanie nad Syrią i Palestyną, stoczonej pod Karkemisz nad Eufratem, przeszło 600 km na pn. od Jerozolimy (Jer 46:1, 2). W tym samym roku Jeremiasz zaczął dyktować swemu sekretarzowi Baruchowi wypowiedzi Jehowy przeciwko Izraelowi, Judzie i wszystkim narodom, począwszy od przekazanych w 13 roku królowania Jozjasza (gdy Jehojakim miał ok. sześciu lat). Niemal rok później, w dziewiątym miesiącu księżycowym (Kislew — listopad/grudzień), zwój z utrwalonym na piśmie orędziem został odczytany królowi Jehojakimowi. Kiedy tylko Jehudi przeczytał trzy lub cztery kolumny zwoju, król odcinał je i wrzucał do ognia płonącego w koszu z rozżarzonymi węglami w pałacu zimowym. W ten sposób fragment po fragmencie wydał na pastwę płomieni cały zwój. Trzech książąt próbowało powstrzymać króla, lecz ich nie posłuchał. Szczególnie nie spodobały mu się prorocze zapowiedzi spustoszenia Judy przez króla Babilonu. Pozwala to przypuszczać, że Nebukadneccar wtedy jeszcze nie nadciągnął przeciw Jerozolimie i nie podporządkował sobie Jehojakima (Jer 36:1-4, 21-29).
Jak wynika z 2 Królów 24:1, w obliczu zagrożenia ze strony Nebukadneccara „Jehojakim na trzy lata został jego sługą [czyli wasalem]. Odwrócił się jednak i zbuntował się przeciw niemu”. Najwyraźniej do tak liczonego trzeciego roku królowania Jehojakima jako wasala Babilonu nawiązano w Daniela 1:1. Nie może tu chodzić o trzeci rok jego 11-letnich rządów nad Judą, gdyż był wtedy podporządkowany nie Babilonowi, lecz faraonowi Necho. Dopiero w czwartym roku panowania Jehojakima nad Judą król Nebukadneccar dzięki zwycięstwu pod Karkemisz (625 p.n.e., zapewne po miesiącu Nisan) odebrał Egiptowi władzę nad Syrią i Palestyną (Jer 46:2). Ponieważ bunt przeciw Nebukadneccarowi doprowadził Jehojakima do upadku po ok. 11 latach królowania, jego trzyletnia zależność od Babilonu musiała się rozpocząć pod koniec ósmego roku rządów, tzn. na początku 620 r. p.n.e.
Daniel donosi (Dn 1:1, 2), że kiedy Nebukadneccar przybył pod Jerozolimę i ją otoczył, w jego rękę wydano Jehojakima oraz część sprzętów świątynnych. Jednakże jak wynika z opisu oblężenia Jerozolimy zawartego w 2 Królów 24:10-15, to syn Jehojakima imieniem Jehojachin, który panował tylko trzy miesiące i dziesięć dni, poddał w końcu miasto i wyszedł do Babilończyków. Wydaje się więc, że Jehojakim umarł podczas oblężenia, być może już na samym początku. Proroctwo Jehowy wypowiedziane poprzez Jeremiasza (Jer 22:18, 19; 36:30) wskazywało, iż Jehojakim nie miał się doczekać przyzwoitego pogrzebu — jego zwłoki miały leżeć niepochowane poza bramami Jerozolimy, wystawione na skwar słoneczny za dnia i na mróz nocą. Nie wiadomo, w jaki sposób Jehojakim został ‛wydany w rękę Nebukadneccara’ (Dn 1:2). Być może chodzi o to, że król Babilonu pozbawił władzy jego dynastię, gdyż sam Jehojakim umarł podczas oblężenia, a jego syn trafił potem do niewoli. Nie da się potwierdzić tradycji żydowskiej przekazanej przez Flawiusza, według której Nebukadneccar zabił Jehojakima i rozkazał wyrzucić jego zwłoki za mury Jerozolimy (Dawne dzieje Izraela, X, VI, 3). Bez względu na to, jaką śmiercią umarł Jehojakim, miedziane okowy, które miał zamiar nałożyć mu król Babilonu, najwyraźniej nie zostały użyte zgodnie z przeznaczeniem (2Kn 36:6).
Po oblężeniu Jerozolimy w „trzecim roku” Jehojakima (jako wasala) Daniel i inni Judejczycy, wśród nich członkowie rodziny królewskiej oraz inni szlachetnie urodzeni, zostali zabrani na wygnanie do Babilonu. Ponieważ nie ma żadnej wzmianki o wcześniejszym uprowadzeniu jeńców przez Babilończyków, wydarzenie to należałoby umieścić w okresie krótkich rządów Jehojachina, następcy Jehojakima (2Kl 24:12-16; Jer 52:28).
Kiedy Jehojachin, syn Jehojakima, poddał się Nebukadneccarowi, ten osadził na tronie Judy jego wuja Sedekiasza (2Kn 36:9, 10). W ten sposób spełniło się proroctwo Jeremiasza, że Jehojakim nie będzie miał nikogo, kto by zasiadł na tronie Dawida (Jer 36:30). Jego syn Jehojachin panował zaledwie trzy miesiące i dziesięć dni.
-
-
JehojaribWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
JEHOJARIB
(„niech Jehowa toczy spór; Jehowa prowadzi [naszą] sprawę sądową”).
Kapłan, którego dom patriarchalny został przez losowanie wybrany na pierwszą z 24 zmian kapłańskich, zorganizowanych za panowania Dawida (1Kn 24:1-3, 5-7). Po niewoli babilońskiej w Jerozolimie mieszkał inny kapłan o tym samym imieniu albo zamieszkali tam niektórzy potomkowie owego domu patriarchalnego (1Kn 9:3, 10). Na analogicznej liście z Nehemiasza 11:10 imię to jest zapisane w postaci Jojarib.
-
-
JehonadabWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
JEHONADAB
(„Jehowa jest chętny [szlachetny; wspaniałomyślny]”), JONADAB (skrócona forma imienia Jehonadab).
W tekście hebrajskim i wielu przekładach obie formy tego imienia są używane zamiennie w odniesieniu do dwóch noszących je osób.
1. Syn Szymei, brata Dawida. Jehonadab „był mężem bardzo mądrym”, lecz zarazem sprytnym i przebiegłym. Nakłonił Amnona, syna Dawida, by wyjawił trawiącą go namiętność do przyrodniej siostry Tamar, po czym podpowiedział mu, jak mógłby ją zwabić, żeby z nią współżyć. Kiedy jej rodzony brat Absalom z zemsty zabił Amnona, do Dawida doszła wieść, że zgładził wszystkich synów królewskich, lecz Jehonadab skwapliwie zapewnił, iż zginął tylko Amnon (2Sm 13:3-5, 14, 22, 28-33). Niewykluczone, że w 2 Samuela 21:21 i 1 Kronik 20:7 owego Jehonadaba nazwano „Jonatanem”.
2. Syn Rechaba, towarzysz króla Jehu. Jehonadab spotkał się z nim nieprzypadkowo, gdyż sam „wyszedł mu naprzeciw” i potem otrzymał jego błogosławieństwo. Dalsze wydarzenia ukazały, że Jehonadab całkowicie popierał zamiary Jehu, który chciał wykorzenić z Izraela kult Baala.
-