Koniec panowania. Pod koniec życia 70-letni król, przykuty już do łóżka, dalej doświadczał nieszczęść we własnej rodzinie. Jego czwarty syn, Adoniasz, bez wiedzy lub zgody ojca — a co ważniejsze, bez poparcia Jehowy — próbował zagarnąć tron. Gdy Dawid się o tym dowiedział, szybko ustanowił królem swego syna Salomona, którego wybrał Jehowa (1Kl 1:5-48; 1Kn 28:5; 29:20-25; 2Kn 1:8). Następnie nakazał mu, by chodził drogami Jehowy, przestrzegał Jego ustaw i przykazań oraz we wszystkim postępował rozważnie, a wtedy będzie mu się powodziło (1Kl 2:1-9).

Po 40 latach panowania Dawid zmarł i został pochowany w Mieście Dawidowym. Apostoł Paweł wymienił go wśród świadków, którzy odznaczali się niezwykłą wiarą (1Kl 2:10, 11; 1Kn 29:26-30; Dz 13:36; Heb 11:32). Gdy Jezus przytaczał Psalm 110, powiedział, że Dawid napisał go „pod natchnieniem” (Mt 22:43, 44; Mk 12:36). Apostołowie i inni pisarze Biblii często wspominali o Dawidzie jako o natchnionym proroku Bożym (por. Ps 16:8 z Dz 2:25; Ps 32:1, 2 z Rz 4:6-8; Ps 41:9 z Jn 13:18; Ps 69:22, 23 z Rz 11:9, 10; Ps 69:25 i 109:8 z Dz 1:16, 20).

Znaczenie symboliczne. Prorocy niejednokrotnie nawiązywali do Dawida i jego dynastii, czasem w związku z ostatnimi królami Izraela zasiadającymi na „tronie Dawida” (Jer 13:13; 22:2, 30; 29:16; 36:30), a kiedy indziej w sensie proroczym (Jer 17:25; 22:4; Am 9:11; Za 12:7-12). Niektóre proroctwa mesjańskie powołują się na przymierze Jehowy z Dawidem co do Królestwa. Na przykład Izajasz oświadczył, że ten, którego nazwą imieniem „Cudowny Doradca, Potężny Bóg, Wiekuisty Ojciec, Książę Pokoju”, zasiądzie na „tronie Dawida” po czas niezmierzony (Iz 9:6, 7; por. też 16:5). Jeremiasz przyrównał Mesjasza do „latorośli odznaczającej się prawością”, którą Jehowa ‛wzbudzi Dawidowi’ (Jer 23:5, 6; 33:15-17). Za pośrednictwem proroka Ezechiela Jehowa powiedział o mesjańskim pasterzu: „Mój sługa Dawid” (Eze 34:23, 24; 37:24, 25).

Zwiastując Marii narodziny Jezusa, anioł oznajmił: „Jehowa Bóg da mu tron Dawida, jego ojca” (Łk 1:32). „Jezus Chrystus, syn Dawida”, był dziedzicem tronu Dawida zarówno pod względem prawnym, jak i z racji swego pochodzenia (Mt 1:1, 17; Łk 3:23-31). Paweł napisał, że Jezus był potomkiem Dawida „według ciała” (Rz 1:3; 2Tm 2:8). Prosty lud również uznawał go za „Syna Dawida” (Mt 9:27; 12:23; 15:22; 21:9, 15; Mk 10:47, 48; Łk 18:38, 39). Ustalenie tego miało istotne znaczenie, gdyż jak przyznawali faryzeusze, Mesjasz miał być synem Dawida (Mt 22:42). Po zmartwychwstaniu poświadczył to sam Jezus, mówiąc: „Jam jest korzeń i potomek Dawida” (Obj 22:16; także 3:7; 5:5).

Nazwa nadana „twierdzy Syjon” po odebraniu jej Jebusytom (2Sm 5:6-9). Jak się uważa, chodzi o urwiste wzniesienie leżące na pd. od góry Moria, na której Salomon wybudował później świątynię. Obecnie ten wąski płaskowyż jest znacznie niższy od góry Moria. Na terenie tym pozyskiwano w dużych ilościach kamień budowlany, zwłaszcza ok. r. 135 n.e., gdy za panowania Hadriana budowano rzymskie miasto Aelia Capitolina. Najprawdopodobniej więc w starożytności owo wzgórze było wyższe, choć mimo wszystko nie dorównywało górze Moria, na której stała świątynia (ILUSTRACJE, t. 1, s. 747, oraz t. 2, s. 947).

Miejsce to znakomicie nadawało się na twierdzę, gdyż z trzech stron otaczają je głębokie doliny: od zach. Tyropeon, od wsch. Kidron, obie zaś na pd. krańcu wzgórza łączą się z Doliną Hinnoma (1Kn 11:7). Miasto wymagało więc ochrony głównie od pn., gdzie wzniesienie było najwęższe, co niezwykle utrudniało ewentualny atak. Zdaniem niektórych uczonych właśnie tam znajdowała się pn. granica Miasta Dawidowego, choć nie wiadomo dokładnie, jak przebiegała. Doliny wypełniły się z czasem licznymi szczątkami, wskutek czego dzisiaj mniej rzuca się w oczy strategiczne i obronne położenie tego miasta. Jak się ocenia, zajmowało ono niegdyś obszar 4—6 ha.

W dolinie Kidron, niemal u stóp wsch. stoku wzgórza, na którym stała twierdza, znajduje się źródło zwane Gichon (1Kl 1:33). Wykopaliska archeologiczne ujawniły, że w starożytności wydrążono w skale tunel prowadzący do szybu, który zapewniał dostęp do źródła bez opuszczania murów miejskich. Niektórzy sugerują, iż właśnie przez ten szyb Joab i jego żołnierze wdarli się do twierdzy i ją zdobyli (2Sm 5:8; 1Kn 11:5, 6).

Nazwy „Miasto Dawidowe” zaczęto używać, gdy Dawid po siedmiu i pół roku panowania w Hebronie obrał to miejsce na swą królewską siedzibę. Tutaj z pomocą Chirama z Tyru zbudował swój „dom z cedrów” (2Sm 5:5, 9, 11; 7:2). Jego żona Michal wyglądała z okna tego domu, kiedy sprowadził do Miasta Dawidowego Arkę Przymierza z domu Obed-Edoma (2Sm 6:10-16; 1Kn 15:1, 29). W mieście tym Dawid został też pochowany, podobnie jak później wielu jego królewskich potomków (1Kl 2:10).

Rządy Salomona i późniejszy okres. Salomon umieścił Arkę w świątyni, którą zbudował na rozleglejszym płaskowyżu leżącym na pn. od Miasta Dawidowego. Arka została ‛wyprowadzona’ (dosł. ‛podniesiona’), z czego wynika, że teren świątyni (na górze Moria) był położony wyżej (1Kl 8:1). Kiedy Salomon ożenił się z córką faraona, sprowadził ją do Miasta Dawidowego (1Kl 3:1). Ale ponieważ było ono uważane za święte — ze względu na znajdującą się w nim Arkę Przymierza — król po jakimś czasie przeniósł żonę do nowo wybudowanej rezydencji (1Kl 9:24; 2Kn 8:11). Salomon przeprowadził w Mieście Dawidowym jeszcze inne prace budowlane, a Ezechiasz dokonał szeregu napraw przed spodziewanym najazdem Asyryjczyków pod wodzą Sancheriba (1Kl 11:27; 2Kn 32:5). Ezechiasz zmienił też bieg wód płynących ze źródła Gichon i doprowadził je do zach. części Miasta Dawidowego — najwyraźniej poprzez tunel wydrążony w skale między Gichonem a sadzawką Siloam, znajdującą się na pd.-zach. zboczu wzniesienia (2Kn 32:30). Po wsch. stronie, wzdłuż doliny Kidron, jego syn i następca, Manasses, zbudował mur zewnętrzny (2Kn 33:14).

Z powyższych wersetów wynika, że choć Jerozolima z biegiem czasu się rozbudowywała, Miasto Dawidowe pozostało jej odrębną dzielnicą. Tak było również po powrocie Żydów z niewoli babilońskiej, gdyż w opisie naprawy murów wymieniono niektóre charakterystyczne punkty Miasta Dawidowego (Neh 3:15, 16). „Schody Miasta Dawidowego” zapewne wiodły w dół z jego pd. krańca (Neh 12:37). Prowadzone tam wykopaliska odsłoniły fragmenty takich schodów i dzisiaj też w tym miejscu można zejść ze wzgórza po stopniach wykutych w skale.

W Chrześcijańskich Pismach Greckich określenie „miasto Dawidowe” odnosi się do Betlejem, gdzie urodził się zarówno Dawid, jak i Jezus (Łk 2:4, 11; Jn 7:42; zob. JEROZOLIMA).

(„najgłębszy; najdalszy”).

1. Władca Eglonu, jednego z czterech niewielkich państw, które sprzymierzyły się z królem Jerozolimy przeciwko Gibeonowi, gdy jego mieszkańcy zawarli pokój z Jozuem (Joz 10:1-5). Poddanie się Gibeonitów Jozuemu wywołało strach, gdyż prawdopodobnie osłabiło powszechną koalicję antyizraelską (Joz 9:1, 2) i najwyraźniej umożliwiło Jozuemu swobodniejsze przemieszczanie się między pn. a pd. częścią Ziemi Obiecanej oraz stopniowy podbój kraju. Kiedy Gibeon został oblężony, wojska Jozuego przybyły na ratunek i wspomagane cudami, rozgromiły siły kananejskie, zmuszając Debira i pozostałych królów do ukrycia się w jaskini. Zostali oni tam uwięzieni do czasu egzekucji (Joz 10:6-27).

2. Kananejskie miasto królewskie (Joz 10:38, 39), znane także jako Kiriat-Sefer i Kiriat-Sanna (Joz 15:15, 49; Sdz 1:11). Leżało na terytorium Judy, ale przypadło Lewitom z rodziny Kehatytów (Joz 21:9, 15; 1Kn 6:54, 58).

Podbój Debiru podczas początkowej kampanii prowadzonej przez Jozuego najwyraźniej został opisany dwukrotnie. Pierwsza relacja wspomina jedynie o tym, że mieszkańców Debiru wydano na zagładę (Joz 10:38, 39). Druga, z Jozuego 11:21-23, najpewniej dotyczy tego samego wydarzenia (gdyż w 18 w. czytamy o ‛wielu dniach, w których Jozue toczył wojnę ze wszystkimi tymi królami’), ale dopowiada, że Jozue „wytracił Anakitów (...) z Debiru” i innych miast. Ta dodatkowa informacja mogła zostać podana w celu ukazania, iż nawet rośli Anakici, których przeszło 40 lat wcześniej izraelscy zwiadowcy tak bardzo się przestraszyli (Lb 13:28, 31-33; Pwt 9:2), wcale nie byli niezwyciężeni.

Jak się jednak wydaje, Anakici ponownie zajęli Debir; prawdopodobnie przybyli tam z wybrzeża filistyńskiego (Joz 11:22) w czasie, gdy Izraelici obozowali chwilowo w Gilgal lub walczyli na pn. (Joz 10:43 do 11:15). Choć podczas początkowych kampanii Jozuemu udało się pokonać zjednoczone siły wrogich Kananejczyków i w szybkim tempie zdobyć wszystkie główne warowne miasta, ten rodzaj wojny najwyraźniej nie pozwalał na umieszczenie w każdym z nich własnych oddziałów, by mogły ich bronić. Dlatego Debir znów trzeba było zdobywać — tym razem zrobił to Otniel, który odznaczył się w tej bitwie i otrzymał za żonę Achsę, córkę walecznego Kaleba (Joz 15:13-19; Sdz 1:11-15).

Trudno dokładnie określić, w którym momencie dziejów Izraela zdobyto Debir po raz drugi. Księga Sędziów rozpoczyna się słowami „po śmierci Jozuego”, a w dalszej części opisuje wyprawę Kaleba na Debir (Sdz 1:11-15). Zdaniem niektórych znaczy to, że plemię Judy zajęło Debir po śmierci Jozuego, a analogiczna relacja zawarta w Jozuego 15:13-19 została dołączona do tej księgi w późniejszym okresie. Z kolei inni uznają pierwszy werset Księgi Sędziów jedynie za formalne wprowadzenie, mające łączyć ją z Księgą Jozuego; argumentują, że Kaleb z pewnością nie zwlekałby z wypędzeniem Anakitów z obiecanej mu ziemi aż do śmierci Jozuego. Dlatego uważają, iż w Księdze Sędziów powtórzono relację z Księgi Jozuego.

Wśród biblistów panują różne poglądy na temat położenia Debiru w górzystym regionie Judy. W przeszłości identyfikowano go z Tall Bajt