znaczy to, jakoby wtedy stworzył samo światło (hebr. ʼor), powiedziano bowiem, że istniało ono już wcześniej (Rdz 1:3). Nie oznacza to również, że właśnie wtedy stworzył Słońce, Księżyc i gwiazdy. W pierwszym wersecie Biblii oznajmiono: „Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię” (Rdz 1:1). A zatem niebiosa — czyli także ciała niebieskie, w tym Słońce — istniały już przez bliżej nieokreślony czas, zanim się rozpoczęły procesy i wydarzenia wymienione w opisie sześciu okresów stwórczych, utrwalonym w następnych wersetach pierwszego rozdziału Księgi Rodzaju.

Co godne uwagi, w Rodzaju 1:1 podano, iż na początku Bóg „stworzył” (hebr. baráʼ) niebiosa i ziemię, natomiast w wersetach 16 i 17 powiedziano, że w czwartym „dniu” stwarzania „Bóg przystąpił do uczynienia [forma hebr. słowa ʽasáh] dwóch wielkich źródeł światła: większego źródła światła, by panowało nad dniem, i mniejszego źródła światła, by panowało nad nocą, a także gwiazd. I Bóg umieścił je w przestworzu niebios, żeby oświetlały ziemię”. Hebrajskie słowo ʽasáh, często tłumaczone na „czynić”, może też oznaczać m.in.: „zbudować” (2Sm 7:11, BT), „ustanawiać” (1Kl 12:31), „formować” (Jer 18:4, BWP) lub „przygotować” (Wj 12:39).

A zatem fragment ten informuje, co się stało z istniejącym już Słońcem, Księżycem i gwiazdami. Najwyraźniej pierwszego „dnia” nie były one dostrzegalne z Ziemi, choć ich światło (hebr. ʼor) przenikało przez otaczające ją warstwy chmur i stałoby się widoczne dla ziemskiego obserwatora, gdyby ktoś taki wtedy istniał (Rdz 1:3). W czwartym „dniu” coś się zmieniło. Stwierdzenie, iż wówczas „Bóg umieścił je w przestworzu niebios”, wskazuje, że od tej pory źródła światła (hebr. maʼòr), czyli Słońce, Księżyc i gwiazdy, były już widoczne w przestworzu. Miały ‛oddzielać dzień od nocy’ i „służyć za znaki, jak również do określania pór i dni, i lat”. Te ciała niebieskie świadczą o istnieniu Boga i Jego majestacie, a dzięki swemu ruchowi pozwalają ludziom dokładnie określać pory roku, dni oraz lata (Rdz 1:14-18; Ps 74:16; 148:3).

Tego samego słowa hebrajskiego, maʼòr, użyto w odniesieniu do świeczników i lamp oświetlających przybytek, w których wykorzystywano oliwę (Wj 25:6; 27:20; 35:8, 14, 28; Kpł 24:2; Lb 4:9). W Przysłów 15:30 występuje ono w sensie przenośnym w wyrażeniu: „blask oczu”. W pewnym proroctwie ostrzeżono Egipt, że zostanie pozbawiony wszelkiego światła, gdy Jehowa zaciemni i zakryje chmurami wszystkie „źródła [forma słowa maʼòr] światła [ʼor] na niebiosach” (Eze 32:2, 7, 8).

Hebrajska nazwa nasuwająca myśl o źródle lub studni jakiegoś potwora lądowego bądź morskiego. Tłumaczona jest na „Źródło Smocze” (Bp, Bw, BWP) albo „Źródło Wielkiego Węża” (NŚ), natomiast w Septuagincie została oddana jako „Studnia Drzew Figowych”.

Źródło Wielkiego Węża znajdowało się przy trasie, którą obrał Nehemiasz podczas pierwszych oględzin zburzonych murów Jerozolimy (Neh 2:12, 13). Nazwa ta nie występuje w Piśmie Świętym już w żadnym miejscu, więc jeśli gdzieś jeszcze wspomniano o tym źródle, podano inną nazwę. Często utożsamia się je ze studnią En-Rogel. Jest to całkiem prawdopodobne, mimo że leży ona w dolinie Kidron nieco na pd. od miasta. W Biblii powiedziano bowiem, że Nehemiasz po prostu ‛skierował się w stronę Źródła Wielkiego Węża’, co może oznaczać, iż dotarł do narożnika muru zwróconego w kierunku studni En-Rogel i miał ją jedynie w zasięgu wzroku (zob. EN-ROGEL).

(hebr. cefardéaʽ; gr. bátrachos).

Płaz bezogonowy o gładkiej skórze i długich, umięśnionych nogach tylnych idealnie przystosowanych do skakania. W Pismach Hebrajskich o żabach wspomniano tylko w związku z drugą spośród plag, które Jehowa zesłał na Egipt (Wj 8:1-14; Ps 78:45; 105:30), by wykonać wyrok na bóstwach czczonych w tym kraju (Wj 12:12). Żaba była poświęcona bogini Heket, którą przedstawiano jako kobietę z głową tego zwierzęcia.

W Objawieniu 16:13 do żab przyrównano „nieczyste natchnione wypowiedzi”. Jest to bardzo