Jezus pojawił się jako Mesjasz dokładnie w przepowiedzianym roku, przypuszczalnie ok. sześciu miesięcy po tym, jak Jan Chrzciciel rozpoczął działalność kaznodziejską, co nastąpiło w „piętnastym roku panowania Tyberiusza Cezara” (Łk 1:36; 3:1, 2, 21-23). Ponieważ senat rzymski powierzył Tyberiuszowi władzę 15 września 14 r. n.e., 15 rok jego rządów trwał od późnego lata r. 28 do późnego lata r. 29 (zob. TYBERIUSZ). Dowody przemawiają więc za tym, że Jezus został ochrzczony i namaszczony jesienią 29 r. n.e.

W chwili chrztu (29 n.e.) Jezus „miał około trzydziestu lat” (Łk 3:23), toteż urodził się 30 lat wcześniej, czyli jesienią 2 r. p.n.e. Było to za panowania Cezara Augusta, gdy namiestnikiem Syrii był Kwiryniusz (Łk 2:1, 2). August sprawował władzę od 27 r. p.n.e. do 14 r. n.e. Senator rzymski Sulpicjusz Kwiryniusz był namiestnikiem Syrii dwukrotnie — pierwszy raz najwyraźniej zastąpił Kwintyliusza Warusa, którego urzędowanie jako legata Syrii skończyło się w 4 r. p.n.e. Zdaniem części uczonych Kwiryniusz po raz pierwszy pełnił funkcję namiestnika w 3-2 r. p.n.e. (zob. SPIS LUDNOŚCI). Królem Judei był wówczas Herod Wielki, który umarł najprawdopodobniej w 1 r. p.n.e., o czym świadczą omówione wcześniej argumenty. A zatem wszystkie dostępne dowody, a zwłaszcza informacje biblijne wskazują, że Jezus urodził się jesienią 2 r. p.n.e.

Późniejszy okres apostolski. Przybliżone daty wydarzeń rozgrywających się w tym okresie można ustalić następująco: Chrześcijański prorok Agabus wypowiedział proroctwo o wielkim głodzie przypuszczalnie w 44 r. n.e. W tym samym roku Herod Agryppa I wszczął prześladowania, które doprowadziły do śmierci apostoła Jakuba i uwięzienia Piotra (Dz 11:27-30; 12:1-4), i w tym też roku umarł. Wiele wskazuje na to, że przepowiedziany głód nastał ok. r. 46. Zapewne właśnie wtedy Paweł i Barnabas zajęli się rozdzielaniem doraźnej pomocy (Dz 12:25).

Datę pierwszej wizyty Pawła w Koryncie można ustalić na podstawie urzędowania prokonsula Galliona (Dz 18:1, 11-18). Jak wyjaśniono pod hasłem GALLIO, trwało ono najwyraźniej od lata r. 51 do lata r. 52, choć niektórzy uczeni opowiadają się za r. 52/53. Tak więc 18-miesięczny pobyt Pawła w Koryncie rozpoczął się przypuszczalnie jesienią r. 50, a zakończył wiosną r. 52. Dodatkowym potwierdzeniem jest okoliczność, że dwoje tamtejszych towarzyszy apostoła — Akwilas i Pryscylla — krótko przedtem przybyło tam z Italii, ponieważ cesarz Klaudiusz nakazał wszystkim Żydom opuścić Rzym (Dz 18:2). Jak podaje Paweł Orozjusz, historyk z V w., ów edykt został wydany w dziewiątym roku rządów Klaudiusza, tzn. w r. 49 lub na początku r. 50.

Dwuletni pobyt Pawła w więzieniu w Cezarei przypadał na dwa ostatnie lata urzędowania namiestnika Feliksa, którego następca, Porcjusz Festus, odesłał apostoła do Rzymu (Dz 21:33; 23:23-35; 24:27). Dokładna data objęcia funkcji przez Festusa nie jest całkiem pewna, gdyż świadectwa historyczne nie są ze sobą zgodne. Najbardziej prawdopodobny wydaje się jednak r. 58, wobec czego Paweł dotarł do Rzymu między r. 59 a 61.

W lipcu 64 r. Rzym został spustoszony przez wielki pożar, po którym Neron wszczął zaciekłe prześladowania chrześcijan. Całkiem możliwe, że wkrótce potem Paweł został uwięziony po raz drugi i stracony (2Tm 1:16; 4:6, 7). Wygnanie Jana na wyspę Patmos nastąpiło najprawdopodobniej za panowania cesarza Domicjana (Obj 1:9). W trzech ostatnich latach jego rządów (trwających ogółem od 81 do 96 r.) prześladowania chrześcijan osiągnęły punkt kulminacyjny. Tradycyjnie uważa się, że po śmierci Domicjana Jan został odwołany z wygnania i zmarł w Efezie ok. 100 r. Przedtem jeszcze napisał listy i Ewangelię; dzieła te zamknęły kanon biblijny. W ten sposób dobiegł końca okres apostolski.

Tytuł pochodzący od greckiego terminu Christòs, będącego odpowiednikiem hebrajskiego Maszíach, czyli „Mesjasz; Pomazaniec” (por. Mt 2:4, przyp. w NW). „Chrystus” to oficjalny tytuł Pana Jezusa, a nie jedynie określenie służące odróżnieniu go od innych osób o tym samym imieniu (zob. JEZUS CHRYSTUS; MESJASZ).

To, że nadejdzie Chrystus, którego Jehowa namaści swym duchem na mesjańskiego Króla, przepowiedziano już setki lat przed narodzinami Jezusa (Dn 9:25, 26). Jednakże Pomazańcem, czyli Chrystusem, nie był on od chwili urodzin. Anioł, który je zapowiedział, polecił Józefowi: „Masz go nazwać imieniem Jezus” (Mt 1:21). A gdy anioł obwieścił pasterzom w pobliżu Betlejem: „Narodził się wam dzisiaj Wybawca, którym jest Chrystus Pan”, wskazał raczej na jego przyszłą rolę, gdyż słowa te mogły też oznaczać: „który ma być Chrystusem Panem” (Łk 2:11, przyp. w NW).

Dodawanie tytułu „Chrystus” po imieniu Jezusa może kierować uwagę na jego osobę oraz na to, że został Pomazańcem Jehowy. Stał się nim, gdy w wieku ok. 30 lat dał się ochrzcić w wodzie i dostąpił namaszczenia duchem Bożym, zesłanym pod widzialną postacią gołębia (Mt 3:13-17). Właśnie o tym wspomniał Piotr, oświadczając w dniu Pięćdziesiątnicy 33 r.: „Bóg uczynił go zarówno Panem, jak i Chrystusem — tego Jezusa”. Niewątpliwie nawiązał tutaj do określenia „Jezus Chrystus” zasłyszanego od samego Mistrza, który użył go pierwszy (Dz 2:36-38; Jn 17:3). Występuje ono również w pierwszym i w ostatnim wersecie Chrześcijańskich Pism Greckich (Mt 1:1; Obj 22:21).

Natomiast wyrażenie „Chrystus Jezus”, w którym tytuł poprzedza imię, kładzie większy nacisk na urząd czy pozycję Jezusa. Taki szyk zwraca uwagę przede wszystkim na godność, a dopiero potem na piastującą ją osobę — podobnie jak w wyrażeniu „król Dawid” czy „namiestnik Zerubbabel”. W tym wypadku przypomina o wyjątkowej, zaszczytnej pozycji Jezusa jako Pomazańca Jehowy, niebędącej udziałem żadnego z jego naśladowców, choć oni również są pomazańcami. Tytuł „Chrystus Jezus” odnosi się wyłącznie do umiłowanego Syna Jehowy. Użył go Paweł w swym pierwszym natchnionym liście (1Ts 2:14). Posłużył się nim także Łukasz w Dziejach 24:24 (NŚ, Pop), gdy wspomniał o świadectwie dawanym przez Pawła.

W tekście greckim pozycja Jezusa jest też niekiedy podkreślana przez poprzedzenie tytułu „Chrystus” rodzajnikiem ho (ho Christòs) (Mt 16:16; Mk 14:61). Jednakże o użyciu rodzajnika decyduje konstrukcja gramatyczna zdania. William E. Vine objaśnia to następująco: „Ogólnie rzecz biorąc, tytuł [Chrystus] jest poprzedzony rodzajnikiem wtedy, gdy stanowi podmiot, natomiast gdy wchodzi w skład orzeczenia złożonego, rodzajnik nie występuje” (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, 1981, t. 1, s. 190).

W Piśmie Świętym ani przed imieniem Jezusa, ani po nim nigdy nie pojawia się więcej niż jeden tytuł — jeśli jakiś tytuł poprzedza imię, to inny jest dodawany dopiero po nim. Nie spotyka się więc określenia Pan Chrystus Jezus ani Król Chrystus Jezus, choć znane jest sformułowanie Pan Jezus Chrystus. W 2 Tymoteusza 1:10 użyto wyrażenia „nasz Wybawca, Chrystus Jezus”, ale po grecku zaimek „nasz” jest umieszczony między słowem „Wybawca” a „Chrystus”, co ma podkreślać, kto jest Wybawcą — podobnie jak w konstrukcji „Chrystus Jezus, nasz Wybawca [dosł. „Chrystus Jezus, Wybawca nasz”]” (Tyt 1:4). W 1 Tymoteusza 2:5 wspomniano, iż „człowiek, Chrystus Jezus” jest Pośrednikiem, lecz wyraz „człowiek” nie ma charakteru tytułu, a jedynie wyjaśnia, że Chrystus Jezus był kiedyś na ziemi człowiekiem.

Przymiotnik ‛Chrystusowy’, pochodzący od słowa „Chrystus”, w Hebrajczyków 11:26 został wyjątkowo użyty w odniesieniu do Mojżesza; Paweł napisał o nim: „Ocenił hańbę Chrystusową [christoú, „pomazańca”] jako bogactwo większe niż skarby Egiptu; bo uważnie wypatrywał wypłacenia nagrody”. Mojżesz nigdy nie był „pomazany” literalnym olejkiem, którym namaszczano arcykapłanów i królów Izraela (Wj 30:22-30; Kpł 8:12; 1Sm 10:1; 16:13). Ale to samo można powiedzieć o Jezusie i jego naśladowcach, a przecież Pismo Święte mówi, że zostali namaszczeni (Dz 10:38; 2Ko 1:21). Bóg nie namaścił ich literalnym olejkiem, lecz duchem świętym, zlecając im konkretne zadanie. Również Mojżesz otrzymał przy płonącym krzewie specjalne, ‛Chrystusowe’ zadanie, które uznał za bogactwo większe niż wszystkie skarby Egiptu, dlatego Paweł słusznie mógł utożsamić go z pomazańcem (chrystusem) Jehowy (Wj 3:2 do 4:17).

Określenia „Chrystus” używa się także wtedy, gdy jest mowa o więzi łączącej zbór chrześcijański z Panem Jezusem Chrystusem: „A wy jesteście ciałem Chrystusa, z osobna zaś — członkami” (1Ko 12:27). „Ochrzczeni w Chrystusie Jezusie” zostali „ochrzczeni w jego śmierci” i mają widoki na to, że wraz z nim będą współdziedzicami niebiańskiego Królestwa (Rz 6:3-5; 8:17). Są „współuczestnikami cierpień Chrystusa”, lżonymi „ze względu na imię Chrystusa” (1Pt 4:13, 14; 5:1). Kilkakrotnie wspomniano, iż pozostają „w jedności z Chrystusem” lub „w Chrystusie”, a raz użyto też nietypowego wyrażenia: „Chrystus w jedności z wami” (Rz 8:1, 2; 16:10; 1Ko 15:18; 1Ts 4:16; Kol 1:27). Tych spośród nich, którzy byli słabi, choć powinni być mocni, nazwano „niemowlętami w Chrystusie” (1Ko 3:1). Z czasem wszystko w niebiosach i na ziemi zostanie znowu zebrane „w Chrystusie” (Ef 1:10).

„Fałszywi Chrystusowie”. W proroctwie o zakończeniu systemu rzeczy Chrystus ostrzegł swych naśladowców: „Baczcie, żeby was nikt nie wprowadził w błąd; bo wielu przyjdzie, powołując się na moje imię i mówiąc: ‚Ja jestem Chrystusem’; i w błąd wprowadzą wielu. Bo powstaną fałszywi Chrystusowie [gr. pseudòchristoi] oraz fałszywi prorocy i będą czynić wielkie znaki i dziwy, żeby — jeśli to możliwe — wprowadzić w błąd nawet wybranych” (Mt 24:4, 5, 24). Tacy niegodziwcy, którzy kłamliwie roszczą sobie pretensje do tytułu i urzędu Pana Jezusa Chrystusa, wchodzą w skład „antychrysta” (gr. antíchristos), wspomnianego pięć razy przez apostoła Jana (1Jn 2:18, 22; 4:3; 2Jn 7; zob. ANTYCHRYST).

Inne znaczenia słowa „Chrystus”. W Septuagincie, będącej greckim przekładem Pism Hebrajskich, użyto słowa christòs przeszło 40 razy,