cię ścigać, i cię dosięgną, aż zostaniesz unicestwiony, gdyż nie słuchałeś głosu Jehowy, swego Boga, i nie przestrzegałeś jego przykazań oraz jego ustaw, które ci nakazał” (Pwt 28:45). Chociaż Jehowa wyraźnie zapowiedział spustoszenie i wygnanie, Izraelici Go nie posłuchali i dlatego Jerozolima stała się „przekleństwem dla wszystkich narodów ziemi” (Jer 24:9; 26:6; Pwt 29:27).

Unieważnienie przekleństwa. Jehowa może unieważnić swą zapowiedź sprowadzenia na kogoś przekleństwa, ale tylko wtedy, gdy zostaną spełnione ustalone przez Niego warunki. Zapewne tak było z przekleństwem dotyczącym ziemi — gdy Bóg w potopie oczyścił ją z niegodziwości, zapowiedział, że ‛już nigdy nie będzie jej złorzeczył’ (Rdz 8:21). Nieprzestrzeganie przymierza Prawa sprowadziło przekleństwo na cały naród izraelski, łącznie z tymi, którzy sumiennie (lecz w niedoskonały sposób) starali się go trzymać. Apostoł Paweł wykazał, że z tego powodu Chrystus Jezus poniósł śmierć właśnie na palu męki (Gal 3:10-13). Chociaż sam Jezus doskonale przestrzegał Prawa, niejako wziął na siebie przekleństwo spoczywające na wszystkich, których obowiązywały jego przepisy. W Powtórzonego Prawa 21:23 powiedziano: „Gdyż zawieszony [na palu] jest przeklęty przez Boga”. Jezus został niesłusznie skazany przez żydowski sąd religijny i przybity do pala jako przestępca, wskutek czego stał się „przekleństwem”. Potem w niebie przedstawił wartość swej ofiary, Bóg ją przyjął i tym samym unieważnił Prawo, symbolicznie przybił je do pala, prawnie usunął, a wraz z nim wynikające z niego przekleństwo (Kol 2:14). Ze względu na to, iż ciało Jezusa uważano za przeklęte, jak również ze względu na przepis zabraniający bezcześcić sabat, Żydom zależało, by ciała Jezusa i złoczyńców zostały zdjęte z pali jeszcze przed końcem dnia (Pwt 21:23; Jn 19:31).

Od czego zależy skuteczność złorzeczenia?

Różne osoby mogą wypowiadać złorzeczenia, ale o tym, czy spełnią się wyrażone w nich życzenia czegoś złego, decyduje Bóg zgodnie ze swymi zasadami i swym zamierzeniem. Goliat na próżno „złorzeczył Dawidowi przez swoich [fałszywych] bogów” (1Sm 17:43). A zamierzone przekleństwa Balaama Jehowa zamienił w błogosławieństwa (Pwt 23:4, 5; Joz 24:9, 10). Dawid rozumiał, że to od Jehowy zależy, czy spełnią się słowa przekleństwa Szimeja, który mu obelżywie złorzeczył. Dlatego nie pozwolił, by rozgniewany Abiszaj poszedł i uciął Szimejowi głowę. Powiedział: „Zostaw go, żeby złorzeczył, bo Jehowa tak mu powiedział! Może Jehowa zobaczy swym okiem i przywróci mi Jehowa dobroć w miejsce jego dzisiejszego przekleństwa” (2Sm 16:5-12; por. Ps 109:17, 18, 28). Słowo Boże szczególnie potępia złorzeczenie rodzicom (Wj 21:17; Kpł 20:9; Prz 20:20), Bogu (Wj 22:28; Kpł 24:11, 14, 15, 23) i królowi (Kzn 10:20) oraz demaskuje tych, którzy błogosławią ustami, lecz „w swoim wnętrzu złorzeczą” (Ps 62:4).

Gdy Chrystus Jezus przebywał na ziemi, jako rzecznik Boga zwiastował nieszczęście (złorzeczył) faryzeuszom i przewodnikom religijnym, którzy świadomie przeciwstawiali się zamierzeniu Bożemu (Mt 23:13-33). Apostoł Piotr najwyraźniej złorzeczył Ananiaszowi i Safirze, co sprowadziło na nich natychmiastową śmierć za to, że postąpili fałszywie wobec Boga (Dz 5:1-11). Apostoł Paweł zachował się podobnie w stosunku do fałszywego proroka Elimasa, czarnoksiężnika, nazywając go „synem Diabła” i „nieprzyjacielem wszystkiego, co prawe”, po czym człowiek ten na pewien czas stracił wzrok (Dz 13:6-12). Zdarzenia te wywarły pozytywny wpływ na obserwatorów. Ale to, że apostołowie mieli taką moc, nie upoważniało innych do wypowiadania złorzeczeń. Jakub ostrzegł chrześcijan przed niestosownym wykorzystywaniem języka do przeklinania ludzi (Jak 3:9-12; por. Ps 109:17, 18 z Kol 3:8-10).

Historia donosi, że po śmierci apostołów, a także w ciągu kolejnych stuleci, instytucje kościelne ogłosiły wiele „klątw” i „interdyktów” przeciwko poszczególnym osobom, miastom i narodom. Jednak ich egzekwowania nigdy nie pozostawiano w mocy Bożej, lecz zajmowały się tym ziemskie władze Kościoła lub państwa. Tymczasem Psalm 37:3-9, 22 zachęca do czekania na Jehowę, gdyż „ci, którym on błogosławi, posiądą ziemię, ale ci, którym złorzeczy, zostaną wytraceni”. Takie wytracenie, inaczej „odcięcie”, jest częścią przekleństwa, jakie Jezus wypowiedział przeciwko klasie „kóz” w proroczej przypowieści z Mateusza 25:31-46. O tym, iż grzesznicy ściągną na siebie złorzeczenie, wspomniano również w związku z „nowymi niebiosami i nową ziemią” (Iz 65:17, 20; zob. PRZEKLEŃSTWO).

Metal szlachetny; pierwszy metal wspomniany w Biblii i najczęściej w niej wymieniany (Rdz 2:11). Od zarania dziejów wysoko go ceniono ze względu na jego wagę, rzadkość występowania, trwały i piękny połysk oraz ciągliwość i kowalność. W odniesieniu do złota używa się kilku hebrajskich słów, m.in. zaháw (Wj 25:11), charúc