znaleziono wiele takich posągów oraz płaskorzeźb, które ukazują brodatych Asyryjczyków, Babilończyków i Kananejczyków. Różnego rodzaju brody można zobaczyć nawet na podobiznach datowanych na III tysiąclecie p.n.e. Wspomniane ludy przedstawiały bez bród głównie eunuchów. Ale w Izraelu nie praktykowano kastrowania, gdyż Prawo zabraniało przyjmowania do zboru izraelskiego tak okaleczonych mężczyzn (Pwt 23:1).

Ponieważ większość Semitów, nawet z okresu poprzedzającego ustanowienie Prawa, jest ukazywana z brodami, wydaje się logiczne, że wierni mężczyźni z linii Sema — którzy nadal mówili językiem znanym w Edenie i którzy zapewne dokładniej trzymali się pierwotnych zwyczajów z czasów swego praojca Sema — również nosili brody. W związku z tym można przyjąć, że Noe, Henoch, Set i Adam też byli brodaci.

Herodot (Dzieje II, 36) odnotowuje, że Egipcjanie golili twarz i głowę. Jeśli mężczyzna zapuścił sobie włosy i brodę, świadczyło to o żałobie lub niechlujstwie. Właśnie dlatego wyprowadzony z więzienia Józef ogolił się, zanim stanął przed faraonem (Rdz 41:14). Ciekawe jednak, że Egipcjanie niekiedy nosili sztuczne brody oraz peruki.

Czy Jezus, będąc na ziemi, miał brodę? Żydzi ściśle stosowali się do tego zwyczaju. Jezus, rodowity Żyd, ‛urodził się pod prawem’ i je spełnił (Gal 4:4; Mt 5:17). Jak wszyscy Żydzi, od narodzin był oddany Jehowie Bogu na podstawie przymierza Prawa i miał obowiązek przestrzegać całego Prawa, w tym także zakazu ścinania skraju brody. Ponadto w tamtych czasach zarost golili Rzymianie. Gdyby więc Jezus to robił, zarzucano by mu, że jest Rzymianinem albo eunuchem. Poza tym proroctwo dotyczące cierpień Jezusa zapowiadało: „Nadstawiłem plecy bijącym, a policzki wyrywającym włosy” (Iz 50:6).

Biblia często wspomina o broni i zbroi, ale nie podaje szczegółowych informacji o sposobie ich wytwarzania i wykorzystywania.

Zwłaszcza Pisma Hebrajskie często donoszą o posługiwaniu się literalnym mieczem, włócznią, tarczą i inną bronią, niemniej konsekwentnie podkreślają też konieczność ufania Jehowie i płynące z tego korzyści (Rdz 15:1; Ps 76:1-3; 115:9-11; 119:114; 144:2). O takim zaufaniu wyraźnie świadczą słowa Dawida skierowane do Goliata: „Ty przychodzisz do mnie z mieczem i z włócznią, i z oszczepem, lecz ja przychodzę do ciebie z imieniem Jehowy Zastępów, Boga izraelskich szeregów bojowych, któremu urągałeś. Dzisiaj Jehowa wyda cię w moją rękę (...). I cały ten zbór się dowie, że nie mieczem i nie włócznią wybawia Jehowa, gdyż bitwa należy do Jehowy” (1Sm 17:45-47). Biblia ukazuje, jak ważne i pożyteczne jest poleganie na duchu Jehowy, a nie na sile militarnej (Za 4:6). Zapewniając o miłości do swej symbolicznej małżonki, Syjonu, Jehowa oznajmił: „Żadna broń wykonana przeciwko tobie nie okaże się skuteczna (...). Oto dziedziczna własność sług Jehowy” (Iz 54:17).

Hebrajskie słowo kelí może się odnosić nie tylko do „broni”, ale też do „przedmiotu”, „naczynia”, „narzędzia” lub „sprzętu” (Kpł 6:28; 13:49; Lb 35:16; Sdz 9:54; Kzn 9:18; Eze 4:9). W liczbie mnogiej określa „zbroję”, jak również „toboły”, „dobytek” i „wyposażenie” (Rdz 31:37; 45:20; 1Sm 10:22; 17:22; 31:9). Inne hebrajskie słowo tłumaczone na „zbroja” (nészek) pochodzi od rdzenia naszák, oznaczającego „być uzbrojonym” (1Kl 10:25; 1Kn 12:2; 2Kn 17:17). Grecki wyraz hòplon („oręż; broń”) jest spokrewniony ze słowem panoplía, które znaczy „całe uzbrojenie; cała zbroja” (Łk 11:22; Jn 18:3; Ef 6:11).

Broń. Miecz i sztylet. Hebrajskie słowo chérew na ogół tłumaczy się na „miecz”, ale można je również oddać jako „sztylet”, „dłuto” lub „nóż” (Rdz 3:24; 1Kl 18:28; Wj 20:25; Joz 5:2). Miecz jest najczęściej wymienianą w Pismach Hebrajskich bronią zaczepną i obronną. Składał się z rękojeści i metalowego ostrza, które mogło być wykonane z mosiądzu, miedzi, żelaza lub stali. Mieczy używano do cięcia (1Sm 17:51; 1Kl 3:24, 25), lecz także do zadawania pchnięć (1Sm 31:4). Niektóre były krótkie, inne długie; mogły mieć jedno ostrze lub być obosieczne. Archeolodzy odróżniają miecze od sztyletów na podstawie długości; granicą jest długość ok. 40 cm.

Miecz bądź sztylet zazwyczaj bywał zawieszany po lewej stronie pasa (1Sm 25:13) i noszony w pochwie, specjalnym skórzanym pokrowcu. Tekst 2 Samuela 20:8 dopuszcza możliwość, iż Joab celowo włożył miecz tak, by mu wypadł z pochwy, a potem trzymał go w ręku, zamiast z powrotem go do niej schować. Niczego niepodejrzewający Amasa być może pomyślał, że miecz wypadł przypadkowo, więc nie zwracał na niego uwagi. Kosztowało go to życie.

W Chrześcijańskich Pismach Greckich „miecz” jest na ogół odpowiednikiem słowa máchaira (Mt 26:47), chociaż występuje w nich również określenie romfaía, czyli „długi miecz” (Obj 6:8). Okoliczność, że tej nocy, kiedy zdradzono Jezusa, uczniowie mieli przy sobie dwa miecze, nie była w tamtych czasach niczym niezwykłym (Łk 22:38); istnieją dowody na to, iż zwłaszcza Galilejczykom noszenie broni nie było obce (zob. Flawiusz, Wojna żydowska, III, III, 2 [42]). Słowa Jezusa z Łukasza 22:36: „Kto nie ma miecza, niech sprzeda swą szatę wierzchnią i sobie jeden kupi” nie oznaczały, jakoby uczniowie mieli od tej pory prowadzić niebezpieczne życie. Chodziło mu raczej o to, by tej nocy uczniowie mieli ze sobą miecz; dzięki temu mógł im wyraźnie pokazać, że chociaż znaleźli się w sytuacji, która łatwo mogłaby sprowokować zbrojny opór, on nie zamierzał używać miecza, lecz był gotów dobrowolnie podporządkować się woli Bożej. Kiedy więc Piotr rzeczywiście spróbował stawić opór i odciął mieczem ucho Malchusowi, Jezus nakazał mu: „Włóż swój miecz z powrotem na jego miejsce, bo wszyscy, którzy chwytają za miecz, od miecza zginą” (Mt 26:52; Jn 18:10, 11). Miecz Piotra i ten drugi z pewnością niewiele by pomogły w starciu z tłumem uzbrojonych mężczyzn, a ci, którzy by ich użyli, niewątpliwie ‛zginęliby od miecza’ (Mt 26:47). Co ważniejsze, taka próba uwolnienia Jezusa nie powiodłaby się, gdyż byłaby całkowicie sprzeczna z zamierzeniem Jehowy Boga (Mt 26:53, 54). Tego samego dnia Jezus otwarcie powiedział Piłatowi: „Gdyby moje królestwo było częścią tego świata, moi słudzy walczyliby, żebym nie został wydany Żydom. Ale przecież moje królestwo nie jest stąd” (Jn 18:36).

Włócznia, dzida, oszczep i dziryt. Broń do rzucania lub przebijania, składająca się z drzewca zakończonego ostrzem, czyli grotem (Joz 8:18; Sdz 5:8; 1Sm 18:11; Hi 41:26). Starożytne narody używały różnych rodzajów tej broni. Obecnie trudno dokładnie ustalić, czym różniły się poszczególne jej typy określane przez odrębne słowa hebrajskie.

Włócznia (hebr. chanít) wymieniana w Pismach Hebrajskich była zapewne największym z tych czterech rodzajów broni; miała długie drzewce, na ogół zakończone ostrym kamiennym lub metalowym grotem. Pod względem znaczenia ustępowała tylko mieczowi. Olbrzym Goliat nosił włócznię, której grot ważył „sześćset sykli żelaza” (6,8 kg), a drzewce było „jak wał tkacki” (1Sm 17:7). Niekiedy włócznie miały na drugim końcu metalowy szpic, co pozwalało wbić je w ziemię. Dzięki temu szpicowi wojownik mógł się skutecznie posłużyć nie tylko ostrzem włóczni, ale też jej drugim końcem (2Sm 2:19-23). Włócznia wbita w ziemię mogła oznaczać tymczasowe miejsce pobytu króla (1Sm 26:7).

W Chrześcijańskich Pismach Greckich wzmianka o włóczni (gr. lògche) występuje w Jana 19:34, gdzie powiedziano, że po śmierci Jezusa Chrystusa „jeden z żołnierzy dźgnął go w bok włócznią”. Ponieważ był to żołnierz rzymski, zapewne posłużył się rzymskim pilum. Broń ta miała ok. 1,8 m długości i żelazny grot z zadziorem, sięgający do połowy drzewca.

Dzida (hebr. ròmach) miała długie drzewce z zaostrzonym szpicem i służyła do zadawania pchnięć (Lb 25:7, 8). Wchodziła w skład podstawowego wyposażenia bojowego Hebrajczyków.

Oszczep (hebr. kidòn) miał ostry metalowy grot i zwykle służył do rzucania. Najwyraźniej był mniejszy i lżejszy od zwykłej włóczni, dzięki czemu można go było trzymać w wyciągniętej ręce (Joz 8:18-26). Oszczepu zazwyczaj nie noszono w rękach, lecz na plecach.

Dziryt (hebr. massáʽ) był najwidoczniej krótkim, zaostrzonym pociskiem przypominającym strzałę (Hi 41:26). Hebrajski odpowiednik słowa „pocisk”, szélach, pochodzi od rdzenia czasownikowego szalách, oznaczającego „wypuszczać; wyciągać; ciskać” (2Kn 23:10; Rdz 8:8, 9; Wj 9:15). Hebrajskie słowo zikkím, tłumaczone na „ogniste pociski”, jest spokrewnione z wyrazem zikòt, oznaczającym „iskry; ogniste strzały” (Prz 26:18; Iz 50:11, przyp. w NW).

Greckie bélos („pocisk”) pochodzi od bállo — „rzucać”. Apostoł Paweł posłużył się tym słowem, pisząc o „płonących pociskach”, które można zagasić wielką tarczą wiary (Ef 6:16). Rzymianie sporządzali pociski z wydrążonej trzciny, w których pod grotem mieścił się żelazny zbiorniczek z płonącą ropą naftową. Wystrzeliwali je ze słabo napiętych łuków, aby nie zdmuchnąć ognia. Gdy taki niszczycielski pocisk zalewano wodą, ogień buchał z jeszcze większą siłą; jedynym sposobem na ugaszenie było zasypanie go ziemią.

Łuk i strzały. Od najdawniejszych czasów do polowania i walki używano łuku (hebr. készet, gr. tòkson) (Rdz 21:20; 27:3; 48:22; Obj 6:2). Należał do podstawowego wyposażenia Izraelitów (2Kn 26:14, 15), wojsk walczących po stronie Egiptu (Jer 46:8, 9), Asyryjczyków (Iz 37:33) oraz Medów i Persów (Jer 50:14; 51:11; zob. ŁUCZNIK).

Wspomniany w Biblii „łuk miedziany” zapewne był drewnianym łukiem obitym miedzią (2Sm 22:35). Zwrot ‛napiąć łuk’ (dosł. „deptać łuk”) odnosi się do zakładania cięciwy na łuk (Ps 7:12; 37:14; Jer 50:14, 29). W tym celu można było mocno przydeptać stopą środek łuku albo przytrzymać nogą jeden jego koniec z już zaczepioną cięciwą i nagiąć łuk tak, by założyć cięciwę z drugiej strony.

Strzały (hebr. chiccím) wykonywano z łodygi trzciny lub lekkiego drewna; przy ich tylnym końcu z reguły mocowano lotki. Groty początkowo sporządzano z krzemienia lub kości, a później z metalu. Czasami wyposażano je w zadziory,