(„[z; należący do] Aroeru”).

Mieszkaniec jednego z miast o nazwie Aroer. W 1 Kronik 11:44 Aroeryjczykiem nazwano Chotama, ojca dwóch mocarzy Dawida — Szamy i Jejela. Okoliczność, że przebywali u boku Dawida, może przemawiać za umiejscowieniem rodzinnego miasta ich ojca na terenie Judy (zob. AROER 3).

Syn Sema. Urodził się dwa lata po potopie, czyli ok. 2368 r. p.n.e., a zmarł 438 lat później. Był przodkiem Hebrajczyków, którzy wywodzili się od jego wnuka Ebera (Rdz 10:22, 24; 11:10-13; 1Kn 1:17-27). Nazwano go ojcem Szelacha, choć w sprawozdaniu Łukasza (Łk 3:35, 36) wspomniano jeszcze o Kainanie, co czyniłoby Arpachszada dziadkiem Szelacha (zob. jednak KAINAN 2) (Rdz 10:24; 11:12; 1Kn 1:24).

Miasto królewskie w pn. Syrii, zawsze wymieniane w Biblii razem z Chamatem. Arpad utożsamia się z Tall Arfad (Tall Rifʽat), leżącym ok. 30 km na pn. pn. zach. od Halab (Aleppo). Ponieważ był położony przy drodze wiodącej na pd. do Chamatu i Damaszku, często napadali go Asyryjczycy, aż w końcu został zdobyty przez Tiglat-Pilesera III i później przez Sargona II. W r. 732 p.n.e. syn tego ostatniego, Sancherib, grożąc Jerozolimie, polecił reprezentującemu go rabszakowi przypomnieć o losie Arpadu na dowód tego, że bogowie narodów nie potrafią się przeciwstawić potędze Asyrii (2Kl 18:34; 19:12, 13; Iz 36:19; 37:12, 13). Prorok Izajasz już wcześniej przepowiedział takie przechwałki (Iz 10:9). W późniejszym okresie Jeremiasz prorokował, że Chamat i Arpad zostaną zawstydzone i rozpadną się, ‛bo usłyszą złą wiadomość’, dotyczącą zapewne podbojów babilońskiego króla Nebukadneccara (Jer 49:23).

Imię lub tytuł odnoszący się w Biblii do dwóch królów perskich.

1. Władca Persji, który polecił wstrzymać budowę świątyni Jehowy w Jerozolimie (Ezd 4:7-24). Pomiędzy Cyrusem Wielkim, który zezwolił Żydom wrócić do Jerozolimy (537 p.n.e.), a Dariuszem Wielkim, który w 520 r. p.n.e. uchylił zakaz wznoszenia świątyni, panowało najprawdopodobniej trzech królów: Kambyzes II, jego brat Bardija (lub może mag znany jako Gaumata, który podobno podawał się za Bardiję i rządził przez siedem miesięcy) oraz Nidintu-Bel (pokonany i zabity przez Dariusza zaledwie po dwóch miesiącach). Kambyzes to niewątpliwie „Aswerus” wspomniany w Ezdrasza 4:6, do którego przeciwnicy odbudowy świątyni skierowali pierwszy protest. A zatem „Artakserkses” wymieniony po raz pierwszy w Ezdrasza 4:7 to Bardija albo Gaumata, którego panowanie trwało jedynie siedem miesięcy (522 p.n.e.).

Do tego króla perskiego wystosowali list przeciwko Żydom mieszkańcy miast Samarii (Ezd 4:7). W tym czasie Żydzi byli pilnie zajęci budową świątyni (Ezd 4:1-3). Dla osiągnięcia swego celu wrogowie uciekli się do kłamstw, oświadczając, że Żydzi odbudowują Jerozolimę wraz z murami miejskimi (Ezd 4:11-16). Na skutek tych fałszywych oskarżeń „praca nad domem Bożym w Jerozolimie” została wstrzymana (Ezd 4:24).

2. Artakserkses I Makrocheir (Długoręki), syn Kserksesa I, to król wymieniony w Ezdrasza 7:1-28 i Nehemiasza 2:1-18; 13:6. Chociaż większość opracowań podaje, że wstąpił na tron w 465 r. p.n.e., istnieją ważkie powody, by uznać, iż stało się to w r. 475 (zob. PERSJA, PERSOWIE [Rządy Kserksesa i Artakserksesa]).

Artakserkses I zezwolił kapłanowi Ezdraszowi, a także Nehemiaszowi na odbycie podróży do Jerozolimy (Ezd 7:1-7; Neh 2:1, 7, 8). Według starożytnych historyków był na ogół życzliwy i hojny. Znajduje to potwierdzenie w wydarzeniach z siódmego roku jego panowania (468 p.n.e.), gdy ‛spełnił każde życzenie’ Ezdrasza i przyznał mu dekretem złoto, srebro i naczynia do użytku świątynnego oraz prowiant w postaci pszenicy, wina, oliwy i soli (Ezd 7:6, 12-23; 8:25-27). Ten szczodry dar może wyjaśniać, dlaczego w Ezdrasza 6:14 wymieniono Artakserksesa wraz z Cyrusem i Dariuszem wśród władców, których rozporządzenia przyczyniły się do ‛zbudowania i dokończenia’ świątyni, choć w zasadzie odbudowano ją 47 lat wcześniej, w 515 r. p.n.e. Dekret królewski nawet upoważnił Ezdrasza do wyznaczenia sędziów i urzędników sądowych, mających nauczać prawa Bożego (i królewskiego), a w razie potrzeby karać śmiercią tych, którzy by je łamali (Ezd 7:25, 26).

W 20 roku swego panowania (455 p.n.e.) Artakserkses I zezwolił Nehemiaszowi wrócić do Jerozolimy i odbudować jej mury i bramy (Neh 2:1-8). Ponieważ według Daniela 9:25 wydarzenie to miało związek z czasem pojawienia się Mesjasza, 20 rok panowania Artakserksesa jest bardzo ważną datą.

W Nehemiasza 13:6 wspomniano, że „w trzydziestym drugim roku Artakserksesa”, tzn. 443 r. p.n.e., Nehemiasz na jakiś czas powrócił na dwór królewski.

Współpracownik Pawła. Apostoł rozważał wysłanie go na Kretę (Tyt 3:12) — być może po to, by zastąpił tam Tytusa i umożliwił mu przybycie do Pawła do Nikopolis. Artemas musiał cieszyć się dużym szacunkiem, ponieważ Paweł