z którym wiąże się pozorny dobrobyt, prowadzący jednak w końcu do inflacji, deflacji i kryzysu gospodarczego.

Ponadto przestrzeganie praw dotyczących Jubileuszu chroniło naród przed smutnym zjawiskiem dającym się zaobserwować w wielu współczesnych państwach, a mianowicie przed podziałem społeczeństwa na dwie klasy: bogaczy i nędzarzy. Korzyści odnoszone przez poszczególne jednostki umacniały cały naród, gdyż nikt nie staczał się bezpowrotnie w przepaść nędzy czy bezczynności, wywołanej złą sytuacją gospodarczą. Każdy mógł spożytkowywać swe umiejętności dla dobra ogółu. Jehowa błogosławił plonom ziemi i udzielał Izraelitom pouczeń, toteż gdyby byli Mu posłuszni, mieliby zapewniony doskonały system rządów oraz trwały dobrobyt, co jest możliwe tylko w ustroju prawdziwie teokratycznym (Iz 33:22).

W latach sabatowych ludowi czytano Prawo — zwłaszcza podczas Święta Szałasów, zwanego też Świętem Zbiorów (Pwt 31:10-12). Przybliżało to Izraelitów do Jehowy i chroniło przed utratą wolności. Jehowa ostrzegł, że jeśli okażą się nieposłuszni i będą uparcie lekceważyć Jego prawa (także te dotyczące lat sabatowych i Jubileuszu), spotka ich nieszczęście (Kpł 26:27-45).

Licząc od wejścia do Ziemi Obiecanej, pierwszy Jubileusz rozpoczął się w miesiącu Tiszri 1424 r. p.n.e. (Kpł 25:2-4, 8-10). W okresie między wkroczeniem do Ziemi Obiecanej w 1473 r. p.n.e. a upadkiem Jerozolimy w r. 607 Izraelici powinni byli obchodzić Jubileusz 17 razy. Z ich dziejów niestety wynika, że dość szybko przestali uznawać Jehowę za swego Króla. Z czasem zaczęli łamać Jego przykazania, także te dotyczące sabatu, i utracili związane z nimi błogosławieństwa. W ten sposób ściągnęli hańbę na imię Boga i uniemożliwili innym narodom przekonanie się o wyższości teokratycznego sposobu sprawowania władzy (2Kn 36:20, 21).

Znaczenie symboliczne. Do Jubileuszu kilkakrotnie nawiązano w Chrześcijańskich Pismach Greckich. Jezus Chrystus powiedział, że przyszedł ‛ogłaszać jeńcom uwolnienie’ (Łk 4:16-18). Jakiś czas później, mówiąc o oswobodzeniu z niewoli grzechu, oznajmił: „Jeżeli więc Syn was wyzwoli, to będziecie rzeczywiście wolni” (Jn 8:36). Począwszy od Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. chrześcijańscy pomazańcy, zrodzeni z ducha jako synowie Boży, byli uznawani za prawych, godnych życia, toteż apostoł Paweł mógł później napisać: „Prawo tego ducha, który daje życie w jedności z Chrystusem Jezusem, uwolniło cię od prawa grzechu i śmierci” (Rz 8:2). Podczas Tysiącletniego Panowania Chrystusa także inni ludzie ‛zostaną uwolnieni z niewoli skażenia’, a gdy w ostatecznej próbie dowiodą swej lojalności wobec Jehowy, ‛dostąpią chwalebnej wolności dzieci Bożych’ (Rz 8:19-21). Zostaną oswobodzeni od wrodzonego grzechu i od śmierci, będącej jego konsekwencją. Cała ziemia będzie zwrócona prawdziwym czcicielom Jehowy, którzy zgodnie z Jego pierwotnym zamierzeniem otoczą ją troskliwą pieczą (Rdz 1:28; Iz 65:21-25; Obj 21:4).

(skrócona forma imienia Jehuchal: „Jehowa potrafi; Jehowa przemaga”).

„Syn Szelemiasza”, jeden z książąt Judy, którzy domagali się stracenia proroka Jeremiasza za to, że „osłabia ręce wojowników” (Jer 38:1-4).

(„sławiony; [przedmiot] wysławiania”).

1. Czwarty syn Jakuba urodzony przez jego żonę Leę (Rdz 29:35; 1Kn 2:1). Po jakichś dziewięciu latach spędzonych w Charanie w Paddan-Aram Juda z całą rodziną Jakuba został zabrany do Kanaanu (por. Rdz 29:4, 5, 32-35; 30:9-12, 16-28; 31:17, 18, 41). Mieszkał z ojcem w Sukkot, a potem w Szechem. Gdy jego siostra Dina została zgwałcona przez syna Chamora, a Symeon i Lewi w akcie zemsty wymordowali wszystkich mężczyzn z Szechem, Juda najwyraźniej brał udział w plądrowaniu tego miasta (Rdz 33:17, 18; 34:1, 2, 25-29).

Stosunek do Józefa. Z czasem Juda i jego bracia zapałali nienawiścią do swego przyrodniego brata Józefa, któremu Jakub okazywał szczególne względy. Ich nienawiść jeszcze wzrosła, gdy Józef opowiedział im dwa sny wskazujące na to, że będzie nad nimi panował. Kiedy więc Jakub go posłał, by zobaczył, jak się wiedzie braciom doglądającym trzód, ci, ujrzawszy go z daleka, postanowili go zabić. Jednakże za namową Rubena, który chciał ocalić Józefa, wrzucili go do suchego dołu na wodę (Rdz 37:2-24).

Gdy później zobaczyli karawanę Ismaelitów, Juda, najwyraźniej pod nieobecność Rubena, przekonał braci, że zamiast zabić Józefa, lepiej będzie go sprzedać tym kupcom (Rdz 37:25-27). Mimo iż Józef błagał o litość, sprzedali go za 20 srebrników (44 dolary, jeśli chodziło o sykle) (Rdz 37:28; 42:21). Chociaż Judzie najwyraźniej zależało na zachowaniu Józefa przy życiu i chociaż sprzedanie go okazało się później dla wszystkich dobrodziejstwem, nie zmienia to faktu, że Juda (tak jak pozostali bracia) dopuścił się poważnego grzechu, z powodu którego jeszcze długo odczuwał wyrzuty sumienia (Rdz 42:21, 22; 44:16; 45:4, 5; 50:15-21). (W Prawie Mojżeszowym takie przewinienie karano śmiercią; Wj 21:16). Następnie Juda z braćmi wprowadzili w błąd Jakuba, sugerując, że Józef został zabity przez dzikie zwierzę (Rdz 37:31-33). Juda miał wtedy ok. 20 lat.

Rodzina Judy. Chyba właśnie po tych wydarzeniach Juda odszedł od swych braci. Rozbił namiot w pobliżu Adullamity o imieniu Chira i najwyraźniej się z nim zaprzyjaźnił. Potem poślubił córkę Kananejczyka Szuy. Miał z nią trzech synów: Era, Onana i Szelę. Najmłodszy, Szela, urodził się w Achzibie (Rdz 38:1-5).

Później Juda wybrał na żonę dla swego pierworodnego, Era, kobietę imieniem Tamar. Jednakże Jehowa uśmiercił Era z powodu jego niegodziwości. Wtedy Juda polecił drugiemu synowi, Onanowi, by zawarł z bratową małżeństwo lewirackie. Ale chociaż Onan współżył z Tamar, to „marnował swe nasienie, kierując je na ziemię, żeby nie dać potomstwa swemu bratu”. Z tego powodu Jehowa jemu też odebrał życie. Wówczas Juda odesłał Tamar, by mieszkała u swego ojca, dopóki nie dorośnie Szela. Jednak nawet wtedy nie dał mu jej za żonę, najwyraźniej obawiając się śmierci najmłodszego syna (Rdz 38:6-11, 14).

Jakiś czas potem Juda został wdowcem. Gdy Tamar dowiedziała się, że będzie szedł do Timny, ubrała się jak nierządnica i usiadła u wejścia do Enaim przy drodze, którą miał przechodzić. Juda nie poznał synowej i współżył z nią, biorąc ją za nierządnicę. Gdy później wyszło na jaw, że Tamar jest brzemienna, zażądał, by ją spalono za uprawianie nierządu. Kiedy jednak okazało się, że to za jego sprawą zaszła w ciążę, oznajmił: „Ona jest bardziej prawa niż ja, gdyż nie dałem jej Szeli, mojemu synowi”. W ten sposób Juda nieświadomie zastąpił Szelę w obowiązku wzbudzenia potomstwa z Tamar. Po ok. sześciu miesiącach urodziła ona bliźniaków: Pereca i Zeracha. Juda już więcej z nią nie współżył (Rdz 38:12-30).

Wyprawa do Egiptu po żywność. Jakiś czas później do dotkniętego klęską głodu Kanaanu dotarły wieści, że w Egipcie można nabyć żywność. Dlatego Jakub wysłał tam dziesięciu synów, m.in. Judę. Zarządcą żywności w Egipcie był w tym czasie Józef, który w przeciwieństwie do swych przyrodnich braci od razu ich rozpoznał. Oskarżył ich o szpiegostwo i ostrzegł, by nie wracali bez Beniamina, o którym wspomnieli, broniąc się przed zarzutami. Kazał też związać jednego z braci, Symeona, i zatrzymał go jako zakładnika (Rdz 42:1-25).

Jakub, przekonany, że stracił Józefa i Symeona, nie chciał puścić Beniamina do Egiptu. Spontaniczne zapewnienie Rubena, że Jakub może uśmiercić jego dwóch synów, jeśli Beniamin nie wróci, nie odniosło skutku — być może dlatego, iż Ruben zawiódł zaufanie ojca, gdyż współżył z jego nałożnicą (Rdz 35:22). W końcu zgodę Jakuba uzyskał Juda, obiecując, że będzie poręczycielem za Beniamina (Rdz 42:36-38; 43:8-14).

Gdy synowie Jakuba wracali z Egiptu z zakupionym zbożem, dogonił ich zarządca domu Józefa i oskarżył o kradzież (w rzeczywistości był to fortel Józefa). Rzekomo skradziony przedmiot znaleziono w worze Beniamina, toteż wszyscy wrócili do domu Józefa. Tam Juda szczerze i przekonująco wstawił się za bratem i ze względu na ojca chciał oddać w niewolę siebie zamiast Beniamina. Józefa tak bardzo wzruszyła szczera wypowiedź Judy, że nie potrafił już dłużej zapanować nad uczuciami. Gdy został sam z braćmi, powiedział im, kim jest. Wybaczył im to, że sprzedali go do niewoli, i kazał im jechać po Jakuba i wracać do Egiptu, gdyż głód miał trwać jeszcze pięć lat (Rdz 44:1 do 45:13).

Kiedy później Jakub z całą rodziną zbliżał się do Egiptu, „posłał do Józefa Judę, by przekazał przed nim wiadomość do Goszen” (Rdz 46:28).

Przewyższył swych braci. Ze względu na troskę o starego ojca i szlachetną próbę zapewnienia wolności Beniaminowi kosztem siebie Juda przewyższył swych braci (1Kn 5:2). Nie był to już ten sam człowiek, który w młodości razem z innymi plądrował Szechem i który postąpił niegodziwie wobec swego przyrodniego brata Józefa, a potem oszukał własnego ojca. Jego zalety i zdolności przywódcze sprawiły, że jako głowa jednego z 12 plemion izraelskich otrzymał od umierającego ojca szczególne błogosławieństwo (Rdz 49:8-12). Poniżej omówiono, jak się ono spełniło.

2. Plemię wywodzące się od Judy. Jakieś 216 lat po przybyciu Judy wraz z rodziną Jakuba do Egiptu liczba mężczyzn w wieku powyżej 20 lat wynosiła w tym plemieniu 74 600 i była największa ze wszystkich 12 plemion (Lb 1:26, 27). Pod koniec 40-letniej wędrówki po pustkowiu liczba spisanych mężczyzn z tego plemienia wzrosła o 1900 (Lb 26:22).

Pod nadzorem Becalela z plemienia Judy oraz jego pomocnika Oholiaba z plemienia Dana wykonano przybytek oraz niezbędne sprzęty i naczynia (Wj 35:30-35). Kiedy przybytek był gotowy, plemię Judy wraz z plemionami Issachara i Zebulona obozowało po jego wsch. stronie (Lb 2:3-8).

Wczesne przejawy czołowej roli tego plemienia. Prorocze błogosławieństwo Jakuba zapowiadało Judzie czołową rolę (Rdz 49:8; por. 1Kn 5:2), co uwidoczniło się już we wczesnych dziejach