ołtarza Bożego przyjdą ludzie ze wszystkich narodów).

Co prawda niektórzy uciekali do ołtarza i chwytali się jego rogów, licząc na ocalenie, ale prawo Boże mówiło, że umyślnego zabójcę ‛należy zabrać nawet od ołtarza, żeby umarł’ (Wj 21:14; por. 1Kl 1:50-53; 2:28-34). Psalmista śpiewał: „Obmyję swe ręce w niewinności i będę kroczyć wokół twego ołtarza, Jehowo” (Ps 26:6).

Rzekomi chrześcijanie powoływali się na Hebrajczyków 13:10, by uzasadnić wznoszenie literalnych ołtarzy, ale jak wynika z kontekstu, Paweł nie mówił tu o ołtarzu literalnym, lecz o symbolicznym (Heb 13:10-16). W dziele Cyclopædia pod red. J. M’Clintocka i J. Stronga (1882, t. I, s. 183) powiedziano o pierwszych chrześcijanach: „Gdy starożytnym apologetom zarzucano, że nie mają świątyń, ołtarzy i kaplic, odpowiadali po prostu: ‚Świątyń ani ołtarzy nie uznajemy’”. W komentarzu do Hebrajczyków 13:10 M. R. Vincent napisał w Word Studies in the New Testament (1957, t. IV, s. 567): „Błędem byłoby dopatrywanie się w ekonomii chrześcijańskiej jakiegoś konkretnego odpowiednika ołtarza — nie jest nim ani krzyż, ani stół eucharystii, ani sam Chrystus. Ołtarz wyobraża raczej to, co umożliwia przybliżanie się do Boga — ofiarę, przebłaganie, przebaczenie i przyjęcie, zbawienie — podobnie jak żydowski ołtarz był punktem, w którym zbiegały się te pojęcia”. Hebrajscy prorocy surowo potępiali wznoszenie wielu ołtarzy (Iz 17:7, 8). Ozeasz oświadczył, że Efraim „namnożył ołtarzy, by grzeszyć” (Oz 8:11; 10:1, 2, 8; 12:11); Jeremiasz oznajmił, że grzech mieszkańców Judy jest wyryty „na rogach ich ołtarzy” (Jer 17:1, 2); a Ezechiel przepowiedział, iż wyznawcy religii fałszywej zostaną zgładzeni „wokół swych ołtarzy” (Eze 6:4-6, 13).

Prawdziwy ołtarz ma też proroczy związek z wykonaniem wyroków Bożych (Iz 6:5-12; Eze 9:2; Am 9:1). Dusze pozabijanych z powodu świadczenia o Bogu symbolicznie wołały „pod ołtarzem”: „Dokądże, Wszechwładny Panie, święty i prawdziwy, będziesz się wstrzymywał z osądzeniem i pomszczeniem naszej krwi na tych, którzy mieszkają na ziemi?” (Obj 6:9, 10; por. 8:5; 11:1; 16:7).

W Objawieniu 8:3, 4 złoty ołtarz kadzielny wyraźnie powiązano z modlitwami prawych. Żydzi mieli zwyczaj modlić się w „w godzinie ofiarowania kadzidła” (Łk 1:9, 10; por. Ps 141:2). Istnienie tylko jednego ołtarza do ofiarowania kadzidła odpowiada jednej drodze przystępu do Boga, ukazanej w Chrześcijańskich Pismach Greckich (Jn 10:9; 14:6; 16:23; Ef 2:18-22; zob. DARY OFIARNE).

(od rdzenia oznaczającego: „mówić”).

Drugi syn Elifaza, pierworodnego Ezawa; szejk Edomu (Rdz 36:10, 11, 15; 1Kn 1:36).

Zobacz ALFA I OMEGA.

Miara objętości ciał sypkich równa dziesiątej części efy (Wj 16:16, 18, 22, 32, 33, 36). Szacuje się, że efa odpowiadała 22 l, na co wskazują znaleziska archeologiczne dotyczące analogicznej miary płynów bat (por. Eze 45:10, 11). Wobec tego jeden omer mieściłby 2,2 l.

Porównanie hebrajskiego tekstu Wyjścia 29:40 z Liczb 28:5 prowadzi do wniosku, że „dziesiąta część” oznacza jedną dziesiątą efy, czyli jeden omer. Na tej podstawie hebrajskie określenie „dziesiąta część” przetłumaczono na „dziesiąta część efy” (Lb 15:4, Bg, Bp, BT, NŚ).

1. Piąty z dziewięciu wymienionych synów lub dalszych potomków Bechera, syna Beniamina (1Kn 7:6, 8).

2. Książę plemienia Issachara za panowania Dawida; syn Michaela (1Kn 27:18, 22).

3. Szósty król północnego, dziesięcioplemiennego królestwa Izraela. Nie podano żadnych informacji o jego pochodzeniu, nawet imienia ojca czy nazwy plemienia. Omri założył w Izraelu trzecią dynastię (po Jeroboamie i Baaszy). Po nim panował jego syn Achab oraz wnukowie Achazjasz i Jehoram. Tych czterech władców w sumie zasiadało na tronie przez 46 lat (ok. 951-905 p.n.e.). Wnuczka Omriego Atalia sześć lat rządziła Judą (2Kl 8:26; 11:1-3; 2Kn 22:2). Jehu, który zgładził dom Achaba i założył w Izraelu kolejną dynastię, został nazwany na „czarnym obelisku” Salmanasara III „synem [tzn. następcą] Omriego” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. Pritchard, 1974, s. 281; Encyklopedia biblijna, Vocatio, Warszawa 1999, s. 874). Nawet gdy potomkowie Omriego już dawno przestali panować, Asyryjczycy — w uznaniu dla jego potęgi — dalej określali Izrael „krajem Omriego”, a tamtejszych królów „domem Omriego”.

Omri nie odziedziczył tronu, lecz zdobył go mieczem. Był dowódcą wojska izraelskiego pod rządami króla Eli (a być może także jego poprzednika, Baaszy). Jednak Zimri, dowódca połowy rydwanów, zamordował Elę i sam przejął władzę królewską, po czym wybił dom Baaszy oraz jego przyjaciół. Kiedy wieść o tym dotarła do obozu żołnierzy izraelskich, którzy walczyli z Filistynami pod Gibbetonem, „cały Izrael” (zapewne chodzi o zwierzchników plemion w obozie) obwołał królem