używane przez Izraelitów (Lb 10:2), a także wykorzystano go przy budowie przybytku (Wj 26:19, 21, 25, 32; 27:10, 11, 17) i w świątyni Salomona (1Kn 28:15-17). Sporządzano z niego również bożki (Wj 20:23; Oz 13:2; Hab 2:19; Dz 19:24).

Srebro było wysoko cenione przez wszystkie starożytne narody (2Sm 8:10, 11; 2Kn 9:14). Jednak w Jerozolimie pod panowaniem Salomona nawet złoto stało się tak powszechne, że srebro uważano „po prostu za nic” — było „jak kamienie” (1Kl 10:21, 27; 2Kn 9:20; por. Dn 2:32). Co trzy lata statki przywoziły jego ładunek z Tarszisz (najwyraźniej w Hiszpanii, będącej do dziś producentem srebra) (1Kl 10:22; 2Kn 9:21; Jer 10:9; Eze 27:12).

O wiele bardziej niż srebro, które ma przemijającą wartość, należy cenić mądrość, karcenie i zrozumienie, pochodzące od Jehowy (Prz 3:13, 14; 8:10, 19; 16:16). W Piśmie Świętym srebro ma też różne znaczenia symboliczne (Kzn 12:6; Iz 60:17; Dn 2:32; 1Ko 3:12).

Zobacz GNIEW.

(„kłos”).

Członek zboru chrześcijańskiego w Rzymie ok. 56 r. n.e.; Paweł nazwał go ‛swym umiłowanym’ i przesłał mu pozdrowienia (Rz 16:9).

Łacińskie słowo stadium, będące odpowiednikiem greckiego wyrazu stádion, oznacza miarę długości, która wynosiła 625 stóp rzymskich (185 m), czyli ¹⁄8 mili rzymskiej (równej 1479,5 m) (Obj 14:20; 21:16). Rzymskie stadium było równe attyckiemu stadionowi. W 1 Koryntian 9:24 słowo stádion oddano przez „wyścig”, gdyż greckie zawody rozgrywano na torze o długości jednego stadionu. Bieżnia w Olimpii miała jednak długość 192 m.

Zobacz ŻŁÓB, STAJNIA.

Krople stakte, określane hebrajskim wyrazem natáf, wchodziły w skład kadzidła przeznaczonego wyłącznie do świętych celów (Wj 30:34). Pokrewny hebrajski czasownik znaczy „kropić” (Sdz 5:4). W greckiej Septuagincie użyto słowa stakté (od gr. czasownika stázo, czyli „kropić”), co znaczy „olejek mirrowy”. A zatem określenia hebrajskie i greckie wskazują na aromatyczną wydzielinę z jakiegoś żywicznego drzewa. W łacińskiej Wulgacie występuje słowo stacte.

Nie ma pewności, z jakiego drzewa pochodziła ta substancja. Niektórzy uważają, że chodzi o ambrowiec wschodni (Liquidambar orientalis) albo o drzewo mastyksowe, zwane też pistacją kleistą (Pistacia lentiscus).

Przejście w stan spoczynku oznacza całkowite lub częściowe zaprzestanie wykonywania zawodu.

Przydzielając członków plemienia Lewiego (poza kapłańską rodziną Aarona) do usługiwania przy namiocie spotkania pod nadzorem kapłanów, Jehowa powziął dla ich dobra pewne miłosierne postanowienie. Polecił Mojżeszowi: „Oto, co się odnosi do Lewitów: Od dwudziestu pięciu lat wzwyż przyjdzie on, by wejść do grona usługujących w namiocie spotkania. Lecz po skończeniu pięćdziesięciu lat odejdzie z grona usługujących i już nie będzie pełnił służby. I będzie usługiwał swym braciom w namiocie spotkania przy wywiązywaniu się z tego obowiązku, lecz nie wolno mu pełnić żadnej służby” (Lb 8:23-26; 1Kn 23:3).

W 4 rozdz. Liczb opisano zorganizowanie służby tych Lewitów. Powiedziano też, że byli spisywani w wieku od 30 do 50 lat.

Ustawianie, składanie i transportowanie namiotu spotkania wymagało ciężkiej pracy. Każda z 96 srebrnych podstaw z gniazdem pod ramy ważyła jeden talent (ok. 34 kg); poza tym były cztery podstawy pod słupy ustawione między Miejscem Świętym a Najświętszym, prawdopodobnie tej samej wagi, oraz pięć miedzianych podstaw pod słupy znajdujące się u wejścia do przybytku (Wj 26:19, 21, 25, 32, 37; 38:27). Z kolei 48 ram (po 4,5 m długości, 67 cm szerokości) wykonano z wąskosłoistego, ciężkiego drewna akacjowego i pokryto złotem (Wj 26:15-25, 29). Złotem były też pokryte poprzeczki biegnące po bokach i z tyłu przybytku (Wj 26:26-29). Wszystkie te elementy musiały być ciężkie. Do tego dochodziły nakrycia ze skór foczych i baranich, z koziej sierści i z lnu, a także lniane zasłony dziedzińca, jego słupy i podstawy z gniazdem, paliki namiotowe itd. A zatem dbanie o przybytek wymagało dużego wysiłku fizycznego (Wj 26:1-14; 27:9-19). Co prawda do transportowania wspomnianych przedmiotów służyło sześć wozów, ale stół na chleby pokładne, złoty świecznik oraz pokryty miedzią ołtarz do składania ofiar noszono na ramionach (Arkę Przymierza nosili tylko kapłani) (Wj 25:10-40; 27:1-8; Lb 4:9, 10; 7:7-9; Joz 3:15).

Przechodzenie lewitów w stan spoczynku najwyraźniej służyło jeszcze jednemu celowi — dzięki temu zadania w sanktuarium (gdzie była potrzebna tylko ograniczona liczba pomocników, zwłaszcza w okresie funkcjonowania namiotu spotkania,