-
OmriWnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot
-
-
Omriego. Wojsko od razu wycofało się spod Gibbetonu i przypuściło szturm na stolicę Zimriego, Tircę. Zimri, widząc, że sytuacja jest beznadziejna, spalił dom królewski i sam poniósł śmierć w płomieniach. W taki oto tragiczny sposób zakończyły się jego siedmiodniowe rządy (1Kl 16:8-20).
Pojawił się jednak nowy rywal Omriego — Tibni, syn Ginata. Lud się podzielił na dwa obozy, wskutek czego przez jakieś cztery lata przypuszczalnie toczyła się wojna domowa. W końcu zwolennicy Tibniego zostali pokonani i Omri zyskał niekwestionowaną władzę. Zimri poniósł śmierć w 27 roku panowania judzkiego króla Asy (ok. 951 p.n.e.) (1Kl 16:15-18). Tibni zaś zginął w nieznanych okolicznościach w 31 roku rządów Asy (ok. 947 p.n.e.). Omri rządził więc niepodzielnie przez osiem lat (1Kl 16:21-23, 29; zob. CHRONOLOGIA).
Królowi Omriemu przypisano „potęgę” (1Kl 16:27). Ze steli Meszy, z fragmentu między 4 a 8 wierszem, wynika, że podporządkował sobie Moab, a Achab utrzymał tę dominację (2Kl 3:4). W połowie swego panowania Omri rozsądnie zrezygnował ze stolicy w Tircy, którą — jak sam się przekonał — tak łatwo było zdobyć. Kupił od Szemera górę doskonale nadającą się do umocnienia i zbudował tam nowe miasto, Samarię. Mogła ona przetrwać długotrwałe oblężenia (1Kl 16:23, 24). Również inskrypcje klinowe wspominają o Omrim jako o założycielu Samarii, gdzie zresztą został potem pochowany (1Kl 16:28). W ciągu swego panowania Omri doznał też różnych niepowodzeń, np. musiał oddać kilka miast królowi Syrii (1Kl 20:34) i — jako pierwszy z królów izraelskich — zapłacić daninę Asyrii.
Jeśli chodzi o religię, Omri śladem swych poprzedników pogrążał królestwo północne w ruinie duchowej. Obstawał przy bałwochwalstwie wprowadzonym przez Jeroboama. „Czynił to, co złe w oczach Jehowy, i w końcu postępował gorzej niż wszyscy, którzy byli przed nim” (1Kl 16:25, 26). Jakieś 200 lat później Jehowa poprzez Micheasza potępił Izraelitów za przestrzeganie „ustaw Omriego” (Mi 6:16).
4. Mężczyzna z plemienia Judy, którego potomek po niewoli babilońskiej mieszkał w Jerozolimie (1Kn 9:3, 4).
-
-
OnWnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot
-
-
ON
Imię człowieka i nazwa miejsca.
1. („Siła rozrodcza; dynamiczna energia”). Syn Peleta; jeden z naczelników plemienia Rubena (Lb 16:1). Znalazł się wśród mężczyzn, którzy wzniecili bunt przeciw Mojżeszowi i Aaronowi, ale w późniejszym opisie rozmów buntowników z Mojżeszem oraz zagłady sprowadzonej na nich przez Jehowę nie jest już wymieniany (Lb 16:2, 3, 12-14, 23-35). Być może odegrał znikomą rolę w tym buncie albo nawet wycofał się, gdy Mojżesz po raz pierwszy potępił spiskowców.
2. Znane miasto w starożytnym Egipcie, leżące na wsch. brzegu Nilu na pn. wsch. od Kairu, niedaleko miejsca, w którym wody rzeki się rozdzielają i zaczyna się delta. W dokumentach egipskich występuje jako Junu, a w inskrypcjach asyryjsko-babilońskich — Ana lub Unu. Nazwa egipska prawdopodobnie znaczyła „miasto słupa” i mogła nawiązywać do tamtejszych słynnych obelisków (wysokich, zwężających się ku górze słupów, ściętych u szczytu w formie ostrosłupa) albo do świętego kamienia (zwanego benben), mającego związek z kultem boga słońca Ra (Re). Grecy nazwali to miasto Heliopolis, co znaczy „miasto słońca”, ponieważ było głównym ośrodkiem egipskiego kultu słońca.
Po raz pierwszy o On wspomniano w Biblii jako o mieście kapłana Potifery, którego córka Asenat została żoną Józefa (Rdz 41:45, 50). Samo imię Potifera zawiera w sobie cząstkę Ra — imię boga słońca.
Z czasem kapłani z On bardzo się wzbogacili — dorównywali kapłanom z Memfis, a ustępowali jedynie kapłanom z Teb (biblijne No-Amon). Przy świątyni słońca istniała szkoła sztuki kapłańskiej i medycyny. Przybywali tam greccy filozofowie i uczeni, by zgłębiać nauki kapłanów, toteż On zasłynęło jako ośrodek egipskiej mądrości.
Prorok Jeremiasz pod natchnieniem zapowiedział, że król Nebukadneccar (Nebukadreccar) pokona Egipt i „porozbija kolumny w Bet-Szemesz, które jest w ziemi egipskiej” (Jer 43:10-13). Określenie Bet-Szemesz przypomina grecką nazwę Heliopolis, gdyż znaczy „dom słońca”. Dlatego najprawdopodobniej chodzi tu o miasto On, a „kolumny”, które miały zostać porozbijane, to zapewne liczne obeliski otaczające tamtejszą świątynię słońca.
Analogiczne ostrzeżenie zawiera proroctwo Ezechiela (30:10, 17). Ale tutaj w nazwie miasta występują inne hebrajskie znaki samogłoskowe niż we wspomnianym powyżej wersecie z Księgi Rodzaju i stąd dosłownie brzmi ona Awen (hebr. ʼáwen). Niektórzy uczeni sugerują, że była to celowa gra słów, ponieważ Awen znaczy „nikczemność; krzywda”, a On było przecież ośrodkiem bałwochwalstwa.
Podobnie może być w wypadku Izajasza 19:18, gdzie w tekście masoreckim jedno z „pięciu miast
-