stłumić bunt, ale zmarł po drodze w Charanie. W swoich inskrypcjach chełpił się: „Jestem potężny, jestem wszechpotężny, jestem herosem, jestem gigantem, jestem olbrzymi” (Ancient Records of Assyria and Babylonia, t. II, s. 226). Okazało się jednak, iż jak wszyscy niedoskonali ludzie był niewolnikiem grzechu oraz śmierci, która wtedy się o niego upomniała (por. Ps 146:3, 4; Kzn 9:4; Rz 5:21).

Przed śmiercią Asarhaddon zadbał o to, by sukcesja odbyła się bez przeszkód; ogłosił swego syna Asurbanipala następcą tronu, a innego syna, Szamaszszumukina, wyznaczył na króla Babilonii. I rzeczywiście, po śmierci Asarhaddona kolejnym władcą Asyrii został Asurbanipal.

Imię to pojawia się w spisanym po aramejsku fragmencie Księgi Ezdrasza (4:10) i najwyraźniej jest skróconą formą imienia asyryjskiego króla Asurbanipala. Końcowe l zostało zamienione na r; podobnie jest w języku perskim, w którym nie ma głoski l. Asenappar przesiedlił mieszkańców Suzy (stolicy Elamu) do Samarii (por. 2Kl 17:24-28). A z historii wynika, że jedynym królem asyryjskim, który mógł dokonać takiej deportacji Elamitów, był Asurbanipal.

Asurbanipal był synem Asarhaddona (Ezd 4:2) i wnukiem Sancheriba. Żył współcześnie z judzkim królem Manassesem (716-662 p.n.e.), którego wspomniał imiennie na swym graniastosłupie wśród ok. 20 królów płacących daninę Asyrii (por. 2Kn 33:10-13). Za jego panowania Asyria znajdowała się u szczytu potęgi. Asurbanipal najprawdopodobniej został wyznaczony na następcę tronu asyryjskiego trzy lub cztery lata przed objęciem władzy po śmierci ojca. Koronę Babilonu otrzymał jego brat Szamaszszumukin.

Asurbanipal stłumił powstanie w Egipcie, zdobywając i łupiąc Teby (No-Amon; por. Nah 3:8-10). Później prowadził długą wojnę ze swym bratem, królem Babilonu, a po podporządkowaniu sobie Babilonu zburzył Suzę, stolicę Elamu. Podbój ten jest historyczną podstawą do utożsamiania go z Asenapparem z Ezdrasza 4:9, 10.

Niemniej Asurbanipal jest najbardziej znany ze swego zamiłowania do literatury, cechy dość nietypowej u siejących grozę władców asyryjskich. W wyniku wykopalisk prowadzonych od r. 1845 odkryto wielką bibliotekę założoną przez Asurbanipala w Niniwie, zawierającą ok. 22 000 glinianych tabliczek pokrytych pismem klinowym. Owe tysiące tekstów oprócz zaklęć, modlitw i hymnów obejmują rozprawy historyczne, geograficzne, astronomiczne, tablice matematyczne, przepisy medyczne i gramatyczne, a także różne dokumenty prawne, np. kontrakty czy umowy dotyczące sprzedaży lub pożyczki. Uważa się je za cenne źródło informacji o Asyrii.

Córka Potifery — egipskiego kapłana z On — którą faraon dał za żonę Józefowi. Matka Manassesa i Efraima (Rdz 41:45, 50-52; 46:20).

Czarna lub brunatna substancja, w odniesieniu do której używa się trzech hebrajskich słów. Dwa z nich oznaczają formy o różnej twardości: zéfet („smoła”) to postać płynna, a chemár („asfalt”) to forma stała. Trzecie słowo, kòfer, tłumaczone na „smoła”, wskazuje na sposób użycia — do pokrywania drewna (zob. SMOŁA). Wodoodporne właściwości asfaltu były znane już przed potopem, gdyż Noemu polecono w związku z budową arki ‛powlec ją smołą wewnątrz i na zewnątrz’ (Rdz 6:14).

Skrzynka z papirusu, w której umieszczono Mojżesza wśród trzcin nad brzegiem Nilu, była powleczona „asfaltem oraz smołą” (Wj 2:3). Budowniczowie Babilonu wiedzieli, że asfalt nie tylko jest wodoodporny, ale też ma dobre właściwości spajające, toteż używali go jako zaprawy łączącej wypalane cegły (Rdz 11:3).

Na nizinie Siddim, położonej w okolicy Morza Martwego niedaleko Sodomy i Gomory, było kiedyś „wiele dołów z asfaltem” (Rdz 14:10). Nawet dziś morze to wyrzuca czasem na brzeg bryły asfaltu, co może wskazywać, iż Siddim znajduje się obecnie pod jego wodami. Asfalt jest substancją palną i dlatego Izajasz prorokował, że ziemia edomska „będzie jak płonąca smoła” (Iz 34:9).

(„uczyniony przez Boga”).

Symeonita, przodek naczelnika Jehu, żyjącego w czasach króla Ezechiasza (1Kn 4:35, 38, 41).

Głowa pewnego rodu netynejczyków, którzy w 537 r. p.n.e. wrócili z niewoli babilońskiej do Jerozolimy razem z Zerubbabelem (Ezd 2:1, 50). Ród ten nie występuje w analogicznym spisie w Nehemiasza 7:52.

Jeden z dziesięciu synów Hamana (Est 9:7, 10; zob. HAMAN).

Potomek Manassesa, który został głową rodziny Asrielitów. Liczb 26:29-31 wskazuje, że był on prawnukiem Manassesa przez Machira i jego syna Gileada. Według 1 Kronik 7:14 Asriel był synem Manassesa, którego urodziła mu jego syryjska nałożnica. Jednakże we fragmencie będącym najwyraźniej wtrąceniem zaraz potem powiedziano: „Urodziła ona Machira, ojca Gileada”.