wprowadzał w błąd wszystkie narody’ (Obj 18:23). W związku z wieczną zagładą, która czeka osoby parające się spirytyzmem, w tej samej księdze powiedziano: „Co do tchórzów i tych bez wiary, i obrzydliwych w swej plugawości, i morderców, i rozpustników, i uprawiających spirytyzm [dosł. „zażywających narkotyki; narkotyzujących się”, Int], i bałwochwalców, i wszystkich kłamców — ich dział będzie w jeziorze płonącym ogniem i siarką. To oznacza drugą śmierć” (Obj 21:8).

Pokrewne „sztuki magiczne”. Związek ze spirytyzmem ma też magia. W Efezie wiele osób uwierzyło w nauki głoszone przez Pawła, „a niemało tych, którzy uprawiali sztuki magiczne, poznosiło swe księgi i spaliło je wobec wszystkich” (Dz 19:19). Grecki wyraz períerga, przetłumaczony tu na „sztuki magiczne”, oznacza rzeczy wzbudzające ciekawość (dosł. „to, co jest wokół pracy”, czyli co jest zbyteczne). Chodzi więc o praktyki osób próbujących przy pomocy złych duchów podpatrzeć to, co zakazane (Int; Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, t. 1, s. 261).

Proroctwo przeciw Jerozolimie. Zwracając się do „Ariela”, czyli do niewiernej Jerozolimy, Jehowa oznajmił: „I zostaniesz poniżony, tak iż mówić będziesz z samej ziemi, i jak z prochu będzie brzmieć cicho twa wypowiedź. I niczym medium spirytystycznego będzie twój głos z ziemi, a wypowiedź twa zakwili z prochu” (Iz 29:4). Słowa te wskazywały, że kiedyś przeciw Jerozolimie nadciągną wrogowie, którzy ją poniżą, niejako przyduszą do ziemi. Gdy jej mieszkańcy — którzy upadną tak nisko — będą coś mówić, ich głos będzie się rozlegał jakby z dołu. Swym brzmieniem będzie przypominał wypowiedzi medium spirytystycznego, które przemawia cichym, przytłumionym głosem, by wywołać wrażenie, że słowa wydobywają się z prochu ziemi. Jednak z Izajasza 29:5-8 wynikało, iż Jerozolima zostanie ocalona.

Spisanie mieszkańców danego kraju, na ogół według imion, rodów i plemion. Przeprowadzano je nie tylko dla ustalenia liczby ludności. Ogólnonarodowe spisy wspomniane w Biblii służyły różnym celom, np. miały związek z podatkami, służbą wojskową albo (jak w wypadku Lewitów) z przydziałami do służby przy sanktuarium.

Na Synaju. Pierwszego spisu Izraelitów dokonano na polecenie Jehowy w drugim miesiącu drugiego roku po wyjściu z Egiptu. Naród obozował wtedy na pustkowiu Synaj. Do pomocy Mojżeszowi zostali wybrani naczelnicy z każdego plemienia, którzy mieli nadzorować spis poszczególnych plemion. Spisano wszystkich mężczyzn od 20 lat wzwyż, czyli zdatnych do służby wojskowej, którzy zgodnie z Prawem musieli też zapłacić podatek w wysokości pół sykla (1,10 dolara) na rzecz służby w przybytku (Wj 30:11-16; Lb 1:1-16, 18, 19). Ogólna liczba spisanych wyniosła 603 550 — bez Lewitów, którzy nie mieli otrzymać dziedzictwa w Ziemi Obiecanej i którzy byli zwolnieni zarówno z podatku, jak i ze służby wojskowej (Lb 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24).

Księga Liczb podaje, że zostali też policzeni wszyscy pierworodni z 12 plemion i wszyscy Lewici płci męskiej od miesiąca wzwyż (Lb 3:14, 15). Wcześniej Jehowa niejako wykupił dla siebie pierworodnych, gdy ocalił ich z zagłady wszystkich pierworodnych egipskich. Teraz zamierzał posługiwać się Lewitami jako szczególnie uświęconymi do służby w sanktuarium. Izraelici mieli więc oddać Jehowie Lewitów w zamian za pierworodnych z innych plemion. Spis wykazał, że Lewitów płci męskiej było 22 000, a pierworodnych z innych plemion — 22 273 (Lb 3:11-13, 39-43). Żeby wykupić tych 273 pierworodnych, którzy przewyższali liczbę Lewitów, za każdego z nich należało zapłacić na rzecz przybytku po pięć sykli (11 dolarów) (Lb 3:44-51).

Spisano także wszystkich Kehatytów, Gerszonitów i Merarytów w wieku od 30 do 50 lat. Otrzymali oni specjalne przydziały służby przy sanktuarium (Lb 4:34-49).

Na równinach moabskich. Drugi spis, o którym donosi Biblia, przeprowadzono na równinach moabskich — po tym, jak na Izraelitów spadła plaga z powodu grzechu związanego z Baalem z Peor. Okazało się, że liczba mężczyzn od 20 lat wzwyż wyniosła 601 730, czyli była o 1820 niższa, niż wykazał spis dokonany prawie 39 lat wcześniej (Lb 26:1, 2, 51). Lewitów od miesiąca wzwyż było 23 000, czyli o 1000 więcej niż w czasie pierwszego spisu (Lb 26:57, 62).

Tragiczny w skutkach spis nakazany przez Dawida. Biblia wspomina również o zgubnym w skutkach spisie dokonanym pod koniec panowania króla Dawida. W 2 Samuela 24:1 powiedziano: „I znowu gniew Jehowy rozpalił się przeciwko Izraelowi, gdy ktoś pobudził przeciw nim Dawida, mówiąc: ‚Idź, policz Izraela i Judę’”. Nie podano tu, kim był ten „ktoś”, kto pobudził Dawida. Czy chodziło o jakiegoś ludzkiego doradcę? A może o Szatana? Albo nawet o Boga?