11:21-23; 29:27). Dlatego Bóg zwiastował temu miastu nieszczęście, które w stosownym czasie rzeczywiście nadciągnęło, gdy kraj podbili Babilończycy (Jer 11:21-23). Jeszcze przed upadkiem Jerozolimy Jeremiasz skorzystał z przysługującego mu prawa do odkupienia od kuzyna pola w Anatot — na znak, że wygnanie kiedyś się skończy (Jer 32:7-9). W pierwszej grupie repatriantów, którzy wrócili z Zerubbabelem, było 128 mężczyzn z Anatot; wraz z innymi miejscowościami zostało ono ponownie zasiedlone i w ten sposób spełniło się proroctwo Jeremiasza (Ezd 2:23; Neh 7:27; 11:32).

(„z [należący do] Anatot”).

Mieszkaniec Anatot, kapłańskiego miasta na terytorium Beniamina (2Sm 23:27; 1Kn 11:28; 12:3; 27:12).

(„zwyciężający mężczyzn”).

Wierny chrześcijanin pochodzenia żydowskiego należący do zboru w Rzymie. Jemu i Juniasowi Paweł przesłał pozdrowienia, przy czym nazwał ich swymi krewnymi. Wprawdzie użyte przez niego słowo greckie (syggenés) może w szerszym sensie odnosić się do rodaków, ale przede wszystkim oznacza krewnych z tego samego pokolenia. Z kontekstu wynika, że Andronik i Paweł rzeczywiście mogli być tak spokrewnieni. Andronik, który został chrześcijaninem wcześniej niż Paweł i miał za sobą uwięzienie, był ‛mężem znaczniejszym wśród apostołów’ (Rz 16:7).

(od gr. rdzenia oznaczającego: „mężczyzna”; prawdopodobnie: „męski; mężny”).

Brat Szymona Piotra, syn Jonasza (Jana) (Mt 4:18; 16:17). Chociaż urodził się w Betsaidzie, to gdy on i Szymon zostali powołani przez Jezusa na „rybaków ludzi”, mieszkali w Kafarnaum (Mk 1:16, 17, 21, 29; Jn 1:44). Miasta te leżały na pn. brzegu Morza Galilejskiego, w którym obaj bracia łowili ryby do spółki z Jakubem i Janem (Mt 4:18; Mk 1:16; Łk 5:10).

Andrzej był najpierw uczniem Jana Chrzciciela (Jn 1:35, 40). Jesienią 29 r. n.e. przebywał w Betanii na wsch. brzegu Jordanu i słyszał, jak Jan nazywa Jezusa „Barankiem Bożym” (Jn 1:29). Wraz z innym uczniem (najprawdopodobniej Janem) poszli za Jezusem do domu, w którym się zatrzymał. Andrzej szybko uznał, że znalazł Mesjasza. Następnie odszukał i powiadomił o tym swego brata, Szymona, po czym zaprowadził go do Jezusa (Jn 1:36-41). Obaj bracia wrócili do łowienia ryb, ale jakieś 6—12 miesięcy później, po uwięzieniu Jana Chrzciciela, razem z Jakubem i Janem otrzymali od Jezusa zaproszenie, żeby stali się „rybakami ludzi”. Od razu porzucili sieci i przyłączyli się do niego (Mt 4:18-20; Mk 1:14, 16-20). Z czasem wszyscy czterej zostali apostołami i co godne uwagi, na każdej liście apostołów Andrzej jest zawsze wymieniany w pierwszej czwórce (Mt 10:2; Mk 3:18; Łk 6:14).

Pozostałe wzmianki o Andrzeju są dość krótkie. Wspólnie z Filipem rozmawiał z Jezusem o tym, że niełatwo będzie nakarmić tłum liczący ok. 5000 mężczyzn, przy czym Andrzej wspomniał o odrobinie dostępnej żywności, która jego zdaniem bardzo niewiele znaczyła (Jn 6:8, 9). W okresie ostatniej obchodzonej przez nich Paschy Filip przyszedł do Andrzeja po radę, jak się ustosunkować do prośby pewnych Greków, którzy chcieli zobaczyć Jezusa; potem obaj przedstawili sprawę jemu samemu (Jn 12:20-22). Andrzej znalazł się wśród czterech uczniów, którzy na Górze Oliwnej zapytali Jezusa o znak zakończenia istniejącego systemu rzeczy (Mk 13:3). Po raz ostatni imię Andrzeja wymieniono krótko po wniebowstąpieniu Jezusa (Dz 1:13).

Miejscowość w pobliżu pd. granicy terytorium Issachara, dana Gerszonitom jako miasto lewickie (1Kn 6:71, 73). Na równoległej liście z Jozuego 21:29 Anem najprawdopodobniej występuje pod pełną nazwą: En-Gannim (zob. EN-GANNIM 2).

1. Kananejczyk. On oraz jego bracia, Mamre Amoryta i Eszkol, byli „sprzymierzeńcami” Abrahama (Abrama) (Rdz 14:13). Występujące w tej relacji słowo „sprzymierzeńcy” jest odpowiednikiem hebrajskiego wyrażenia baʽalé werít, które dosłownie znaczy „właściciele (panowie) przymierza”. Biblia nie precyzuje, jakiego rodzaju przymierze zawarli ci trzej bracia z Abrahamem — czy chodziło o wzajemną pomoc w wypadku ataku nieprzyjaciół, czy tylko o pokojowe współistnienie. Gdy bratanek Abrahama Lot został uprowadzony do niewoli przez sprzymierzonych królów, Aner i jego bracia przyszli z pomocą Abrahamowi, który razem z 318 wyćwiczonymi sługami wyruszył w pościg ze swego obozu między wielkimi drzewami Mamre aż do Dan, ok. 200 km na pn. pn. wsch., a potem jeszcze poza Damaszek. Po zwycięstwie Abraham zrezygnował ze swej części łupu, ale dopilnował, by jego trzej sprzymierzeńcy dostali swój dział, gdyż dotrzymali zawartego przymierza (Rdz 14:24; zob. SOJUSZ).

2. Miasto na terytorium Manassesa przekazane rodzinom synów Kehata (Joz 21:26; 1Kn 6:70). Niektórzy uczeni utożsamiają je z Taanachem, o którym mowa w Jozuego 21:25 (zob. TAANACH).