Święta, haftowana kieszeń, którą izraelski arcykapłan nosił na piersi, gdy wchodził do Miejsca Świętego. Napierśnik (hebr. chòszen) miał stanowić „pamiątkę” i bywał też nazywany „napierśnikiem sądu”, ponieważ trzymano w nim Urim i Tummim, za pomocą których Jehowa powiadamiał o swych sądowniczych rozstrzygnięciach (Wj 28:15, 29, 30).

Napierśnik, tak jak efod, został wykonany z najlepszych materiałów: złota, niebieskiego włókna, wełny barwionej czerwonawą purpurą, przędzy barwionej szkarłatem z czerwców i z delikatnego skręcanego lnu (Wj 28:15). Z tych samych tkanin zrobiono dziesięć płócien namiotowych przybytku z wyhaftowanymi cherubami, zasłonę oddzielającą Miejsce Święte od Najświętszego oraz kotarę wiszącą u wejścia do namiotu; potrzebne materiały podarowali Izraelici, a prace wykonali osobiście lub nadzorowali Becalel i Oholiab (Wj 26:1, 31, 36; 31:2-6; 35:21-29).

Materiał na napierśnik miał zapewne łokieć długości i piędź szerokości. Po złożeniu go na pół powstawała kwadratowa kieszeń, do której można było włożyć Urim i Tummim. Przód napierśnika był ozdobiony 12 kamieniami szlachetnymi, osadzonymi w złotych oprawach i ułożonymi w czterech rzędach, po trzy w każdym. Na poszczególnych kamieniach wygrawerowano nazwy plemion izraelskich (Wj 28:15-21, 28; 39:8-14; Kpł 8:8). Kamienie mogły być ułożone w rzędach według opisu — od strony prawej do lewej (zgodnie z kierunkiem czytania w języku hebr.). Nie ma jednak pewności co do tego, który kamień odpowiadał któremu plemieniu (zob. hasła dotyczące poszczególnych kamieni).

Napierśnik był dobrze przymocowany do efodu. W górnych rogach napierśnika wykonano dwa złote pierścienie, w które włożono dwa splecione łańcuszki ze szczerego złota. Ich końce przewleczono przez dwie złote oprawy na szczytach naramienników efodu. Kolejne dwa złote pierścienie umieszczono od strony wewnętrznej, czyli od strony efodu, tuż przy dolnej krawędzi napierśnika. Były one połączone niebieskim sznurem z dwoma złotymi pierścieniami umocowanymi u podstawy naramienników efodu, nad jego przepaską (Wj 28:22-28; 39:15-21).

Zobacz też hasło BROŃ, ZBROJA.

Zobacz OBRZEZANIE.

Ojciec pewnej rodziny z Rzymu. Kiedy Paweł pisał do Rzymian, poprosił o pozdrowienie „tych z domu Narcyza, którzy są w Panu” (Rz 16:11).

Kosztowny „wonny olejek”, jaki Maria, siostra Łazarza, wylała na głowę i stopy Jezusa. Ponieważ nard (gr. nárdos) był bardzo drogi, często go fałszowano. Warto zatem zauważyć, że i Marek, i Jan używają sformułowania „prawdziwy nard” (Mk 14:3; Jn 12:3). W tamtych czasach zapieczętowane alabastrowe naczynie z tym cennym olejkiem stanowiło lokatę kapitału (Jn 12:5; zob. SZPIKANARD).

W sensie ogólnym naród składa się z ludzi mniej lub bardziej ze sobą spokrewnionych i posługujących się wspólnym językiem. Na ogół zamieszkują oni określone terytorium i podlegają jakiejś centralnej władzy. W dziele Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament (red. G. J. Botterweck, H. Ringgren, 1973, t. 1, szp. 967) powiedziano: „W języku hebr. słowo גוי [goj] często opisuje jakiś lud z punktu widzenia przynależności politycznej i terytorialnej, a zatem jest dość bliskie współczesnemu pojęciu ‚naród’. Natomiast słowo עם [ʽam: „lud”] zawsze kładzie duży nacisk na pokrewieństwo jako na element jednoczący”. W podobny sposób używane są greckie określenia éthnos („naród”) i laòs („lud”). W Biblii słowa goj i éthnos w liczbie mnogiej zazwyczaj odnoszą się do narodów pogańskich.

Pochodzenie. Pierwsza biblijna wzmianka o powstaniu odrębnych narodów pojawia się po potopie, w związku z budową wieży Babel. Uczestnicy tego przedsięwzięcia zjednoczyli się w dziele sprzecznym z zamierzeniem Boga. Podstawowym czynnikiem umożliwiającym im wspólne działanie była okoliczność, iż „cała ziemia dalej miała jeden język i jedno słownictwo” (Rdz 11:1-4). Jehowa był tego świadom i dlatego pomieszał im język i „rozproszył ich stamtąd po całej powierzchni ziemi” (Rdz 11:5-9; MAPA, t. 1, s. 329).

Na skutek powstałych barier utrudniających porozumiewanie się każda grupa językowa rozwinęła własną kulturę, sztukę, zwyczaje, cechy charakterystyczne i religię — swój własny styl życia (Kpł 18:3). Ludy te, oddalone od Boga, wymyśliły sobie bóstwa i sporządzały ich wizerunki (Pwt 12:30; 2Kl 17:29, 33).

Narody wywodzące się i nazwane od synów oraz wnuków trzech synów Noego: Jafeta, Chama i Sema, tworzą trzy główne grupy. Zamieszczony w 10 rozdz. Księgi Rodzaju spis 70 ludów można więc nazwać najstarszą listą narodów. Czternaście z nich wywodziło się od Jafeta, 30 od Chama i 26 od Sema (Rdz 10:1-8, 13-32; 1Kn 1:4-25). Więcej informacji na temat tych grup narodowościowych można znaleźć w tomie 1 na stronie 329 oraz w hasłach poświęconych każdemu z 70 potomków Noego.

Z czasem oczywiście doszło do wielu zmian. Jedne narody zostały wchłonięte przez sąsiadów albo zupełnie wyginęły (z powodu słabości, chorób czy wojen), natomiast na skutek migracji i wzrostu liczby ludności pojawiły się inne. Silny nacjonalizm czasami popychał ambitnych przywódców niektórych ludów do rozległych podbojów i podporządkowywania sobie słabszych narodów, wskutek czego powstawały wielkie mocarstwa światowe.

Ojciec narodów. Bóg polecił Abramowi (Abrahamowi) opuścić Ur i przenieść się do krainy, którą mu pokaże. Zapowiedział także, iż ‛uczyni z niego wielki naród’ (Rdz 12:1-4). Później rozszerzył tę obietnicę, mówiąc: „Zostaniesz ojcem rzeszy narodów. (...) I uczynię cię bardzo, bardzo płodnym, i rozkrzewię cię w narody, i od ciebie będą się wywodzić królowie” (Rdz 17:1-6). Zapowiedź ta rzeczywiście się spełniła. Syn Abrahama Ismael został ojcem „dwunastu naczelników według ich rodów” (Rdz 17:20; 21:13, 18; 25:13-16), a sześciu synów urodzonych przez Keturę dało początek jeszcze innym ludom (Rdz 25:1-4; 1Kn 1:28-33; Rz 4:16-18). Od Izaaka, który też był synem tego patriarchy, pochodzili Izraelici i Edomici (Rdz 25:21-26). Również w sensie duchowym Abraham stał się „ojcem wielu narodów”, gdyż ludzie różnej narodowości, m.in. członkowie zboru chrześcijańskiego w Rzymie, ze względu na swą wiarę i posłuszeństwo mogą nazywać go swym ojcem — jest bowiem „ojcem wszystkich, którzy wierzą” (Rz 4:11, 16-18; zob. IZRAEL 2).

Jak Bóg się zapatruje na narody. Bóg, jako Stwórca i Władca Wszechświata, ma prawo ustalać granice terytoriów poszczególnych narodów (jeśli jest to Jego wolą), jak to uczynił w wypadku Ammonu, Edomu i Izraela (Pwt 2:17-22; 32:8; 2Kn 20:6, 7; Dz 17:26). Narody nie mogą się równać z najwyższym i wzniosłym Bogiem, który góruje nad całą ziemią (Jer 10:6, 7). Są dla Niego niczym kropla z wiadra (Iz 40:15, 17). Dlatego kiedy złoszczą się i ‛pomrukują’ przeciwko Jehowie — jak wtedy, gdy doprowadziły do męczeńskiej śmierci Jezusa — Bóg tylko ‛śmieje się z nich i naigrawa’, niwecząc ich zuchwałe plany (Ps 2:1, 2, 4, 5; 33:10; 59:8; Dn 4:32b, 34, 35; Dz 4:24-28).

Choć Jehowa jest niezrównanie wielki i potężny, nikt nie ma podstaw, by Go oskarżyć o niesprawiedliwe traktowanie narodów. Bez względu na to, czy ma do czynienia z pojedynczym człowiekiem, czy z całym narodem, nigdy nie odstępuje od swych prawych zasad (Hi 34:29). Jeśli dany naród okazuje skruchę, tak jak niegdyś mieszkańcy Niniwy, to Bóg mu błogosławi (Jon 3:5-10). Natomiast jeśli postępuje niewłaściwie, Bóg sprowadza na niego zagładę, choćby nawet wcześniej zawarł z nim przymierze (Jer 18:7-10). Gdy naród zbacza na złą drogę, Jehowa posyła swych proroków z ostrzegawczym orędziem (Jer 1:5, 10; Eze 2:3; 33:7). Bóg nie jest stronniczy wobec nikogo — ani wielkiego, ani małego (Pwt 10:17; 2Kn 19:7; Dz 10:34, 35).

Kiedy więc całe narody odmawiają uznania Jehowy i okazania Mu posłuszeństwa, odrzucając Go w swych umysłach i sercach, On wykonuje na nich swe wyroki (Ps 79:6; 110:6; 149:7-9). Wydaje je na zagładę i ‛zawraca je do Szeolu’ (Ps 9:17; Iz 34:1, 2; Jer 10:25). Mówiąc obrazowo, przekazuje niegodziwe narody swemu Synowi (nazwanemu „Wiernym i Prawdziwym” oraz „Słowem Boga”), żeby je roztrzaskał (Obj 19:11-15; Ps 2:7-9; por. Obj 12:5).

Nowy naród: Izrael duchowy. Przez całe wieki Jehowa Bóg okazywał szczególne względy rodowitym Izraelitom i wielokrotnie posyłał do nich proroków, aby zawracali ten krnąbrny naród ze złej drogi. W końcu posłał własnego Syna, Jezusa Chrystusa, ale większość Żydów go odrzuciła. Dlatego Jezus oznajmił naczelnym kapłanom i faryzeuszom, którzy nie okazali wiary: „Królestwo Boże będzie wam zabrane, a dane narodowi wydającemu jego owoce” (Mt 21:33-43).

Apostoł Piotr wyraźnie wskazał, że ten nowy „naród” składa się z osób, które uznały Chrystusa Jezusa (1Pt 2:4-10). Odniósł do chrześcijan słowa pierwotnie skierowane do Izraelitów: „Jesteście ‚rodem wybranym, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem na szczególną własność’” (1Pt 2:9; por. Wj 19:5, 6). Wszyscy ci chrześcijanie uznawali Boga za Władcę, a Jego Syna za Pana i Chrystusa (Dz 2:34, 35; 5:32). Otrzymali ‛obywatelstwo w niebiosach’ (Flp 3:20) i zostali opieczętowani duchem świętym, co stanowiło zadatek ich niebiańskiego dziedzictwa (2Ko 1:22; 5:5; Ef 1:13, 14). Cieleśni Izraelici stali się narodem na mocy przymierza Prawa, natomiast „naród święty”, złożony z chrześcijan zrodzonych z ducha, powstał w wyniku zawarcia nowego przymierza (Wj 19:5; Heb 8:6-13). Z tych powodów określenie „naród święty” jest jak najbardziej stosowne.

Wylanie ducha świętego na ok. 120 uczniów Jezusa (wszyscy byli Żydami) w dniu Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. stanowiło dowód, że Bóg darzy swą łaską ten nowy naród duchowy (Dz 1:4, 5, 15; 2:1-4; por. Ef 1:13, 14). Później, począwszy od r. 36,