gwałtownego wybuchu gniewu, tak iż się rozdzielili” — Barnabas wziął ze sobą Marka i odpłynął na Cypr, a Paweł wybrał Sylasa i wspólnie powędrowali przez Syrię i Cylicję (Dz 15:36-41).

Jakiś czas później nieporozumienie między Pawłem a Barnabasem i Markiem zostało najwidoczniej zażegnane, gdyż Marek był z Pawłem w Rzymie i przyłączył się do pozdrowień przekazanych przez niego chrześcijanom w Kolosach (ok. r. 60—61). Apostoł ciepło się o nim wyraził, pisząc: „Przesyła wam pozdrowienia Arystarch, mój współjeniec, a także Marek, kuzyn Barnabasa (co do którego otrzymaliście nakazy, żeby go serdecznie przyjąć, gdyby do was przyszedł)” (Kol 4:10). Poza tym Marek znalazł się wśród osób, od których Paweł pozdrowił Filemona w liście napisanym również z Rzymu (podobnie ok. r. 60—61) (Flm 23, 24). Kiedy później Paweł znowu był tam uwięziony (ok. r. 65), wyraźnie poprosił Tymoteusza: „Weź Marka i przyprowadź go ze sobą, bo jest mi przydatny w usługiwaniu” (2Tm 4:11).

Jan Marek był też razem z Piotrem w Babilonie, apostoł bowiem wymienił go, gdy przekazywał pozdrowienia w swym pierwszym liście (napisanym ok. r. 62—64). Powiedział o nim: „Marek, mój syn”, co wydaje się wskazywać, że łączyło ich silne przywiązanie braterskie (1Pt 5:13; por. 1Jn 2:1, 7). A zatem chociaż Marek stał się kiedyś przyczyną nieporozumienia, to później nie tylko zasłużył na pochwały i zaufanie wybitnych sług Bożych, ale dostąpił jeszcze większego zaszczytu — został natchniony do spisania relacji ze służby Jezusa (zob. JAN 4; MARKA, EWANGELIA WEDŁUG).

(„miejsce na głowie [szczycie]”).

1. Potomek Judy i „ojciec” Hebrona (1Kn 2:3, 42). Chociaż niektórzy sądzą, że Maresza był przodkiem mieszkańców miasta Hebron, wydaje się to mało prawdopodobne, gdyż wspomniany tu Hebron miał synów i dlatego najwyraźniej chodzi o człowieka (1Kn 2:43).

2. Potomek Judy poprzez Szelę. „Ojcem Mareszy” nazwano człowieka imieniem Laada (1Kn 4:21). Możliwe, że ten Maresza (lub jego ojciec, Laada) założył miasto Maresza albo że był tożsamy z potomkiem Judy omówionym w poz. 1, ale nie ma co do tego pewności.

3. Miasto wymienione w grupie dziewięciu miast na obszarze Szefeli w Judzie (Joz 15:44). Miało strategiczne znaczenie, leżało bowiem w jednej z dolin tworzących naturalną drogę, która prowadziła z nadbrzeżnej równiny w góry i do Hebronu. Utożsamia się je z Tall Sandahanna (Tel Maresza), położonym ok. 1,5 km na pd. od Bajt Dżibrin (Bet Guwrin).

Następca Salomona, król Rechoboam, umocnił Mareszę, dzięki czemu chroniła Judę przed atakiem od tej strony (2Kn 11:5, 8). Gdy Zerach Etiopczyk nadciągnął z pd. ze swym olbrzymim wojskiem liczącym milion ludzi, niedaleko Mareszy stanęła mu na drodze armia króla Asy i tam też stoczono bitwę, która dzięki wsparciu Bożemu zakończyła się zwycięstwem Judejczyków. Asa ścigał pokonanych Etiopczyków ok. 35 km, aż do Geraru, leżącego na pd. zach. od Mareszy (2Kn 14:9-13). Z Mareszy pochodził prorok Eliezer, który trafnie przepowiedział, że wspólne przedsięwzięcie króla Jehoszafata i izraelskiego króla Achazjasza (budowanie okrętów) zakończy się niepowodzeniem (2Kn 20:35-37). Wzmianka o Mareszy występuje także w proroctwie Micheasza, ostrzegającym Judę i Izrael przed nadciągającą karą za odstępstwo (Mi 1:15).

W okresie powygnaniowym Maresza zaczęła być znana jako Marisa i dalej odgrywała znaczącą rolę, choć stała się kolonią Sydonu, a potem twierdzą idumejską. Ostatecznie zniszczyli ją Partowie w 40 r. p.n.e.

(od hebr. Miriam, prawdopodobnie: „buntownicza”).

Biblia wymienia sześć kobiet o tym imieniu.

1. Maria, matka Jezusa. Była córką Helego, choć w rodowodzie podanym przez Łukasza to jej mąż, Józef, występuje jako „syn Helego”. W dziele Cyclopædia pod red. J. M’Clintocka i J. Stronga (1881, t. III, s. 774) powiedziano: „Jak wiadomo, Żydzi przy zestawianiu rodowodów uwzględniali wyłącznie mężczyzn, toteż gdy ród przechodził z dziada na wnuka poprzez córkę, pomijali jej imię, a jej męża uznawali za syna jej ojca (Liczb xxvi, 33; xxvii, 4-7)”. Niewątpliwie właśnie dlatego ewangelista Łukasz donosi, że Józef był „synem Helego” (Łk 3:23).

Maria należała do plemienia Judy i pochodziła od Dawida. O jej synu Jezusie można więc było powiedzieć, że „według ciała pochodził z potomstwa Dawidowego” (Rz 1:3). Poprzez swego przybranego ojca, Józefa, który też wywodził się od Dawida, Jezus miał formalne prawo do tronu Dawidowego, a poprzez matkę — jako „potomek” i „korzeń” Dawida — miał również naturalne, dziedziczne prawo do ‛tronu Dawida, swego ojca’ (Obj 5:5; 22:16; Łk 1:32; Mt 1:1-16; Dz 13:22, 23; 2Tm 2:8).