(Ef 6:11-18). W Psalmach można znaleźć modlitwy prawych o wybawienie od zła; Jezus uczył modlić się o ‛wyzwolenie od niegodziwca’ (Mt 6:13). Tymczasem Talmud i Koran zawierają wzbudzające lęk przesądy. A w apokryficznej Księdze Tobiasza znajdują się niedorzeczne opisy czarów i praktyk magicznych (Tobiasza 6:5, 8, 9, 17; 8:2, 3; 11:8-13; 12:3, BT; zob. APOKRYFY [Księga Tobiasza (Tobita)]).

W tej dziedzinie zatem Izraelici różnili się od ówczesnych narodów. Aby nie zatracili tej odrębności, Jehowa dał im bardzo wyraźne prawa dotyczące osób mających kontakt z mocami okultystycznymi. „Nie wolno ci zostawić czarownicy przy życiu” (Wj 22:18). „Nie wolno wam zajmować się magią”. „Jeśli chodzi o mężczyznę lub kobietę, w których będzie duch mediumistyczny lub duch przepowiadania, mają bezwarunkowo być uśmierceni” (Kpł 19:26; 20:27). „Niech się nie znajdzie u ciebie nikt, (...) kto uprawia magię, ani nikt, kto wypatruje znaków wróżebnych, ani czarnoksiężnik, ani ten, kto zaklina drugich, ani nikt, kto zasięga rady u medium spirytystycznego” (Pwt 18:10-14).

Za pośrednictwem swego proroka Bóg oznajmił też, że wytępi wszystkich zajmujących się czarami (Mi 5:12). Z takich ludzi, jak Saul, Jezebel czy Manasses, którzy opuścili Jehowę i zwrócili się ku rozmaitym formom czarów, nie należy brać przykładu (1Sm 28:7; 2Kl 9:22; 2Kn 33:1, 2, 6).

Z Chrześcijańskich Pism Greckich wynika, że za czasów Jezusa i apostołów czary były rozpowszechnione w całym cesarstwie rzymskim. Na Cyprze mieszkał czarnoksiężnik Bar-Jezus, którego apostoł Paweł nazwał ‛synem Diabła, pełnym wszelkiego oszustwa i wszelkiej nikczemności’ (Dz 13:6-11). Ale byli też tacy, jak Szymon z Samarii, który porzucił sztuki magiczne i został chrześcijaninem (Dz 8:5, 9-13). Pewnego razu w Efezie „niemało tych, którzy uprawiali sztuki magiczne, poznosiło swe księgi i spaliło je wobec wszystkich. I zliczywszy ich ceny, stwierdzili, że były warte pięćdziesiąt tysięcy sztuk srebra [czyli 37 200 dolarów, jeśli były to denary]” (Dz 19:18, 19). Pisząc do chrześcijan w Galacji, apostoł Paweł zaliczył praktyki spirytystyczne do „uczynków ciała” i przestrzegł, „że ci, którzy się czegoś takiego dopuszczają, nie odziedziczą królestwa Bożego” (Gal 5:19-21). Kto uparcie trzyma się owych babilońskich zwyczajów, pozostanie „na zewnątrz” tego wspaniałego Królestwa (Obj 21:8; 22:15). Zginie wraz z Babilonem Wielkim, znanym ze zwodzenia narodów swymi czarami (Obj 18:23; zob. MOC [Odpowiedzialne korzystanie z mocy]).

1. Syn Jafeta i wnuk Noego. Jego imię wymieniono wśród przodków narodów, które po potopie rozproszyły się po ziemi (Rdz 10:1, 2, 5; 1Kn 1:5).

2. Nazwa występująca w proroctwie Ezechiela o szturmie „Goga z krainy Magog” na ponownie zebrany lud Jehowy. Odnosi się najwyraźniej do kraju lub regionu leżącego w „najdalszych stronach północy”, skąd nadciągają łupieżcze hordy Goga — „jeżdżący na koniach, wielki zbór, liczne wojsko”, władające biegle mieczem i łukiem (Eze 38:2-4, 8, 9, 13-16; 39:1-3, 6).

Od czasów żydowskiego historyka Józefa Flawiusza istnieje pogląd, że „kraina Magog” należała do plemion scytyjskich zamieszkujących pn.-wsch. Europę oraz środkową Azję (Dawne dzieje Izraela, I, VI, 1). Klasyczni pisarze greccy i rzymscy przedstawiają Scytów jako barbarzyńców z północy, zachłannych i wojowniczych, dobrze uzbrojonych, świetnych łuczników, dysponujących liczną konnicą. Chociaż sama nazwa „Scyta” może pochodzić od imienia innego potomka Jafeta, Aszkenaza (Rdz 10:2, 3), to Encyclopædia Britannica podaje, że „w całej literaturze klasycznej Scytia zwykle oznacza wszystkie krainy leżące na północ i północny wschód od Morza Czarnego, a Scyta (Skuthes) — każdego pochodzącego stamtąd barbarzyńcę” (wyd. 1959, t. 20, s. 235). Również inne dzieła wyjaśniają, że określenie „Scyta” — podobnie jak w późniejszych czasach „Tatar” — było dość pojemne i odnosiło się na ogół do koczowniczych plemion mieszkających na pn. od Kaukazu (obszaru górskiego między Morzem Czarnym i Kaspijskim). Dlatego w pewnej encyklopedii powiedziano: „Nazwa ‚Scyta’ miała dla starożytnych obszerne znaczenie i to samo można powiedzieć o hebrajskim słowie ‚Magog’” (The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, red. S. Jackson, 1956, t. V, s. 14).

Znaczenie symboliczne. Okoliczność, że ani Biblia, ani historia świecka nie pozwala dokładnie zlokalizować „krainy Magog”, a także prorocza wzmianka o „końcu lat” (Eze 38:8) oraz brak potwierdzenia, by opisana inwazja rzeczywiście dotknęła Izrael, pozwalają wnioskować, iż owo proroctwo miało się spełnić w przyszłości, w biblijnym „czasie końca”. Dlatego wielu komentatorów dostrzega w nim zapowiedź ostatniego ataku potęg światowych na Królestwo Boże, a „krainę Magog” uznaje za symbol „świata wrogiego ludowi i królestwu Bożemu” (Funk and Wagnalls New Standard Bible Dictionary, 1936, s. 307).

Tak więc „kraina Magog” jest niewątpliwie określeniem symbolicznym. Zwykle kojarzy się ją ze „Scytą”, będącym synonimem brutalności i demoralizacji. Najwyraźniej więc odnosi się do poniżenia, upadku — takiego, jakiego po wojnie w niebie doznali Szatan i jego aniołowie, którzy rozgniewani tym upokorzeniem, zaczęli ‛toczyć wojnę z pozostałymi z potomstwa niewiasty’, o czym donosi Objawienie 12:7-17 (zob. GOG 2).

3. Termin użyty w Objawieniu 20:8, gdzie opisano wydarzenia po zakończeniu Tysiącletniego Panowania Chrystusa Jezusa i wypuszczeniu Szatana z otchłani. Wyrażenie „Gog i Magog” nie odnosi się do konkretnego kraju czy miejsca, lecz do tych mieszkańców ziemi, którzy pod wpływem uwolnionego Przeciwnika podniosą bunt przeciw władzy Bożej, reprezentowanej przez „świętych i miasto umiłowane” (Obj 20:3, 7-10).

Jeden z naczelników, którego potomek, jeśli nie on sam, potwierdził pieczęcią „wiarogodną umowę” sporządzoną w czasach Nehemiasza (Neh 9:38; 10:1, 14, 20).

Zobacz MAHALALEL 1.

(prawdopodobnie: „wysławianie Boga”).

1. Prawnuk Seta, wnuk Enosza, syn Kenana. Żył 895 lat (Rdz 5:6-17; 1Kn 1:1, 2). W rodowodzie Jezusa podanym przez Łukasza występuje jako Mahalaleel (Łk 3:37, 38).

2. Potomek Judy poprzez Pereca, przodek Atajasza, który po powrocie z niewoli babilońskiej zamieszkał w Jerozolimie (Neh 11:4).

(od rdzenia oznaczającego: „[po]śpieszyć się”).

Mocarz wojsk Dawida; Netofatyta (2Sm 23:8, 28; 1Kn 11:26, 30). Był potomkiem Zeracha; później został dowódcą oddziału liczącego 24 000 mężczyzn, którzy usługiwali królowi w miesiącu dziesiątym (1Kn 27:1, 13).

(„Pośpiesz się, łupie! Przyszedł szybko, by grabić” lub „Śpiesząc się do łupu, przyszedł szybko, by grabić”).

Imię nadane pod kierownictwem Jehowy drugiemu synowi Izajasza.

Jehowa rozkazał Izajaszowi zapisać te prorocze słowa na wielkiej tablicy i potwierdzić je przez wiarogodnych świadków. Potem polecił mu nadać takie właśnie imię nowo narodzonemu synowi i oznajmił, że zanim dziecko będzie umiało powiedzieć „Mój ojcze!” i „Moja matko!”, król Asyrii zwycięży wrogów Judy — Damaszek i Samarię (Iz 8:1-4). Proroctwo kryjące się w imieniu drugiego syna Izajasza spełniło się w oznaczonym czasie. Za panowania króla izraelskiego Pekacha władca Asyrii Tiglat-Pileser III zaatakował Izrael, zdobył liczne miasta, złupił kraj i uprowadził do niewoli wielu mieszkańców. Pekach natomiast został potem zamordowany (2Kl 15:29, 30). Król Asyrii zdobył też stolicę Syrii, Damaszek, powiódł na wygnanie jego ludność i uśmiercił tamtejszego króla Recina (2Kl 16:9). Taki był koniec obu władców, którzy spiskowali przeciw Judzie. Później, w 740 r. p.n.e., Asyryjczycy zdobyli Samarię i usunęli odstępczych Izraelitów zarówno z tego miasta, jak i z całego obszaru północnego królestwa (2Kl 17:1-6). W ten sposób chłopiec urodzony przez żonę Izajasza (którą on sam nazywa „prorokinią”) stał się w Izraelu prawdziwym, wiarogodnym ‛znakiem i cudem’ od Jehowy (Iz 8:3, 18).

(prawdopodobnie od rdzenia oznaczającego: „brzydzić się”).

Miejsce pod zarządem jednego z 12 pełnomocników Salomona (1Kl 4:7, 9). Bywa utożsamiane z Chirbat al-Muchajzin, położonym ok. 5 km na pn. zach. od Ekronu.

(„zgromadzone rzesze”).

Jedno z obozowisk Izraelitów na pustkowiu (Lb 33:25, 26). Lokalizacja nieznana.

Królewskie miasto kananejskie w Szefeli. W jaskini pod Makkedą ukryło się pięciu królów, którzy sprzymierzyli się przeciw Gibeonitom. Uniemożliwiono im ucieczkę, a potem stracono i pochowano w tej samej jaskini. Następnie wojska izraelskie pod wodzą Jozuego zdobyły Makkedę i wydały ją na zagładę. Podczas podziału Ziemi Obiecanej przyznano to miasto plemieniu Judy (Joz 10:5-29; 12:7, 8, 16; 15:20, 33, 41).

Nie wiadomo dokładnie, gdzie leżała Makkeda. Mogła się znajdować w miejscu dzisiejszego Chirbat al-Chajszum, położonego ok. 4 km na pn. pn. wsch. od Azeki. Znajdują się tam rozległe ruiny, a w pobliżu są jaskinie.

Hebrajski prorok i pisarz biblijny (Mal 1:1). Pismo Święte nie podaje żadnych informacji na temat jego pochodzenia ani życia osobistego. Wszystko, co o nim wiadomo, pochodzi z księgi noszącej jego imię. Ukazuje go ona jako człowieka o wielkiej gorliwości dla imienia i wielbienia Jehowy.