dziedziniec znajdowały się naprzeciw okien komnat po drugiej stronie dziedzińca. Może to także oznaczać, że w każdej komnacie były dwa okna: jedno skierowane na dziedziniec, a drugie na zewnątrz. Wejścia (zapewne drzwi prowadzące z zewnątrz do komnat lub z jednej do drugiej) „były kwadratowe i miały futrynę”. A zatem nie były zwieńczone łukami. Taki sam kształt miały okna (1Kl 7:2-5).

Jak zasygnalizowano powyżej, nie ma pewności co do liczby rzędów słupów. W tekście hebrajskim powiedziano, że były cztery rzędy, potem wspomniano o 45 słupach, a następnie oznajmiono: „W jednym rzędzie było ich piętnaście” (1Kl 7:2, 3). Niektórzy uważają, że fragment ten dotyczy komnat w trzech rzędach, po 15 w jednym, natomiast słupów w czterech rzędach mogło być więcej. Inni opowiadają się za tekstem Septuaginty, gdzie jest mowa o „trzech” rzędach słupów. W niektórych przekładach liczbę „czterdzieści pięć” odniesiono do belek, a nie do słupów czy kolumn (zob. AS, NE; por. BWP).

Po wzniesieniu tej budowli Salomon umieścił w niej 200 dużych tarcz ze stopu złota, z których każda była pokryta 600 syklami złota (wartości ok. 77 000 dolarów), oraz 300 puklerzy ze stopu złota, każdy pokryty trzema minami złota (wartości ok. 19 300 dolarów). Łączna wartość tych tarcz i puklerzy wynosiłaby więc ponad 21 milionów dolarów. Oprócz tego umieszczono tam nieznaną liczbę złotych naczyń, których używano w tym domu (1Kl 10:16, 17, 21; 2Kn 9:15, 16, 20). Za panowania Rechoboama, syna Salomona, te złote tarcze zabrał egipski król Sziszak. Rechoboam zastąpił je miedzianymi tarczami, które powierzył pieczy dowódców biegaczy, pilnujących wejścia do domu króla (1Kl 14:25-28; 2Kn 12:9-11).

W Izajasza 22:8 Dom Lasu Libanu nazwano „zbrojownią domu lasu”.

Hebrajskie wyrażenie bet ʼaw (lm. bet ʼawòt) może się odnosić do: 1) miejsca zamieszkania (Pwt 22:21); 2) domowników czyjegoś ojca w miejscu jego zamieszkania (Rdz 31:30; 38:11); 3) samych domowników, nawet znajdujących się z dala od rodzinnego domu (Rdz 46:31; Sdz 9:18). Bywa tłumaczone na „dom ojca”, „ród”, „dom rodowy” lub „dom patriarchalny”, który niekiedy obejmuje kilka rodzin. Na przykład w czasie spisu Izraelitów na pustkowiu dom patriarchalny Kehata składał się z czterech rodzin (Lb 3:19, 30; zob. też Wj 6:14; Lb 26:20-22; Joz 7:17). Kilka domów patriarchalnych tworzyło plemię (np. plemię Lewiego składało się z domów patriarchalnych Gerszona, Kehata i Merariego).

Określeń „dom patriarchalny”, „dom ojca” czy „dom naszego ojca” używano jednak również w szerszym znaczeniu (zob. Lb 17:2, 6, gdzie wyrażenie „dom patriarchalny” odnosi się do plemienia).

Wraz ze wzrostem liczby ludności Izraela i zasiedlaniem kolejnych części Ziemi Obiecanej przybywało też domów patriarchalnych. Dawid zorganizował kapłanów w 24 oddziały według domów patriarchalnych: 16 oddziałów tworzyli potomkowie Eleazara, a 8 potomkowie Itamara. Dwudziestu czterech naczelników tych oddziałów nazywano „głowami ich domów patriarchalnych” (1Kn 24:4-6). Pozostałym Lewitom przydzielono obowiązki przez losowanie, bez uwzględniania starszeństwa głów ich domów patriarchalnych (1Kn 24:20-31).

Każdy izraelski dom patriarchalny miał swego dziedzicznego naczelnika, który reprezentował dany dom w sprawach urzędowych i sądowniczych (Neh 7:70, 71; 11:13). Za dni Jozjasza podczas obchodów Paschy w Jerozolimie lud najwyraźniej wchodził na dziedziniec świątyni według domów patriarchalnych, by złożyć ofiary. Odbierały je oddziały Lewitów, również zorganizowane według swych domów patriarchalnych (2Kn 35:4, 5, 12).

Jezus Chrystus obiecał swym naśladowcom, że idzie przygotować im miejsce w ‛domu swego Ojca’, czyli w niebiańskiej siedzibie Jehowy (Jn 14:2; zob. RODZINA).

Miejsce przy drodze z Jizreel do Samarii, koło cysterny, gdzie Jehu spotkał i pozabijał braci judzkiego króla Achazjasza (2Kl 10:12-14). Nazwa zdaje się wskazywać na to, że wiązano tam owce, by ułatwić ich strzyżenie. W niektórych przekładach hebrajskie określenie bet-ʽéked oddano jako „szałasy” albo „dom spotkań”, co wskazywałoby na gospodę, gdzie spotykali się „pasterze” (haroʽím); w innych po prostu je przetranskrybowano, uznając je za nazwę miejscowości. Na ogół miejsce to utożsamia się z Bajt Kad (Bet Kad), ok. 6 km na wsch. pn. wsch. od dzisiejszego miasta Dżanin. Znajduje się tam kilka cystern.

To dosłownie oddane określenie prawdopodobnie oznacza „flakoniki z wonnościami”. Nosiły je — przypuszczalnie zawieszone na łańcuszkach lub innych naszyjnikach — ‛wyniosłe córki Syjonu’ (Iz 3:16, 18, 20).

Po hebrajsku wyrażenie to brzmi botté hannéfesz. Néfesz („dusza”) może w tym wypadku oznaczać „to, co jest wdychane [wąchane]”, a botté („domy”) — „flakoniki”.

Jedno z palestyńskich miast, które sprzymierzyły się przeciwko Jozuemu z Jabinem, kananejskim królem Chacoru (Joz 11:1, 2), i zostały błyskawicznie pokonane (Joz 11:12; 12:23). Chociaż Dor i jego zależne miejscowości leżały w obrębie posiadłości Aszera, przypadły plemieniu Manassesa, które nie zdołało wypędzić stamtąd wszystkich mieszkańców (Joz 17:11-13; 1Kn 7:29). Później z okolic Dor przez miesiąc w roku sprowadzano żywność dla domu królewskiego pod nadzorem jednego z zięciów Salomona (1Kl 4:11).

Miasto Dor jest zwykle identyfikowane z Chirbat al-Burdżi (Tel Dor), leżącym 13 km na pn. od Cezarei, na długiej wąskiej równinie rozciągającej się wzdłuż brzegu Morza Śródziemnego. W związku z tą lokalizacją na nadbrzeżnej równinie zachodzi pytanie, czego dotyczy częste wyrażenie „pasma górskie [od hebr. nafáh] Dor” (Joz 11:2). Niektórzy uczeni sądzą, że chodzi o liczne w tym regionie nadbrzeżne urwiska — kojarzą bowiem hebrajskie słowo nafáh z arabskim nafnaf, oznaczającym „urwisko; ściana skalna”. Zdaniem innych może chodzić o wzgórza, które zaczynają się 3 km od Dor w głąb lądu, a kończą górą Karmel.

Zobacz RADA, DORADCA.

(„gazela”).

Chrześcijanka ze zboru w Joppie; „obfitowała w dobre uczynki i dary miłosierdzia”, m.in. robiła szaty spodnie i wierzchnie dla ubogich wdów (Dz 9:36, 39). Imię „Dorkas” jest odpowiednikiem aramejskiego imienia „Tabita”, również oznaczającego „gazela”. Dorkas mogła być znana pod jednym i pod drugim. Zwyczaj noszenia imienia nie tylko hebrajskiego, lecz także greckiego czy łacińskiego był wówczas wśród Żydów dość powszechny, zwłaszcza w mieście portowym, takim jak Joppa — z mieszaną ludnością żydowską i pogańską. Ale Łukasz mógł też po prostu przetłumaczyć jej imię z myślą o czytelnikach wywodzących się z pogan. Kobieta ta jako jedyna została w Biblii nazwana „uczennicą”. Nie znaczy to jednak, że zajmowała w zborze szczególną pozycję, bo przecież wszyscy chrześcijanie byli uczniami Jezusa Chrystusa (Mt 28:19, 20). Kiedy w 36 r. n.e. umarła, wdowy, które doznały od niej wiele życzliwości, rozpaczliwie ją opłakiwały. Brak wzmianki o smutku męża wskazuje, iż w tym czasie Dorkas była niezamężna.

Uczniowie z Joppy przygotowali zmarłą do pogrzebu. Gdy jednak dowiedzieli się o Piotrze przebywającym w Liddzie (położonej ok. 18 km na pd. wsch. od Joppy), posłali po niego. Zapewne usłyszeli, że uzdrowił tam sparaliżowanego Eneasza, a to być może skłoniło ich do wniosku, iż mógłby przywrócić życie Dorkas. Ale niewykluczone też, że jedynie szukali u niego pociechy (Dz 9:32-38).

Piotr postąpił podobnie jak Jezus, gdy wskrzeszał córkę Jaira (Mk 5:38-41; Łk 8:51-55). Wyprosił wszystkich z pokoju, pomodlił się i rzekł: „Tabito, wstań!” Dorkas otworzyła oczy, usiadła, a następnie z pomocą Piotra wstała. Był to pierwszy opisany cud wzbudzenia kogoś z martwych przez apostoła. W rezultacie wiele osób z całej Joppy „uwierzyło w Pana” (Dz 9:39-42).

W języku hebrajskim pojęcie doskonałości wyrażają terminy pochodzące od czasowników kalál („doprowadzać do doskonałości”; por. Eze 27:4), szalám („dopełniać się”; por. Iz 60:20) i tamám („kończyć się”; „osiągać pełnię”; por. Ps 102:27; Iz 18:5). W Chrześcijańskich Pismach Greckich podobne znaczenie mają słowa téleios (przymiotnik), teleiòtes (rzeczownik) oraz teleiòo (czasownik), w których kryje się myśl o dojściu do zupełności lub pełnej miary (Łk 8:14; 2Ko 12:9; Jak 1:4), uzyskaniu dorosłości, dojrzałości (1Ko 14:20; Heb 5:14), osiągnięciu wyznaczonego celu albo spełnieniu określonego zamierzenia (Jn 19:28; Flp 3:12).

Konieczne poprawne zrozumienie. Chcąc poprawnie rozumieć biblijne znaczenie pojęcia „doskonały”, trzeba odrzucić błędny pogląd, że ma ono charakter absolutny i oznacza coś skończenie i bezwzględnie doskonałego. W takim sensie doskonały jest wyłącznie Stwórca, Jehowa Bóg. Dlatego Jezus mógł powiedzieć: „Nikt nie jest dobry oprócz jednego, Boga” (Mk 10:18). Niedościgła wspaniałość, osobowość i potęga Jehowy sprawiają, że jest On godzien wszelkiej chwały, że „samo jego imię jest niezrównanie wzniosłe” (Ps 145:2-10, 21; 148:1-13; Hi 36:3, 4, 26; 37:16, 23, 24). Mojżesz wysławiał doskonałość Bożą słowami: „Będę oznajmiał imię Jehowy. Przypisujcie wielkość naszemu Bogu! Skała — doskonałe są wszystkie jego poczynania, bo wszystkie jego drogi są sprawiedliwością. Bóg wierności, u którego nie ma niesprawiedliwości; jest on prawy i prostolinijny” (Pwt 32:3, 4). Wszystkie drogi, wypowiedzi i prawa Boga są doskonałe, na wskroś czyste, nieskazitelne i nienaganne (Ps 18:30; 19:7; Jak 1:17, 25). Nikt nie ma i nigdy nie będzie mieć