żeby przednie nogi góralka, z czterema palcami zakończonymi kopytkowatymi pazurami, oraz tylne nogi, z trzema palcami wyposażonymi w miniaturowe kopytka albo pazur, były podobne do typowego rozdzielonego kopyta, takiego jak np. u krowy.

Biblia wspomina o instynktownej mądrości tych małych zwierząt. Chociaż nie są ‛potężne’, swą pozorną bezbronność równoważą tym, że mieszkają wśród niedostępnych skał (Ps 104:18; Prz 30:26).

Wyrażenie występujące w Izajasza 14:13, gdzie powiedziano, że król Babilonu mówi w swoim sercu: „Wyniosę swój tron ponad gwiazdy Boże i zasiądę na górze spotkania, w najdalszych stronach północy”.

Zdaniem niektórych uczonych „góra spotkania” to jakieś wzniesienie leżące na dalekiej północy, uważane przez Babilończyków za siedzibę ich bogów. Jednakże w Izajasza 14:13 nie przytoczono rzeczywistej wypowiedzi króla Babilonu, lecz proroczo ukazano jego ambicje i jego postawę (por. Iz 47:10). Jest to fragment przypowieści, którą przeciwko temu królowi mieli wygłosić uwolnieni z niewoli Izraelici (Iz 14:1-4). Aby więc zrozumieć, czym jest „góra spotkania”, trzeba się oprzeć na Piśmie Świętym, a nie na domniemanych wyobrażeniach religijnych pogańskiego władcy Babilonu. Ów król z całą pewnością nie zamierzałby wynieść swego tronu ponad gwiazdy jakiegoś boga, któremu oddawał cześć. Również z Izajasza 14:14 wyraźnie wynika, że nie chodziło o jednego z bogów babilońskich, lecz o Najwyższego. A zatem „góra spotkania” musi mieć jakiś związek z Bogiem Najwyższym.

W czasach Izajasza istniała tylko jedna góra, na której Bóg w symboliczny sposób spotykał się ze swym ludem — góra Syjon (nazwa ta objęła z czasem także teren świątyni na górze Moria) (por. Iz 8:18; 18:7; 24:23; Jl 3:17). Można ją było słusznie nazwać „górą spotkania”, ponieważ wszyscy mężczyźni izraelscy mieli trzy razy w roku przychodzić do wzniesionego na niej sanktuarium, żeby ‛ukazać się przed obliczem Jehowy’ (Wj 23:17). Takie rozumowanie znajduje potwierdzenie także w Psalmie 48:1, 2, gdzie górę Syjon, podobnie jak „górę spotkania”, umiejscowiono „w dalekich stronach północy”.

Wydobywanie z ziemi metali i cennych kamieni. Działalność ta jest niemal tak stara jak ludzkość. Księga Rodzaju wymienia „Tubal-Kaina, wykuwającego wszelkie narzędzia z miedzi i z żelaza”, który żył jeszcze przed potopem (Rdz 4:22). Mojżesz, opisując ok. r. 1513 p.n.e. rzekę Piszon, wspomniał o „ziemi Chawila, gdzie jest złoto. A złoto tej ziemi jest dobre” (Rdz 2:11, 12). Nie wiadomo, czy złoto z Ofiru wydobywano ze złóż podziemnych, czy wypłukiwano z osadów (1Kl 9:28; Hi 28:16).

Metale prawdopodobnie znajdowano w dosyć czystej postaci na powierzchni lub płytko pod ziemią. Z czasem zaczęto wykorzystywać złoża podziemne. Drążono głębokie szyby wzdłuż pokładów rudonośnych. Jakieś 3600 lat temu Hiob wspomniał, że górnicy ‛wydrążyli szyb daleko od okolic, w których przebywają ludzie’. Tam, „w mroku i głębokim cieniu”, poszukiwali pożądanych metali, niebezpiecznie ‛wisząc i kołysząc się’ (Hi 28:1-11).

W okresie, gdy Izraelici opuszczali Egipt, górnictwo było tam bardzo rozwinięte; Izraelici zabrali ze sobą metale i drogocenne kamienie, które potem wykorzystano przy budowie przybytku (Wj 12:35, 36; 35:22; 39:6-14). Egipskie kopalnie turkusu znajdowały się na półwyspie Synaj, jakieś 80 km od góry Synaj. Wzdłuż wsch. wybrzeża Morza Czerwonego odnaleziono pozostałości innych egipskich kopalń.

Ziemię Obiecaną, do której mieli wejść Izraelici, Mojżesz opisał jako ‛ziemię, w której kamienie są żelazem, a z której gór będą wydobywać miedź’ (Pwt 8:9; zob. MIEDŹ; RAFINACJA, RAFINER; ŻELAZO).

Zobacz DOM (Dach i komnaty na dachu).

Opad atmosferyczny w postaci bryłek lodu, czyli zamarznięty deszcz. Biblijne wzmianki o niszczycielskiej sile gradu znajdują potwierdzenie w wydarzeniach, które w bliższych nam czasach odnotowano w różnych częściach świata. W r. 1985 na skutek gradobicia w Brazylii zginęło 20 osób, a rannych zostało 300. Podczas gwałtownych burz grad może osiągać rozmiary jaj, a nawet grejpfrutów. Po burzy w stanie Kansas (USA) 3 września 1970 r. znaleziono niezwykle wielką bryłę gradu o średnicy ok. 15 cm. Duże bryłki lodu spadają z prędkością do 160 km/h. Szczególnie dotkliwe straty grad może wyrządzić w zbiorach; zdarza się, że jedna burza wywołuje szkody sięgające milionów dolarów.

Używany przez Jehowę. Jehowa niekiedy posługiwał się gradem w celu spełnienia swojego słowa i zademonstrowania swej wielkiej mocy (Ps 148:1, 8; Iz 30:30). Pierwszym opisanym wypadkiem była siódma plaga zesłana na starożytny Egipt — niszczycielska burza gradowa, która