wśród miejsc, do których Dawid posłał w darze część łupu. Niektórzy utożsamiają je z Chirbat al-Kariatajn (Tel Kerijjot), ok. 20 km na pd. od Hebronu, a inni — z Chirbat ar-Ras (Chorbat Rosz), położonym ok. 24 km dalej na zach. (zob. KESIL).

Zobacz BETUEL 2.

Sadzawka, przy której Jezus uzdrowił człowieka chorego od 38 lat (Jn 5:1-9). W Jana 5:2 część rękopisów i przekładów zawiera nazwę „Betezda” lub „Betesda” (Bg, BT, Bw). Jak podaje Biblia, sadzawka miała pięć kolumnad, w których zbierały się tłumy chorych, ślepych i kulawych. Jej wodzie najwyraźniej przypisywano właściwości uzdrawiające — zwłaszcza zaraz po tym, jak została poruszona. W niektórych przekładach nawiązuje do tego końcówka wersetu 3 oraz werset 4, gdzie jest mowa, że wodę poruszał anioł. Jednakże słowa te, nieobecne w części najstarszych rękopisów greckich, są uważane za późniejszą wstawkę. A zatem Biblia nie informuje, dlaczego woda się poruszała, lecz jedynie wskazuje, że ludzie wierzyli w jej leczniczą moc.

Sadzawka była usytuowana przy „bramie owczej” (choć w tekście greckim słowo „brama” nie występuje), na ogół umiejscawianej w pn. części Jerozolimy. Z Nehemiasza 3:1 wynika, że bramę tę zbudowali kapłani, co sugeruje jej położenie w pobliżu świątyni. Sama nazwa Betzata jest kojarzona z Bezetą, dzielnicą starożytnej Jerozolimy na pn. od terenu świątynnego. W czasach Jezusa dzielnica ta leżała poza murami miejskimi, lecz za panowania Klaudiusza (41-54 r. n.e.), gdy Herod Agryppa I (zm. w r. 44) dobudował trzeci, północny mur, znalazła się w obrębie miasta, toteż Jan — który je pamiętał sprzed zburzenia w r. 70 — mógł słusznie napisać, że sadzawka była „w Jerozolimie”.

W r. 1888 podczas wykopalisk prowadzonych na pn. od terenu świątyni odkryto dwie bliźniacze sadzawki (rozdzielone występem skalnym) o łącznych wymiarach ok. 46 na 92 m. Znaleziono też pozostałości po kolumnadach oraz wyblakły fresk (który mógł jednak pochodzić z późniejszych czasów) przedstawiający anioła poruszającego wody. Miejsce to zdaje się odpowiadać opisowi biblijnemu.

(„będąca własnością jako żona”).

Hebrajskie słowo (Beʽuláh) występujące w Izajasza 62:4. W niektórych przekładach obcojęzycznych uznano je za imię i transliterowano (AS, KJ, Ro), w innych zaś jest tłumaczone na: „Poślubiona” (Bl, BT), „Zaślubiona” (Bp), „Oblubienica” (BWP), „mężatka” (Bg) i „Będąca własnością jako żona” (NŚ).

Po zburzeniu Jerozolimy i całkowitym spustoszeniu Judy przez Babilończyków symboliczna niewiasta Syjon miała być porzucona. Jednakże proroctwa o odrodzeniu przekazane przez Jehowę za pośrednictwem Izajasza — mające niezwykle istotne znaczenie dla żydowskich wygnańców w starożytnym Babilonie oraz dla Izraelitów duchowych — zapowiadały, że sytuacja ta na pewno się zmieni, że kraj odżyje i będzie ponownie zaludniony. Spustoszony niegdyś Syjon nie będzie już „niewiastą całkowicie porzuconą”, a sam kraj nie będzie już opustoszały, obiecano bowiem: „Lecz będziesz zwana ‚W niej moje upodobanie’ [hebr. Chefci-wáh], a twa kraina — ‚Będąca własnością jako żona’ [hebr. Beʽuláh]. Bo Jehowa będzie miał upodobanie w tobie, a twoja kraina będzie własnością jako żona”. Uwolnieni z Babilonu „synowie” Syjonu mieli po powrocie z wygnania ponownie się w nim osiedlić i ‛wziąć tę krainę na własność jako żonę’. Odrodzenie Jerozolimy, wyobrażonej przez Syjon, oznaczało dla niej zmianę położenia, kontrastującą z dotychczasowym opustoszeniem. Ze względu na to Jehowa, który darzy ją życzliwością, oznajmił, że będzie zwana „W niej moje upodobanie”, a jej kraina — „Będąca własnością jako żona” (Iz 62; por. Iz 54:1, 5, 6; 66:8; Jer 23:5-8; 30:17; Gal 4:26-31).

1. Miejsce, w którym Juda wraz z Symeonem pokonali 10-tysięczną armię Kananejczyków i Peryzzytów, dowodzoną przez Adoni-Bezeka (Sdz 1:3-7). Niektórzy utożsamiają je z miejscowością Bezek wymienioną w 1 Samuela 11:8 (poz. 2), leżącą daleko na pn. w stosunku do Jerozolimy i terytoriów Judy oraz Symeona. Przyjęcie takiego poglądu wymagałoby założenia, że Adoni-Bezek przybył na pd., by dołączyć do innych wojsk kananejskich, lecz natrafił na Judę i Symeona, toteż uciekł na pn., do Bezek, gdzie został pokonany. Jak jednak zdaje się wskazywać kontekst, wspomniana bitwa rozegrała się w okolicach Jerozolimy. W związku z tym przypuszcza się, że Bezek, miasto Adoni-Bezeka, leżało w Szefeli, na terenie dzisiejszego Chirbat Bazka, ok. 5 km na pn. wsch. od Gezeru.

2. Miejsce, w którym Saul zgromadził synów Izraela i Judy do walki przeciwko Ammonitom obozującym pod Jabesz w Gileadzie (1Sm 11:8-11). Okoliczność, iż w ciągu nocy można było dotrzeć stamtąd do Jabesz, pozwala przyjąć, że Bezek to współczesne Chirbat Ibzik, leżące 21 km na pn. wsch. od Szechem. Na zach. od tego miejsca wznosi się góra o wysokości 713 m n.p.m., która mogła być dogodnym punktem zbornym wojsk Saula.