NEHEMIASZ

(„Jah pociesza”).

1. Jeden z tych, którzy prawdopodobnie przewodzili wygnańcom powracającym z Babilonu z Zerubbabelem (Ezd 2:1, 2; Neh 7:7).

2. Syn Azbuka i książę połowy okręgu Bet-Cur. Ponieważ miasto Bet-Cur leżało w górzystym regionie Judy (Joz 15:21, 48, 58), Nehemiasz mógł być Judejczykiem. W 455 r. p.n.e. brał udział w naprawie muru Jerozolimy (Neh 3:16).

3. Syn Chakaliasza i brat Chananiego, podczaszy perskiego króla Artakserksesa I (Długorękiego), a później namiestnik Żydów kierujący odbudową muru Jerozolimy; także pisarz biblijnej księgi noszącej jego imię (Neh 1:1, 2, 11; 2:1; 5:14, 16).

W 20 roku panowania króla Artakserksesa, w miesiącu Kislew (listopad/grudzień), gdy Nehemiasz przebywał na zamku w Suzie, przybyli do niego jego brat Chanani i inni mężowie z Judy. Wypytywani przez Nehemiasza, opisali złą sytuację Żydów oraz powiedzieli, że mur i bramy Jerozolimy wciąż są w ruinie. Przygnębiony tym Nehemiasz zaczął płakać. Przez szereg dni bardzo się smucił, cały czas poszcząc i się modląc. Wyznał grzech Izraela i na podstawie słów, jakie Bóg skierował do Mojżesza (Pwt 30:1-4), błagał Jehowę, żeby ‛wzbudził dla niego litość’ u króla Artakserksesa i żeby pobłogosławił mu zamiar odbudowy muru Jerozolimy (Neh 1).

Później, w miesiącu Nisan (marzec/kwiecień), modlitwy Nehemiasza zostały wysłuchane. Król zauważył, że jego twarz jest posępna, i zapytał o powód. Wtedy Nehemiasz opowiedział o złej sytuacji w Jerozolimie. Gdy król zapytał, co Nehemiasz chciałby uzyskać, ten natychmiast pomodlił się do Boga, po czym poprosił o pozwolenie na podróż i odbudowę Jerozolimy. Artakserkses wyraził zgodę. Ponadto dał Nehemiaszowi listy upoważniające go do swobodnego przejścia przez tereny podlegające namiestnikom po zach. stronie Eufratu oraz przyznające mu drewno na budowę. Po tym Nehemiasz wyruszył do Jerozolimy z dowódcami wojskowymi i jeźdźcami (Neh 2:1-9).

Odbudowa muru Jerozolimy. Po trzech dniach pobytu w Jerozolimie Nehemiasz, nie informując o tym nikogo z wyjątkiem kilku towarzyszących mu osób, udał się na nocną inspekcję miasta. On sam jechał na jakimś zwierzęciu, zapewne koniu lub ośle, a pozostali szli pieszo. Gdy trudno było przejechać przez ruiny, zsiadł ze zwierzęcia i dalej szedł pieszo (Neh 2:11-16).

Po zakończeniu obchodu Nehemiasz wyjawił swój plan Żydom, podkreślając, że nad sprawą tą czuwa ręka Jehowy. Po wysłuchaniu go odrzekli zachęceni: „Wstańmy i budujmy”. Pomimo szyderstw Sanballata Choronity, Tobiasza Ammonity i Araba Geszema zaczęli naprawiać mur ok. czwartego dnia miesiąca Ab (lipiec/sierpień) (Neh 2:17-20; por. Neh 6:15).

Widząc, że Żydzi kontynuują pracę przy odbudowie muru Jerozolimy, Sanballat i Tobiasz nieustannie drwili i naigrawali się z ich wysiłków. Nehemiasz uczynił to przedmiotem modlitw i lud „w dalszym ciągu miał serce do pracy”. Gdy mur osiągnął połowę wysokości, Sanballat, Tobiasz i przedstawiciele okolicznych ludów wzmogli sprzeciw i zaczęli knuć spisek, żeby walczyć przeciw Jerozolimie. Nehemiasz wielokrotnie otrzymywał o tym informacje od Żydów mieszkających w pobliżu miasta. I znów pokazał, że z modlitwą polega na Jehowie. Ze względu na niebezpieczną sytuację uzbroił robotników, a innym polecił stać na straży i obmyślił system ostrzegania. Sam nie zdejmował szat nawet w nocy, najwyraźniej pragnąc być gotowym do walki w razie wszczęcia alarmu przez strażników (Neh 4).

Chociaż sytuacja była tak napięta, Nehemiasz nie był zbyt zajęty, by sumiennie rozpatrzyć skargi Żydów. Po wysłuchaniu tych, którzy cierpieli ucisk z powodu konieczności płacenia odsetek, zganił dostojników i pełnomocnych zwierzchników, zwołał wielkie zgromadzenie, napiętnował popełnione zło i udzielił wskazówek, jak naprawić wyrządzone krzywdy (Neh 5:1-13).

Po tych wydarzeniach wrogowie dalej starali się powstrzymać prace. Czterokrotnie próbowali odciągnąć Nehemiasza od budowy, ale on odpowiadał im, że nie może przerwać tego wielkiego dzieła. Potem Sanballat wysłał list otwarty z fałszywymi zarzutami i zaproponował wspólną naradę. Nehemiasz odparł: „Takich rzeczy, o jakich ty mówisz, nie było, ale sam je wymyślasz w swoim sercu”. Próbując innej sztuczki, Tobiasz i Sanballat najęli pewnego Żyda, który miał przestraszyć Nehemiasza i skłonić go do ukrycia się w świątyni, co byłoby niestosowne. Nehemiasz nie dał się jednak zastraszyć i 25 dnia miesiąca Elul (sierpień/wrzesień) pomyślnie ukończono naprawę muru — zaledwie 52 dni po rozpoczęciu prac. Mimo to Tobiasz dalej wysyłał listy mające na celu zniechęcić Nehemiasza (Neh 6).

Ukończywszy mur, Nehemiasz zajął się organizacją pracy sług świątynnych. Następnie ustanowił nad miastem dwóch mężczyzn; jednym z nich był jego brat Chanani. Wydał też wskazówki w sprawie otwierania i zamykania bram miejskich oraz ich pilnowania (Neh 7:1-3).

Wpisy rodowodowe. W tym czasie Jerozolima miała niewielu mieszkańców. Najwyraźniej z tego powodu Bóg podał Nehemiaszowi do serca, żeby zebrał dostojników, pełnomocnych zwierzchników oraz lud w celu wpisania ich do rodowodów. Na podstawie tych informacji można było potem przedsięwziąć kroki mające się przyczynić do zwiększenia liczby mieszkańców Jerozolimy. Najwyraźniej właśnie w trakcie zajmowania się tymi wpisami rodowodowymi Nehemiasz znalazł listę tych, którzy wrócili z niewoli babilońskiej z Zerubbabelem (Neh 7:4-7).

Powrót do przestrzegania Prawa Mojżeszowego. Prawdopodobnie pod kierownictwem Nehemiasza zorganizowano zgromadzenie na placu w pobliżu Bramy Wodnej. Chociaż w objaśnianiu Prawa przewodził kapłan Ezdrasz, uczestniczył w tym także Nehemiasz (Neh 8:1-12). Następnie obchodzono ośmiodniowe Święto Szałasów. Dwa dni później Izraelici zebrali się ponownie. Tym razem dokonano ogólnego wyznania grzechów Izraela, po czym ujęto je na piśmie w formie umowy. Tę „wiarogodną umowę” potwierdzili pieczęcią książęta, lewici i kapłani. Pierwszy uczynił to „tirszata [namiestnik]” Nehemiasz (Neh 8:13 do 10:1). Cały lud zobowiązał się nie zawierać małżeństw z cudzoziemcami, przestrzegać dni sabatu i wspierać świątynię. Potem wybrano przez losowanie co dziesiątą osobę, by na stałe zamieszkała w Jerozolimie (Neh 10:28 do 11:1).

Dopiero wtedy odbyła się uroczystość poświęcenia muru Jerozolimy. Z tej okazji Nehemiasz zorganizował dwa duże chóry dziękczynne i pochody, które szły po murze w przeciwnych kierunkach. Później wszyscy spotkali się w świątyni, by złożyć ofiary. Poza tym ustanowiono mężczyzn, którzy mieli sprawować nadzór nad daninami dla kapłanów i lewitów (Neh 12:27-47).

Po upływie ok. 12 lat, w 32 roku panowania Artakserksesa, Nehemiasz wyjechał z Jerozolimy. Kiedy wrócił, sytuacja wśród Żydów wyglądała bardzo niedobrze. Na dziedzińcu świątyni arcykapłan Eliaszib urządził salę jadalną dla Tobiasza — tego samego, który wcześniej zaciekle przeciwstawiał się poczynaniom Nehemiasza. Nehemiasz natychmiast przystąpił do działania. Wyrzucił z sali jadalnej całe wyposażenie domu Tobiasza i nakazał ją oczyścić.

Poza tym Nehemiasz poczynił kroki, by Lewici otrzymywali należne im daniny, i dopilnował ścisłego przestrzegania sabatu. Skarcił również tych, którzy pojęli cudzoziemskie żony i których synowie nawet nie umieli mówić po żydowsku: „I wytykałem im winę, i im złorzeczyłem, i biłem niektórych mężów spośród nich, i targałem ich za włosy, i zaprzysięgałem ich na Boga: ‚Nie macie oddawać swoich córek ich synom i nie macie brać żadnej z ich córek dla swoich synów ani dla siebie’”.

‛Wytykanie winy’ przez Nehemiasza z pewnością polegało na upominaniu i ganieniu tych Żydów na podstawie prawa Bożego oraz ujawnianiu ich niewłaściwego postępowania. Po tym, jak Bóg życzliwie sprowadził swój lud z Babilonu i przywrócił czyste wielbienie w Jerozolimie, mężczyźni ci ściągali na cały naród Jego niełaskę. Nehemiasz ‛złorzeczył im’, czyli oznajmiał, jakie kary według prawa Bożego czekały takich grzeszników. ‛Bił’ ich zapewne nie osobiście, lecz skazując ich na przewidzianą prawem karę chłosty. ‛Targał ich za włosy’. Był to wyraz moralnego oburzenia i symbol poniżenia przed ludźmi (por. Ezd 9:3). Następnie Nehemiasz wypędził wnuka arcykapłana Eliasziba za to, że został zięciem Sanballata Choronity (Neh 13:1-28).

Wyjątkowy przykład Nehemiasza. Nehemiasz dał wspaniały przykład wierności i bogobojności. Nie był samolubny, gdyż aby podjąć się odbudowy murów Jerozolimy, zrezygnował z wysokiego stanowiska podczaszego na dworze Artakserksesa. Działając na rzecz swego ludu i prawdziwego wielbienia, był gotów narażać się na niebezpieczeństwo ze strony licznych wrogów. Nie tylko kierował pracami przy naprawie muru Jerozolimy, ale osobiście brał w nich udział. Nie marnował czasu, był odważny, nieustraszony, całkowicie polegał na Jehowie i postępował roztropnie. Okazywał gorliwość dla prawdziwego wielbienia, znał prawo Boże i je stosował. Pragnął budować wiarę swych rodaków. Dowiódł, że żywi stosowną bojaźń przed Jehową Bogiem. Chociaż gorliwie wprowadzał w życie prawo Boże, nie zachowywał się władczo ani nie szukał samolubnych korzyści, lecz miał wzgląd na osoby ciemiężone. Nigdy nie domagał się chleba przysługującego namiestnikowi. Sam natomiast na własny koszt dostarczał żywności dla sporej grupy ludzi (Neh 5:14-19). Całkiem słusznie więc mógł się modlić słowami: „Racz o mnie pamiętać, Boże mój, ku dobremu” (Neh 13:31).