został więc pogrzebany ze swymi praojcami, lecz na polu pogrzebowym, które należało do królów, gdyż mówiono: ‚Jest trędowaty’”. Być może z powodu trądu nie umieszczono Uzzjasza w grobowcu wykutym w skale, ale pochowano w ziemi na jakimś polu przylegającym do cmentarza królewskiego.

W Jerozolimie znaleziono wapienną tablicę, datowaną na I w. n.e., na której widnieje napis: „Tutaj złożono kości Uzzjasza, króla Judy. Nie otwierać” (ILUSTRACJA, t. 1, s. 960).

4. Kapłan spośród „synów Charima” (Ezd 2:36, 39; 1Kn 24:8), wymieniony między tymi, którzy w odpowiedzi na wezwanie Ezdrasza odprawili cudzoziemskie żony (Ezd 10:10, 11, 21, 44).

5. Potomek Judy poprzez Pereca; jego „syn” Atajasz został wymieniony wśród mieszkańców Jerozolimy za czasów Nehemiasza (Neh 11:4).

Zobacz SKAZA, WADA.

Mężczyzna z plemienia Naftalego; jego syn Nachbi należał do 12 Izraelitów wysłanych na zwiady do Kanaanu (Lb 13:2, 14).

Przyrząd do pomiaru ciężaru. W starożytności używano prostej wagi szalkowej. Składała się z poziomej dźwigni, podpartej lub podwieszonej dokładnie pośrodku, na której obu ramionach wisiała szalka lub hak. Ważony przedmiot kładziono na jednej szalce (lub zawieszano na haku, jeśli była to np. sakiewka z pieniędzmi), a na drugiej kładziono odważniki (Rdz 23:15, 16; Iz 46:6; Jer 32:10; Eze 5:1; zob. PIENIĄDZE). W czasie głodu starannie odmierzano na wadze nawet jedzenie. Jeździec na czarnym koniu, opisany w Objawieniu 6:5, który trzyma w ręku wagę szalkową „do odważania chleba”, uosabia „złe czasy, gdy żywność będzie niesłychanie droga” (The Expositor’s Greek Testament, red. W. Nicoll, 1967, t. V, s. 390).

Jehowa nakazywał ważyć uczciwie i dokładnie (Kpł 19:35, 36), gdyż oszukańcza waga była dla Niego obrzydliwością (Prz 11:1; 16:11; Eze 45:10). Wskazania wagi można było zafałszować przez wydłużenie jednego z ramion. Również jeśli ramiona były zbyt krótkie lub za grube i za ciężkie, waga mogła być niedokładna. Izraelici niekiedy używali oszukańczej wagi (Oz 12:7; Am 8:5), a na domiar złego mieli niedokładne odważniki — inne do kupowania, a inne do sprzedawania (Prz 20:23).

Wzmianki o wadze miały czasem znaczenie przenośne, np. Hiob nalegał, by ‛położono na wadze jego niedolę’ (Hi 6:2). Znikomość człowieka podkreślono stwierdzeniem, że ludzie położeni na wadze są lżejsi niż tchnienie (Ps 62:9). Dla Jehowy, który może niejako zważyć na wadze wszystkie wzgórza, narody są jak niepozorna warstewka pyłu na jej szalach (Iz 40:12, 15). Niekiedy waga wyobraża dokładną ocenę podczas sądu (Hi 31:6; Dn 5:27).

Zobacz też hasło MIARY I WAGI.

Miejsce „w Sufie”, najwyraźniej w pobliżu Arnonu; obecnie nieznane (Lb 21:14).

Jeden z dziesięciu synów Hamana (Est 9:9, 10).

Nasyp z ziemi lub kamieni, czasem nawet mur, wzniesiony wokół jakiegoś miejsca jako fortyfikacja.

Wał oblężniczy (hebr. soleláh) był pochyłym nasypem z ziemi (a niekiedy z kamieni) wykonanym przez atakujące wojska w celu wprowadzenia taranów lub innych machin oblężniczych przeciw warownemu miastu (2Sm 20:15). Asyryjski król Sancherib usypał wał oblężniczy przeciwko Lachisz. Prace wykopaliskowe wykazały, że wał ten wykonany był głównie z kamieni, połączonych dużą ilością zaprawy. Sancheribowi nie udało się jednak wznieść podobnego wału przeciw Jerozolimie (2Kl 19:32).

Król babiloński Nebukadneccar miał usypać wały oblężnicze przeciwko Jerozolimie i Tyrowi (Jer 6:6; Eze 21:22; 26:7, 8). Oblężenie Jerozolimy zostało proroczo zilustrowane przez Ezechiela, któremu polecono wyryć na cegle szkic tego miasta i usypać wokół wał oblężniczy (Eze 4:1, 2).

W Zachariasza 9:3, 4 wyrażenie „wał obronny” (hebr. macòr) najwyraźniej odnosi się do silnych umocnień Tyru, które składały się z wysokich murów zbudowanych z wielkich kamiennych bloków. Niezwykle silnie ufortyfikowany był też Babilon, który miał ceglane obwarowania zewnętrzne i wewnętrzne (zob. BABILON 1).

Wał obronny (hebr. chel) będący częścią miejskiego systemu umocnień usypywano czasami z ziemi wydobytej podczas kopania fosy wokół miasta. Wał wznoszący się nad fosą w Chacor miał ok. 15 m wysokości, co oznaczało, że jego szczyt znajdował się niemal 30 m ponad dnem fosy. Taki wał obronny stanowił też element fortyfikacji Jerozolimy (Ps 122:7; 48:13; zob. FORTYFIKACJE).

Pomoc od Boga, czyli Jego „wybawienie”, zapewnia niezawodną ochronę, którą można porównać z murami i wałem. Dlatego w Izajasza 26:1 powiedziano, co Jehowa Bóg uczyni dla miasta, najwyraźniej Jerozolimy: „Wybawienie czyni on murami i wałem obronnym”.

Syn Baniego, żyjący po powrocie Izraelitów z niewoli. On i wielu innych poślubili cudzoziemskie kobiety, ale po napomnieniach Ezdrasza je odprawili (Ezd 10:10, 11, 34, 36, 44).

W stanie czystym — biała substancja powstała w wyniku wypalania różnych postaci węglanu wapnia, np. skały wapiennej, muszli lub kości (Am 2:1). Powszechnie spotykany w górzystych rejonach Palestyny wapień przerabiano na wapno (tlenek wapnia) przez prażenie w stożkowych lub cylindrycznych piecach wapiennych. W starożytności wapno (hebr. sid) stanowiło główny składnik zaprawy murarskiej, wykorzystywano je też do tynkowania oraz do bielenia ścian, grobów itp. (Pwt 27:4; Eze 13:10; Mt 23:27; Dz 23:3). W Biblii wspomniano również o pozostałościach po wypalaniu wapna, które w sensie przenośnym oznaczają zagładę (Iz 33:12; zob. PIEC DO WYPALANIA).

Część ust odgrywająca dużą rolę w wymawianiu słów; dlatego słowo „warga” (hebr. safáh; gr. chéilos) bywa synonimem mowy (Prz 14:3; 1Ko 14:21) i niekiedy występuje paralelnie z „językiem” (Ps 34:13; Prz 12:19) bądź „ustami” (Ps 66:14; Prz 18:7). Zanim w Babel doszło do pomieszania języka, „cała ziemia (...) miała jeden język [dosł. „wargę”] i jedno słownictwo” (Rdz 11:1, 6-9; tak samo w Ps 81:5; Iz 19:18). Przez proroka Sofoniasza Bóg obiecał, że dokona wśród ludów „zmiany na czystą mowę [dosł. „wargę”]”, dzięki czemu będą w jedności wychwalać Jehowę i Jego prawe zamierzenia, realizowane za pośrednictwem Chrystusa Jezusa (Sof 3:9; por. Prz 12:19).

Człowiek nie zawsze wyjawia wargami, co ma w sercu, ponieważ może wypowiadać się obłudnie (Mt 15:8). Przed Bogiem jednak nie zdoła ukryć prawdziwego stanu serca (Heb 4:13), a w końcu jego wargi zdradzą go także przed ludźmi (Prz 26:23-26; Mt 12:34).

Mojżesz wymawiał się od występowania przed faraonem, twierdząc, że ma „nieobrzezane wargi” — że niejako pozostał na nich napletek i są zbyt długie i grube, by mógł swobodnie mówić. Być może chodziło mu o jakąś wadę wymowy (Wj 6:12, 30). Gdy Jehowa zlecił służbę Izajaszowi, ten pragnął ją podjąć, lecz ubolewał, że nie nadaje się do przekazywania Jego czystego orędzia — że musi milczeć, bo jako człowiek o nieczystych wargach, ujrzał w wizji Boga. Jehowa kazał wtedy oczyścić wargi Izajasza (Iz 6:5-7; por. Jn 15:3; Iz 52:11; 2Ko 6:17).

Ozeasz zachęcał Izraelitów, by dali Jehowie „cielce swych warg”, wyobrażające ofiary szczerego wysławiania (Oz 14:2). Apostoł Paweł nawiązał do tego proroctwa, gdy nawoływał współwyznawców do złożenia Bogu „ofiary wysławiania, to jest owocu warg publicznie wyznających jego imię” (Heb 13:15).

Wargi mogą być „schlebiające”, podstępne (Ps 12:2, 3). Takie wargi, podobnie jak szorstkie czy kłamliwe, wyrządzają szkodę — ranią jak miecz lub wszczepiają jad niczym żmija (Ps 59:7; 140:3; Rz 3:13). Ten, kto „szeroko otwiera swe wargi”, mówi bezmyślnie, niemądrze (Prz 13:3). Może go to doprowadzić do upadku, bo Bóg wszystkich pociąga do odpowiedzialności za wypowiedziane słowa (Lb 30:6-8; Pwt 23:23; Prz 12:13; por. Hi 2:10; Mt 12:36, 37).

Zobacz FORTYFIKACJE.

Żona króla Persji Aswerusa (Kserksesa I). W trzecim roku swego panowania Aswerus zwołał wszystkich sług, książąt i dostojników prowincji. Na zakończenie tego zgromadzenia wyprawił siedmiodniową ucztę. Podobną biesiadę dla niewiast wydała w domu królewskim Waszti. Siódmego dnia Aswerus polecił swym dworzanom przyprowadzić Waszti w królewskim nakryciu głowy, aby wszyscy mogli ujrzeć jej urodę. (Wydaje się, że królowa zwykle jadała posiłki przy stole królewskim, choć nie ma dowodów historycznych, iż dotyczyło to także wielkich uczt. Prócz tego Waszti w tym samym czasie gościła u siebie niewiasty). Z niewymienionych powodów Waszti uparcie odmawiała usłuchania rozkazu. Aswerus zwrócił się o radę do swych mędrców obeznanych z prawem, a wtedy książę Memuchan ocenił, iż Waszti postąpiła źle nie tylko wobec króla, lecz także wobec wszystkich książąt i ludów w prowincjach. Powiedział, że gdy księżniczki usłyszą, jak postąpiła królowa (a wieść o tym