z północnego królestwa opuściło swe strony i przybyło do Jerozolimy na wielkie zgromadzenie. Zawarto na nim przymierze, w którym lud zobowiązał się szukać Jehowy, a kto by je złamał, miał ponieść śmierć (2Kn 15:8-15).

Intrygi i wojna przeciwko Baaszy. Chcąc zamknąć drogę tym, którzy chcieliby przejść do Judy, izraelski król Baasza przystąpił do umacniania granicznego miasta Rama, leżącego na głównej drodze do Jerozolimy, w niewielkiej odległości na pn. od niej. Tym razem Asa nie zaufał całkowicie Jehowie; zawierzył ludzkiemu rozumowaniu bądź usłuchał złej rady i zaczął polegać na dyplomacji oraz intrygach politycznych, by usunąć powstałe zagrożenie. Wziął skarby ze świątyni i z domu królewskiego i przesłał je królowi Syrii Ben-Hadadowi I, żeby go przekupić i skłonić do ataku na pn. granicę Izraela, co miało odwrócić uwagę Baaszy. Ben-Hadad I się zgodził i najechał na izraelskie miasta leżące na pn., wskutek czego Baasza przerwał prace budowlane w Ramie i wycofał z niej swoje wojska. Wtedy Asa zwołał ludzi z całego królestwa Judy, zabrał wszystkie materiały zgromadzone przez Baaszę i wykorzystał je do budowy Geby i Micpy (1Kl 15:16-22; 2Kn 16:1-6).

Następnie do Asy przyszedł prorok Chanani i wykazał mu brak konsekwencji w poleganiu na Bogu, który wcześniej wybawił go od wielkiego wojska etiopskiego, oraz przypomniał, że „oczy Jehowy przebiegają całą ziemię, by ukazał on swą siłę dla dobra tych, których serce jest wobec niego niepodzielne”. Ponieważ Asa postąpił głupio, od tej pory ciągle miał mieć wojny. Asa oburzył się na to skarcenie i niesłusznie uwięził Chananiego, a także zaczął gnębić innych poddanych (2Kn 16:7-11).

Wypowiedź z 2 Kronik 16:1, że Baasza wyruszył przeciwko Judzie „w trzydziestym szóstym roku panowania Asy”, budzi pewne wątpliwości, gdyż królowanie Baaszy zaczęło się w trzecim roku rządów Asy i trwało tylko 24 lata, a zatem zakończyło się jakieś 10 lat przed 36 rokiem panowania Asy (1Kl 15:33). Niektórzy uważają, że jest to pomyłka przepisywaczy i że chodzi o 16 lub 26 rok rządów Asy, ale rozbieżność tę można wyjaśnić inaczej. Żydowscy komentatorzy powołują się na dzieło Seder olam, gdzie zasugerowano, że ów 36 rok liczono od powstania samodzielnego królestwa Judy (997 p.n.e.) i odpowiadał mu 16 rok królowania Asy (Rechoboam sprawował władzę 17 lat, Abijasz — 3 lata i właśnie trwał 16 rok panowania Asy) (The Soncino Books of the Bible, red. A. Cohen, Londyn 1952, przyp. do 2Kn 16:1). Pogląd ten podzielał arcybiskup J. Ussher. Również pozorną niezgodność między wypowiedzią z 2 Kronik 15:19, że „wojny (...) nie było aż do trzydziestego piątego [w rzeczywistości: piętnastego] roku panowania Asy”, a słowami z 1 Królów 15:16, że „trwała wojna między Asą a Baaszą, królem Izraela, przez wszystkie ich dni”, można wyjaśnić w ten sposób, iż konflikt pomiędzy tymi królami trwał nieustannie od chwili jego rozpoczęcia, tak jak to zapowiedział Chanani (2Kn 16:9).

Choroba i śmierć. Przez ostatnie trzy lata życia Asa chorował na nogi (być może cierpiał na dnę, czyli artretyzm) i niemądrze szukał bardziej uleczenia fizycznego niż duchowego. Po śmierci urządzono mu okazały pogrzeb i pochowano go w grobowcu, który sam kazał sobie przygotować w Mieście Dawida (1Kl 15:23, 24; 2Kn 16:12-14).

Chociaż Asie niekiedy brakowało mądrości i duchowej wnikliwości, jego przymioty oraz fakt, że nie popadł w odstępstwo, przeważyły nad błędami, gdyż uchodzi za jednego z wiernych królów judzkich (2Kn 15:17). Podczas jego rządów w Judzie, trwających 41 lat, władzę w Izraelu sprawowało ośmiu królów: Jeroboam, Nadab, Baasza, Ela, Zimri, Omri, Tibni (panował nad częścią Izraela jako rywal Omriego) i Achab (1Kl 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29). Po śmierci Asy królem został jego syn Jehoszafat (1Kl 15:24).

2. Syn Lewity Elkany i ojciec Berechiasza, który po powrocie z niewoli babilońskiej mieszkał w „osadach Netofatytów” (1Kn 9:16).

(„[Bóg] zebrał”).

1. Potomek Lewiego poprzez Gerszoma (1Kn 6:39, 43). Za panowania króla Dawida (1077-1038 p.n.e.) Lewici ustanowili Asafa głównym śpiewakiem i muzykiem grającym na czynelach podczas sprowadzania Arki Przymierza z domu Obed-Edoma do „Miasta Dawidowego” (1Kn 15:17, 19, 25-29). Potem Asaf razem z Hemanem i Etanem pełnili służbę przed przybytkiem, kierując muzyką i śpiewem (1Kn 6:31-44). Podobnie jak Hemana i Jedutuna (najwyraźniej inne imię Etana), Asafa nazwano „wizjonerem”, który „prorokował z harfą” (1Kn 25:1-6; 2Kn 29:30; 35:15).

Synowie Asafa tworzyli specjalne grupy muzyków i śpiewaków i odegrali istotną rolę podczas oddania do użytku świątyni i sprowadzenia do niej Arki Przymierza z Syjonu (2Kn 5:12), jak również w czasie reform króla Ezechiasza (2Kn 29:13-15) i wielkich obchodów Paschy za panowania Jozjasza (2Kn 35:15, 16). Niektórzy z potomków Asafa znaleźli się w pierwszej grupie wygnańców, którzy powrócili do Jerozolimy z niewoli babilońskiej (Ezd 2:1, 41; Neh 7:44).

W nagłówkach Psalmów 50 oraz od 73 do 83 przypisano te pieśni Asafowi. Prawdopodobnie jednak jego imienia użyto tam w odniesieniu do domu patriarchalnego, którego był głową, gdyż niektóre z tych psalmów (Ps 79, 80) najwyraźniej opisują wydarzenia, które rozegrały się już po czasach Asafa.

2. Potomek Kehata, syna Lewiego. Jego potomkowie usługiwali w przybytku za czasów Dawida jako odźwierni (Lb 16:1; 1Kn 26:1).

3. Wśród urzędników króla Ezechiasza (745-717 p.n.e.) wymieniono „kronikarza Joacha, syna Asafa” (2Kl 18:18, 37; Iz 36:3, 22). Co prawda w dziele Johna Kitto Cyclopædia of Biblical Literature (1880, t. I, s. 233) określenie „kronikarz” odniesiono do Asafa, lecz większość uczonych uważa, że dotyczy ono Joacha (był to zatem Joach ben Asaf, kronikarz). Ponieważ słowo „syn” często bywa używane w znaczeniu „potomek”, niektórzy sugerują, że chodzi o tego samego Asafa, co omówiony w poz. 1.

4. „Strażnik parku królewskiego” Artakserksesa w okresie powrotu Nehemiasza do Jerozolimy (455 p.n.e.) (Neh 2:8). Park ten obejmował zalesiony teren być może na obszarze Libanu, który również znajdował się pod kontrolą Persji. Hebrajskie imię strażnika tego parku może oznaczać, że stanowisko to piastował jakiś Izraelita, podobnie jak Nehemiasz, który pełnił stosunkowo ważną funkcję królewskiego podczaszego (Neh 1:11).

(„uczynił Bóg”).

1. Syn Cerui, rodzonej lub przyrodniej siostry Dawida; brat Abiszaja i Joaba (1Kn 2:15, 16). Należał do grona 30 najdzielniejszych wojowników Dawida; słynął zwłaszcza z szybkości, był „jak jedna z gazel, które są na otwartym polu” (2Sm 2:18; 23:24). I właśnie to przywiodło go do zguby. Po pojedynku stoczonym przy sadzawce gibeońskiej i późniejszym pogromie wojsk izraelskich Asahel zawzięcie ścigał uciekającego Abnera, wodza pokonanej armii. Silny Abner dwukrotnie prosił Asahela, by zaniechał tego pościgu, a w końcu przebił mu brzuch odwrotnym końcem swej włóczni, tak iż Asahel zmarł na miejscu. Na wezwanie Abnera brat Asahela Joab zarządził wreszcie odwrót wojsk judzkich, ale śmierć Asahela napełniła go goryczą i kiedy później nadarzyła się okazja, podstępnie zabił Abnera mieczem (2Sm 2:12-28; 3:22-27).

W 1 Kronik 27:7 Asahela wymieniono jako jednego z dowódców oddziałów pełniących służbę przez jeden miesiąc w roku. Ponieważ Asahel zginął, zanim Dawid został królem nad całym Izraelem, wzmianka o nim w tym miejscu może się odnosić do jego domu, którego przedstawicielem był jego syn Zebadiasz, wymieniony w tym wersecie jako następca Asahela. Inne możliwe wyjaśnienie zasugerowano w dziele The Interpreter’s Dictionary of the Bible (red. G. A. Buttrick, 1962, t. 1, s. 244): „Być może chodzi tu o oddziały zbrojne Dawida zorganizowane w początkowym okresie jego panowania nad Judą, a później listę tę uaktualniono, dopisując do niej Zebadiasza — syna i następcę Asahela na stanowisku dowódcy” (por. 1Kn 12).

2. Jeden z Lewitów wyznaczonych do nauczania Prawa w Judzie, począwszy od trzeciego roku panowania Jehoszafata (934 p.n.e.) (2Kn 17:7, 8; por. Pwt 33:8-10).

3. Jeden z pełnomocników usługujących w świątyni za panowania Ezechiasza (745-717 p.n.e.) w związku z dziesięcinami i daninami (2Kn 31:13).

4. Ojciec niejakiego Jonatana, żyjącego współcześnie z Ezdraszem (Ezd 10:15; zob. JACHZEJASZ).

(„uczynił Jah”).

1. Potomek Merariego, trzeciego syna Lewiego; głowa domu patriarchalnego. Był jednym z lewickich naczelników wchodzących w skład grupy 862 osób, które Dawid wybrał do udziału w drugiej (i udanej) próbie sprowadzenia Arki Przymierza do Jerozolimy (1Kn 6:29, 30; 15:4-12).

2. Jeden z naczelników plemienia Symeona za czasów króla Ezechiasza (745-717 p.n.e.). Należał do Symeonitów, którzy podbili bogatą dolinę w okolicach Gedoru, zamieszkiwaną do tej pory przez Chamitów i Meunitów (1Kn 4:36-41).

3. „Sługa króla”, jeden z pięciu mężczyzn, których król Jozjasz wysłał pod przewodnictwem Chilkiasza do prorokini Chuldy, by zapytali Jehowę o znaczenie niedawno odnalezionej księgi Prawa (w 642 p.n.e.) (2Kl 22:3, 8, 12-14; 2Kn 34:20, 21).

4. Pierworodny z Szilonitów (1Kn 9:1-3, 5), wymieniony wśród wygnańców, którzy powrócili z Babilonu. W Nehemiasza 11:5 wspomniano o Maasejaszu, potomku Szelanity spośród synów Judy. Ze względu na podobne znaczenie imienia (Maasejasz znaczy „dzieło Jehowy”) niektórzy uważają, że chodzi o tego samego człowieka — potomka Szeli, najmłodszego syna Judy, którego mu urodziła córka Kananejczyka Szuy (Rdz 38:2, 5; zob. MAASEJASZ 17).

Jeden z czterech synów Jehallelela z plemienia Judy (1Kn 4:16).

Syn Asafa, przydzielony do grup usługujących w charakterze muzyków i śpiewaków w domu Jehowy za czasów Dawida (1Kn 25:1, 2). Jesarela z wersetu 14 to prawdopodobnie inna forma tego samego imienia.