istnienia pozostałe stworzenia. Jest pierworodnym i najważniejszym z aniołów (Kol 1:15, 16; Heb 1:5, 6), nazwanych w Piśmie Świętym „podobnymi do Boga”, dosłownie „bogami” (Ps 8:4, 5). Dlatego w najstarszych i najbardziej wiarogodnych rękopisach Pan Jezus Chrystus słusznie został przedstawiony jako „jednorodzony bóg [gr. monogenés theòs]” (Jn 1:18, NŚ, Ro, Spencer).

Zdarza się, że tłumacze naginają wyrażenie monogenés theòs do swych trynitarskich pojęć i oddają je następująco: „Jednorodzony Syn, który jest Bogiem” (BWP), „jedyny Syn-Bóg” (Wp), „jednorodzony, który jest Bogiem” (Kow), „jednorodzony, Bóg” (Pop).

Paweł nazwał Izaaka „jednorodzonym synem” Abrahama (Heb 11:17), chociaż ten miał z Hagar syna Ismaela, a z Keturą kilku innych synów (Rdz 16:15; 25:1, 2; 1Kn 1:28, 32). Wynikało to stąd, że przymierze Boże obejmowało tylko Izaaka, jedynego syna Abrahama urodzonego na podstawie obietnicy Bożej i jedynego syna Sary (Rdz 17:16-19). Ponadto kiedy Izaak miał zostać złożony w ofierze, był jedynym synem w domu swego ojca. Synowie Ketury jeszcze się nie urodzili, a Ismael odszedł jakieś 20 lat wcześniej i mógł być już żonaty i mieć własny dom (Rdz 22:2).

A zatem biorąc pod uwagę obietnicę Bożą oraz przymierze — o czym pisał Paweł w Liście do Hebrajczyków — można nazwać Izaaka jednorodzonym synem Abrahama. Dlatego apostoł zestawia „obietnice” i „jednorodzonego syna” z „potomstwem”, które miało przyjść „poprzez Izaaka” (Heb 11:17, 18). Trudno powiedzieć, czy podobnymi przesłankami kierował się Józef Flawiusz, który także podaje, że Izaak był „jedynym synem” Abrahama (Dawne dzieje Izraela, I, XIII, 1).

(prawdopodobnie od rdzenia oznaczającego: „sławić”).

1. Muzyk z plemienia Lewiego. Bardzo możliwe, że wcześniej nazywano go Etanem, ponieważ w informacjach sprzed przeniesienia Arki Przymierza do Jerozolimy występują Heman, Asaf i Etan, później natomiast mowa jest o Hemanie, Asafie i Jedutunie (1Kn 15:17, 19; 25:1). Biblia nie wspomina o przodkach Jedutuna, jedynie Etana (1Kn 6:44-47). Jeśli zaś chodzi o potomków, wymienieni są potomkowie nie Etana, lecz właśnie Jedutuna (1Kn 9:16). Zmiana imienia z Etan („trwały; nieprzerwanie płynący”) na Jedutun (prawdopodobnie od rdzenia oznaczającego: „sławić”) niewątpliwie miała związek z zadaniem, jakie otrzymał (1Kn 16:41; zob. ETAN 3).

Jedutun i jego rodzina jako muzycy brali udział w wielu uroczystościach, podczas których ‛składano dziękczynienia i wysławiano Jehowę’ (1Kn 25:3), np. z okazji sprowadzenia do Jerozolimy Arki Przymierza (1Kn 16:1, 41, 42). Kiedy za panowania Dawida muzycy w sanktuarium zostali podzieleni na 24 oddziały, los drugi, czwarty, ósmy, dziesiąty, dwunasty i czternasty padł właśnie na sześciu synów Jedutuna, usługujących pod kierownictwem ojca (1Kn 25:1, 3, 6, 7, 9, 11, 15, 17, 19, 21). Podział obowiązków między Jedutuna, Asafa i Hemana oznacza, że wśród muzyków świątynnych byli przedstawiciele wszystkich trzech głównych rodów lewickich (odpowiednio: rodu Merariego, Gerszoma i Kehata) (1Kn 6:31-47). Te trzy grupy wysławiały też Jehowę śpiewem i grą w czasie uroczystego oddania do użytku świątyni Salomona (2Kn 5:12, 13). Ponadto Biblia wspomina o potomkach Jedutuna za panowania Ezechiasza oraz wymienia ich wśród wygnańców, którzy powrócili z Babilonu (2Kn 29:1, 12, 14, 15; Neh 11:17).

Wzmianki o Jedutunie można znaleźć także w nagłówkach trzech psalmów. Dwie z nich (Ps 39 i 62) brzmią: „Dla kierownika — Jedutuna” („na sposób [chóru] Jedutuna”, przyp. do nagł. Ps 39, Ro), trzecia (Ps 77) zaś: „Dla kierownika, na sposób Jedutuna” (NŚ; „według Jedutuna”, BT, Bw, BWP). Powyższe psalmy zostały ułożone przez kogoś innego: pierwsze dwa przez Dawida, a trzeci przez Asafa. Tak więc wzmianki o Jedutunie nie oznaczają, że to on napisał te psalmy, chociaż gdzie indziej nazwano go „wizjonerem królewskim”, a w jeszcze innym miejscu powiedziano, iż „prorokował z harfą” (2Kn 35:15; 1Kn 25:1, 3). Omawiane nagłówki niewątpliwie były wskazówkami co do wykonywania tych utworów. Być może dotyczyły określonego stylu gry albo użycia instrumentu, który w jakiś sposób był kojarzony z Jedutunem — został wynaleziony, ulepszony bądź upowszechniony przez niego czy też jego synów.

2. Lewita, którego syn lub dalszy potomek, Obed-Edom, był odźwiernym w czasie, gdy Dawid sprowadził Arkę Przymierza do Jerozolimy (1Kn 16:1, 37, 38).

Najmocniejsze z naturalnych włókien, od czasów biblijnych używane do wyrobu pięknej, lekkiej tkaniny. Jedwab wytwarzają gąsienice różnych owadów, zwłaszcza jedwabnika morwowego. Gąsienice tego jedwabnika żywią się liśćmi morwy i wydzielają ciecz, która na powietrzu zastyga w cienką nić tworzącą oprzęd.