o wodę, w czaszy biesiadnej podała mu zsiadłe mleko. Potem znów go przykryła, on zaś poprosił, by stanęła na straży u wejścia do namiotu. Czując się bezpiecznie jako jej gość, zmęczony Sysera szybko zapadł w głęboki sen. Wówczas Jael, która z racji koczowniczego trybu życia niewątpliwie była przyzwyczajona do wbijania palików namiotowych, cicho podeszła do niego z młotkiem i palikiem w ręce i przebiła mu głowę. Kiedy przybył prowadzący pościg Barak, Jael pokazała mu martwego dowódcę, zabitego — zgodnie z zapowiedzią Debory — „ręką kobiety” (Sdz 4:9, 17-22). Odważne wystąpienie Jael przeciwko wrogowi Jehowy opiewali w pieśni zwycięstwa Debora i Barak, nazywając ją „wielce błogosławioną wśród niewiast” (Sdz 5:6, 24-27).

(„niech da rozległą przestrzeń”).

Syn Noego; brat Sema i Chama. Choć na ogół jest wymieniany jako ostatni, był chyba najstarszym z trzech synów, gdyż w Rodzaju 10:21 powiedziano o nim: „Jafet, najstarszy” („starszy”, Bg). Niektórzy tłumacze odnoszą jednak to określenie do Sema i oddają ten fragment jako „starszy brat Jafeta” (Bp, BT, Bw). Gdyby Jafet był najstarszym synem Noego, urodziłby się w 2470 r. p.n.e. (Rdz 5:32).

Jafet i jego żona znaleźli się wśród ośmiu osób, które weszły do arki i przeżyły potop (Rdz 7:13; 1Pt 3:20). Do potopu nie mieli dzieci, a potem urodziło im się siedmiu synów: Gomer, Magog, Madaj, Jawan, Tubal, Meszech i Tiras (Rdz 10:1, 2; 1Kn 1:5). Pochodząca od tych synów i niektórych wnuków „ludność wysp narodów [„mieszkańcy wybrzeży”, BT] rozprzestrzeniła się w ich krainach, każda według swego języka, według swoich rodzin, według swych narodów” (Rdz 10:3-5; 1Kn 1:6, 7). Od Jafeta wywodzą się ludy indoeuropejskie. Nazwy pochodzące od imion jego synów i wnuków występują w starożytnych tekstach historycznych i odnoszą się do ludów i plemion zamieszkujących tereny położone na pn. i na zach. od Żyznego Półksiężyca. Jak się przypuszcza, z Kaukazu ludy te rozprzestrzeniły się na wsch. do Azji Środkowej oraz na zach. przez Azję Mniejszą na wyspy i wybrzeża Europy, być może aż do Hiszpanii. Według tradycji arabskiej jeden z synów Jafeta został przodkiem ludów chińskich (zob. MAPA i TABELA, t. 1, s. 329).

Gdy Noe się upił, Jafet wraz ze swym bratem Semem okazał ojcu należny szacunek, za co został przez niego pobłogosławiony (Rdz 9:20-27). W błogosławieństwie tym Noe prosił Boga, by dał Jafetowi „rozległą przestrzeń [hebr. jaft]”. To hebrajskie wyrażenie najwyraźniej pochodzi od tego samego rdzenia, co imię Jafet (hebr. Jéfet lub Jáfet), i sugeruje, że znaczenie jego imienia miało się spełnić literalnie, a jego potomkowie mieli zająć ogromny obszar. Zapowiedź dotycząca ‛przebywania w namiotach Sema’ zdaniem niektórych oznaczała pokojowe stosunki między potomkami Sema i Jafeta. Ponieważ jednak historia nie potwierdza takiego pokojowego współistnienia, słowa te być może proroczo nawiązywały do obietnicy, którą Bóg dał później potomkom Sema, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, że poprzez ich „potomstwo” będą błogosławione wszystkie rodziny ziemi (także potomkowie Jafeta) (Rdz 22:15-18; 26:3, 4; 28:10, 13, 14; por. Dz 10:34-36; Gal 3:28, 29). Kanaan ‛stał się niewolnikiem’ potomków Jafeta, gdy ziemia Kanaan dostała się pod panowanie mocarstwa medo-perskiego (wywodzącego się od Jafeta), a później Greków i Rzymian, którzy zdobyli kananejskie twierdze Tyr i Sydon.

(1, 2: „niech [Bóg] zajaśnieje; [Bóg] zajaśniał”)

1. Król Lachisz, który przystąpił do koalicji razem z czterema innymi królami amoryckimi, żeby ukarać Gibeon za zawarcie pokoju z Izraelitami (Joz 10:3-5). Kiedy Gibeonici poprosili o pomoc, z Gilgal wyruszyły im na ratunek wojska Jozuego. Podczas stoczonej wtedy bitwy Izraelici uwięzili Jafię i sprzymierzonych z nim królów w jaskini pod Makkedą. Później ich zabili, a ich ciała powiesili na palach. O zachodzie słońca wrzucili je do jaskini, w której ci królowie wcześniej się ukryli (Joz 10:6-27).

2. Syn Dawida urodzony w Jerozolimie (2Sm 5:14, 15; 1Kn 3:7; 14:6).

3. Miejsce na granicy plemienia Zebulona (Joz 19:10, 12). Jest identyfikowane ze współczesną miejscowością Jafa (Jafia), leżącą niecałe 3 km na pd. zach. od Nazaretu.

(„[oby] ocalił”).

Potomek Aszera poprzez Berię i Chebera. W rodowodzie wymienieni są również trzej „synowie Jafleta” (1Kn 7:30-33).

(„[od; należący do] Jafleta”).

Starożytny naród, który w czasie przybycia Izraelitów do Ziemi Obiecanej mieszkał przy granicy terytorium Efraima (Joz 16:3). Nie ma historycznych dowodów łączących tych Jafletytów z potomkiem Aszera o imieniu Jaflet (1Kn 7:30, 32). Historia świecka nie podaje żadnych dodatkowych informacji na ich temat.