-
BizzetaWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
BIZZETA
Jeden z siedmiu dworzan, których król Aswerus wysłał, by przyprowadzili królową Waszti (Est 1:10, 11; zob. DWORZANIN).
-
-
BlastusWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
BLASTUS
Człowiek, który miał pieczę nad sypialnią króla Heroda Agryppy I. Był tak wpływowy, że gdy Tyryjczycy i Sydończycy chcieli się zwrócić do Heroda z prośbą o pokój, najpierw pozyskali przychylność Blastusa, być może za pomocą łapówki (Dz 12:20).
-
-
Bliźni, sąsiadWnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot
-
-
BLIŹNI, SĄSIAD
Bliźnim jest człowiek okazujący nakazaną w Biblii miłość i życzliwość innym ludziom, nawet jeśli nie są jego sąsiadami, krewnymi ani znajomymi. Sąsiad to ktoś, kto mieszka w pobliżu — przyjaciel lub wróg. Hebrajskie słowo szachén, tłumaczone na „sąsiad”, nawiązuje do wzajemnego położenia miast albo ludzi i odnosi się zarówno do przyjaciół, jak i do wrogów (Rut 4:17; Ps 79:4, 12; Jer 49:18).
Dokładniejsze wyobrażenie o stosunkach międzyludzkich opisanych w Pismach Hebrajskich daje szereg wyrazów bliskoznacznych. Słowo réaʽ jest oddawane przez „bliźni; towarzysz; przyjaciel” i może wskazywać na bliską więź, choć zazwyczaj odnosi się do znajomego lub rodaka bez względu na stopień zażyłości czy sąsiedztwo. W Biblii najczęściej określa się nim Izraelitę lub mieszkańca Izraela (Wj 20:16; 22:11; Pwt 4:42; Prz 11:9). Wyraz ʽamít, tłumaczony na „towarzysz”, często oznacza osobę, z którą prowadzi się jakieś interesy (Kpł 6:2; 19:15, 17; 25:14, 15). Określenie karòw, czyli „bliski; spokrewniony”, odnosi się do miejsca, czasu lub ludzi i może sugerować ściślejsze więzy niż „sąsiad” czy „bliźni”; dlatego jest oddawany przez „bliski [„najbliższy”] znajomy” (Wj 32:27; Joz 9:16; Ps 15:3; 38:11; Eze 23:5). W języku polskim nie ma słowa, które by w pełni wyrażało te wszystkie odcienie znaczeniowe.
W Pismach Greckich występują trzy wyrazy o zbliżonym znaczeniu. Dwa z nich są tłumaczone na „sąsiad”: geíton (dosł. „mieszkający w tej samej krainie”; Łk 14:12; Jn 9:8) oraz períoikos („mieszkający naokoło; okoliczny”; przymiotnik, który w Łk 1:58 występuje jako rzeczownik w lm.). Słowo „bliźni” jest odpowiednikiem określenia plesíon (dosł. „bliski; znajdujący się w pobliżu”; Rz 13:10; Ef 4:25). W dziele Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words (1981, t. 3, s. 107) tak scharakteryzowano te greckie wyrazy: „Mają szersze znaczenie niż ang. słowo neighbour [„sąsiad; bliźni”]. W Palestynie nie było rozproszonych gospodarstw rolnych; ludzie mieszkali w wioskach, z których wspólnie wyruszali do pracy. Tak więc na codzienne życie miało wpływ liczne grono sąsiadów. Dlatego określenie ‚sąsiad’ było bardzo pojemne. Świadczą o tym podstawowe przywileje i powinności sąsiada (bliźniego) wymienione w Piśmie Świętym: (a) uczynność, np. (...) Łuk. 10:36; (b) zażyłość, np. Łuk. 15:6, 9 (...) Hebr. 8:11; (c) szczerość i poszanowanie cudzych praw, np. (...) Rzym. 13:10; 15:2; Efez. 4:25; Jak. 4:12”.
Źli sąsiedzi. Niestety, zdarzają się również źli sąsiedzi, o czym przekonali się Izraelici. Kiedy w 607 r. p.n.e. świątynia jerozolimska została zburzona przez Babilończyków, okoliczne narody, m.in. Edomici, cieszyły się z tego, a nawet wydawały zbiegłych Żydów w ręce ich wrogów (Ps 137:7; Abd 8-14; Mi 4:11). Psalmista tak to opisał: „Staliśmy się obelgą dla naszych sąsiadów [lm. od szachén], kpiną i pośmiewiskiem dla wszystkich dookoła”. Modlił się: „Odpłać naszym sąsiadom [lm. od szachén] siedemkroć w ich zanadrze za zniewagę, którą znieważyli ciebie”. Ponieważ Jehowa ‛mieszkał’ wśród Izraelitów, więc ich ciemięzców nazwał ‛wszystkimi swymi złymi sąsiadami, dotykającymi dziedzicznej własności, którą za jego sprawą posiadł jego lud, Izrael’ (Ps 79:4, 12; Jer 12:14; por. Ps 68:16).
Przykazanie miłości bliźniego. W Biblii wielokrotnie polecono okazywać miłość, życzliwość, szczodrość i uczynność bliźnim — zarówno bliższym towarzyszom czy przyjaciołom, jak i sąsiadom oraz znajomym. Prawo Mojżeszowe nakazywało: „Sprawiedliwie winieneś osądzać swego towarzysza [forma słowa ʽamít]. (...) Nie wolno ci w swym sercu nienawidzić swego brata. Masz zdecydowanie upominać swego towarzysza, abyś razem z nim nie ponosił grzechu (...) i masz miłować swego bliźniego [forma słowa réaʽ] jak samego siebie” (Kpł 19:15-18; w Septuagincie hebr. réaʽ zostało oddane gr. ho plesíon). Dawid z uznaniem wypowiedział się o człowieku, który „nie rzucił oszczerstwa swym językiem. Towarzyszowi [forma słowa réaʽ] swemu nie uczynił nic złego ani nie podniósł zarzutu przeciwko bliskiemu znajomemu [forma słowa karòw]” (Ps 15:3). Pismo Święte wielokrotnie nawołuje, by nie wyrządzać bliźniemu (réaʽ) krzywdy, nie okazywać mu pogardy i nie pożądać niczego, co do niego należy (Wj 20:16; Pwt 5:21; 27:24; Prz 14:21).
Apostoł Paweł oświadczył: „Kto miłuje bliźniego, wypełnił prawo”. Następnie wymienił kilka przykazań Prawa i podsumował je następująco: „I jakiekolwiek jest inne przykazanie — streszcza się w tym słowie, mianowicie: ‚Masz miłować swego bliźniego [plesíon] jak samego siebie’. Miłość nie wyrządza bliźniemu [plesíon] zła; dlatego wypełnieniem
-