Bogu” i są wyrazem Jego dobroci (Dz 14:14-17). Z dobrodziejstw deszczu korzystają nie tylko dobrzy i prawi, ale wszyscy ludzie; Jezus wskazał więc, że widoczna w tym miłość Boga powinna być dla nas wzorem (Mt 5:43-48).

Deszcze w Ziemi Obiecanej. Cechą charakterystyczną klimatu Ziemi Obiecanej jest zróżnicowanie obfitości opadów. Dwa główne czynniki kształtujące ilość deszczu to bliskość morza oraz wysokość terenu. Równiny ciągnące się wzdłuż Morza Śródziemnego otrzymują w porze deszczowej dość dużo opadów, przy czym ilość ta maleje z pn. na pd. Na ogół więcej opadów występuje na wzgórzach i w górach, gdyż wilgoć unoszona znad morza w stronę wsch. na takich wysokościach łatwiej się skrapla. Dolina Jordanu leży w strefie skąpych opadów, gdyż powietrze napływające sponad gór zdążyło już oddać znaczną część wilgoci, a poza tym w miarę opuszczania się w dolinę znowu się ono nagrzewa. Kiedy jednak dociera do płaskowyżu położonego na wsch. od Jordanu, jeszcze raz powstają chmury, które dają nieco deszczu. Dzięki temu pas ziemi po wsch. stronie Jordanu nadaje się na pastwiska i w ograniczonym stopniu pod uprawy rolne. Dalej na wsch. jest już pustynia, gdzie deszcze są zbyt rzadkie i mało obfite, by można tam było zbierać plony lub wypasać zwierzęta.

Pory roku. Dwie główne pory roku w Ziemi Obiecanej, lato i zimę, trafniej należałoby opisać jako porę suchą i deszczową (por. Ps 32:4; PnP 2:11, przyp. w NW; por. BT, Bw). Mniej więcej od połowy kwietnia do połowy października występuje tam bardzo mało opadów. Na ten okres rzadkich deszczów przypadają żniwa. Księga Przysłów 26:1 wskazuje, że deszcz w czasie żniw uważano za coś niezwykłego (por. 1Sm 12:17-19). W porze deszczowej opady nie trwają bez przerwy, lecz przeplatają się z dniami pogodnymi. Ponieważ jest to również okres chłodów, przebywanie na deszczu wystawia na przejmujące zimno (Ezd 10:9, 13). Dlatego wysoko ceni się wtedy odpowiednie schronienie (Hi 24:8; Iz 4:6; 25:4; 32:2).

Deszcze jesienne i wiosenne. Biblia wspomina o „deszczu jesiennym [wczesnym] i deszczu wiosennym [późnym]”, które Bóg obiecał zsyłać wiernym Izraelitom jako błogosławieństwo (Pwt 11:14, przyp. w NW; Jer 5:24; Jl 2:23, 24, por. Bg). Rolnicy cierpliwie czekali na deszcze w tych okresach między latem a zimą (Jak 5:7; por. Hi 29:23). Z utęsknieniem wypatrywano deszczu wczesnego, czyli jesiennego (mniej więcej od połowy października), który przynosił ulgę po gorącym i suchym lecie. Był niezbędnym warunkiem prac polnych, gdyż zmiękczał grunt i pozwalał rolnikom zaorać ziemię. Również deszcz późny, czyli wiosenny (ok. połowy kwietnia), był potrzebny, żeby wzrastającym uprawom dostarczyć wody i zapewnić im dalszy rozwój, a zbożu dojrzewanie (PnP 2:11-13; Am 4:7; Za 10:1).

Znaczenie przenośne. Dopóki Bóg błogosławił Izraelitom deszczem w wyznaczonym czasie, w kraju panowała obfitość. Dlatego Ozeasz ogłosił, że do tych, którzy starali się poznać Jehowę, przyjdzie On „jak ulewa, jak wiosenny deszcz, który nasyca ziemię” (Oz 6:3). Pouczenia od Boga miały „kropić jak deszcz”, a Jego wypowiedzi opadać „jak łagodne deszczyki na trawę i jak rzęsiste ulewy na roślinność” (Pwt 32:2). Miały więc wsiąkać powoli, jednocześnie docierając w wystarczającej ilości, by zapewnić pełne orzeźwienie, niczym ulewa dla roślin. Zgromadzony ponownie ostatek Jakuba w podobnym sensie przyrównano do „rzęsistych ulew na roślinność”, co wskazywało, że będzie on źródłem pokrzepienia i obfitości (Mi 5:7).

W Psalmie 72 opisano panowanie króla ustanowionego przez Boga, charakteryzujące się dobrobytem i błogosławieństwami. Dlatego o królu tym powiedziano, że zstępuje „jak deszcz na skoszoną łąkę, jak rzęsiste ulewy, które nawilżają ziemię”, wskutek czego pojawia się świeża roślinność (Ps 72:1, 6; por. 2Sm 23:3, 4). Dobrą wolę króla przyrównano do „obłoku wiosennego deszczu”, gdyż dawała nadzieję na nadejście lepszych czasów, podobnie jak deszczowe obłoki zapewniały wodę niezbędną do tego, by uprawy przyniosły plony (Prz 16:15).

Padające deszcze nie zawsze jednak wywołują wzrost roślin, radujący serce rolnika; podlana ziemia może też wydać ciernie i osty. Przykładem tym posłużył się apostoł Paweł, przyrównując chrześcijan, którzy „zakosztowali wspaniałomyślnego daru niebiańskiego i stali się uczestnikami ducha świętego”, do ziemi nawadnianej przez deszcz. Jeżeli nie wydają owoców ducha, lecz odpadają od prawdy, to czeka ich ‛spalenie’, podobnie jak pole, które rodzi tylko ciernie (Heb 6:4-8).

W wizji opisanej w Objawieniu Jan ujrzał ‛dwóch świadków’, którzy mieli władzę „zamknąć niebo, aby nie padał deszcz w dniach ich prorokowania” (Obj 11:3-6). „Świadkowie” ci, reprezentujący Boga jako Jego ‛prorocy’, czyli rzecznicy, nie mieli głosić, iż plany i dzieła niegodziwych ludzi na ziemi cieszą się uznaniem i błogosławieństwem Bożym. Tym samym symbolicznie ‛zamykali niebo’, aby nie było orzeźwiającego „deszczu” od Boga, który przyniósłby powodzenie wysiłkom tych ludzi — podobnie jak Eliasz, który zapowiedział trzyipółletnią suszę w Izraelu z powodu kultu Baala, krzewionego przez króla Achaba i jego żonę Jezebel (1Kl 17:1 do 18:45; Łk 4:25, 26; Jak 5:17, 18).

(„wiedza Boża; Bóg wie”).

Mężczyzna, którego syn Eliasaf był naczelnikiem plemienia Gada w czasie wędrówki Izraelitów po pustkowiu (Lb 1:14; 7:42, 47; 10:20). W tekście masoreckim i w syryjskiej Peszitcie w Liczb 2:14 został nazwany Reuelem. Może to być błąd pisarski, ponieważ hebrajskie odpowiedniki liter „D” i „R” są bardzo podobne, a formę Deuel w Liczb 2:14 można znaleźć w Pięcioksięgu samarytańskim, w łacińskiej Wulgacie i w przeszło 100 hebrajskich manuskryptach.

Imię nadane Szatanowi jako największemu oszczercy, który wysuwa fałszywe zarzuty przeciw Jehowie, Jego słowu i Jego świętemu imieniu. Grecki wyraz diábolos znaczy właśnie „oszczerca” (por. Łk 16:1, gdzie występuje pokrewny czasownik diabállo; zob. SZATAN).

Diabeł od stuleci pokazuje, że jest najzacieklejszym przeciwnikiem zarówno Boga, jak i człowieka. To on toczył spór z Michałem o ciało Mojżesza (Judy 9); dowiódł, że jest zdolny usidlić innych (1Tm 3:7; 2Tm 2:26); posługiwał się niczym swoimi synami takimi ludźmi, jak obłudni przywódcy religijni, Judasz Iskariot czy Bar-Jezus (Jn 8:44; 13:2; Dz 13:6, 10); zadawał cierpienia, wobec których lekarze byli bezradni (Dz 10:38); doprowadzał też do uwięzienia prawych sług Bożych (Obj 2:10), a nawet miał „środki do powodowania śmierci” (Heb 2:14). Chrześcijan ostrzeżono, by nie trwali w gniewie, bo w ten sposób ‛zostawialiby miejsce Diabłu’ (Ef 4:27). Piotr podkreślił: „Zachowujcie trzeźwość umysłu, bądźcie czujni. Wasz wróg, Diabeł, krąży jak ryczący lew, starając się kogoś pożreć” (1Pt 5:8).

Występujące w greckim tekście Biblii słowo diábolos nie zawsze odnosi się do Szatana. W takich miejscach słusznie przetłumaczono je na „oszczerca”. Na przykład Jezus powiedział do 12 apostołów, mając na myśli Judasza: „Jeden z was jest oszczercą” (Jn 6:70). Kobiety w zborze ostrzeżono przed rzucaniem oszczerstw (1Tm 3:11; Tyt 2:3), a zapowiadając oznaki „dni ostatnich”, wspomniano, że „ludzie będą (...) oszczercami” (2Tm 3:1-5).

Prawo Jehowy dane narodowi izraelskiemu zabraniało rzucania oszczerstw (Kpł 19:16). Praktykę tę wielokrotnie potępiono w całej Biblii (2Sm 19:27; Ps 15:3; 101:5; Prz 11:13; 20:19; 30:10; Jer 6:28; 9:4).

Zobacz KORONA.

Błyszczący kamień szlachetny, najtwardszy z dotychczas odkrytych w przyrodzie minerałów i zarazem jeden z najcenniejszych klejnotów. Chociaż na ogół diamenty są bezbarwne, niektóre mają takie odcienie, jak: żółty, zielony, czerwony, brązowy, niebieski lub czarny. Większość nieoszlifowanych diamentów to ośmiościenne przezroczyste albo przeświecające kryształy, zbudowane z niemal czystego węgla. Uważa się, że diamenty powstały dawno temu, gdy istniejący w głębi ziemi pierwiastek węgiel poddany był działaniu wielkiego ciśnienia i wysokiej temperatury. W starożytności diamenty znajdowano głównie w korytach rzek, natomiast obecnie najczęściej wydobywa się je z głęboko położonych pokładów skalnych.

Hebrajski wyraz szamír (przetłumaczony w NŚ po jednym razie na „diament”, „diamentowy” i na „szmergiel”) najwyraźniej jest spokrewniony z akadyjskim aszmur; tak właśnie nazywano szmergiel, czyli osełkę korundową. Niektórzy uważają, że szamír mógł oznaczać jakiś bardzo twardy minerał, po grecku określany ogólnie słowem adámas („niepokonany”; z niego wywodzi się polska nazwa „diament”). Odnoszono je do diamentu lub do innych nadzwyczaj twardych materiałów, np. do korundu.

Jehowa, nawiązując do używania diamentów w celu wypisania lub wyrycia czegoś na twardej powierzchni, oświadczył: „Grzech Judy jest zapisany żelaznym rylcem. Diamentowym ostrzem jest wyryty na tablicy ich serca i na rogach ich ołtarzy” (Jer 17:1, 2). Dom Izraela również był uparty i miał zatwardziałe serca. Dlatego Jehowa powiedział do Ezechiela: „Oto uczyniłem twe oblicze dokładnie tak twardym, jak ich oblicza, a twe czoło dokładnie tak twardym, jak ich czoła. Uczyniłem twe czoło jak diament — twardszym niż krzemień” (Eze 3:7-9). Także ze względu na upór Żydów Bóg oznajmił przez Zachariasza: „Serce swe (...) uczynili podobnym do szmergla [hebr. szamír], by nie usłuchać prawa oraz słów, które Jehowa Zastępów posłał swoim duchem za pośrednictwem dawniejszych proroków” (Za 7:12; zob. KLEJNOTY, DROGOCENNE KAMIENIE).

Miejsce wymienione przez Ezechiela (Eze 6:14) w proroctwie Jehowy dotyczącym spustoszenia nadciągającego na ziemię izraelską jako odpłata za praktykowane tam bałwochwalstwo. Nie jest znana żadna starożytna miejscowość o tej nazwie i dlatego obecnie większość uczonych uważa, że słowo „Dibla” pojawiło się w wyniku błędu przepisywaczy