lwa samego siebie (Oz 5:14; 11:10; 13:7-9). A ustanowionego przez Boga naczelnego sędziego, Jezusa Chrystusa, nazwano „Lwem, który jest z plemienia Judy” (Obj 5:5). Słusznie więc lew, jako symbol odwagi w zabieganiu o sprawiedliwość, kojarzony jest z obecnością Jehowy i Jego tronem (Eze 1:10; 10:14; Obj 4:7).

Ponieważ lew znany jest jako zwierzę dzikie, żarłoczne i drapieżne, przedstawia też niegodziwców (Ps 10:9), osoby przeciwstawiające się Jehowie i Jego sługom (Ps 22:13; 35:17; 57:4; Jer 12:8), fałszywych proroków (Eze 22:25), niegodziwych władców i książąt (Prz 28:15; Sof 3:3), babilońskie mocarstwo światowe (Dn 7:4) i Szatana Diabła (1Pt 5:8). O wychodzącej z morza bestii z siedmioma głowami i dziesięcioma rogami, która otrzymała władzę od Szatana, powiedziano, że ma paszczę lwa (Obj 13:2). W Psalmie 91:13 lew i kobra najprawdopodobniej symbolizują moc nieprzyjaciela, przy czym lew może wskazywać na otwarty atak, natomiast kobra na podstępne intrygi lub ataki z ukrycia (por. Łk 10:19; 2Ko 11:3).

Gdy w 537 r. p.n.e. Izraelici wracali do swej ojczyzny, Jehowa niewątpliwie zapewniał im w drodze ochronę przed lwami i innymi dzikimi zwierzętami (Iz 35:8-10). Podczas 70-letniego spustoszenia kraj ten zapewne stał się siedliskiem drapieżników, w tym także lwów (por. Wj 23:29). Ale Jehowa najwyraźniej zatroszczył się, by Izraelici i ich zwierzęta domowe nie padali łupem lwów, jak to się działo z cudzoziemcami, których król Asyrii osiedlił w miastach Samarii (2Kl 17:25, 26). Dlatego z punktu widzenia Izraelitów lew ‛jadł słomę jak byk’, to znaczy nie wyrządzał żadnej szkody ani im, ani ich dobytkowi (Iz 65:18, 19, 25). Pod panowaniem Mesjasza dojdzie jednak do większego spełnienia tych proroctw o odrodzeniu. Osoby, które niegdyś miały zwierzęce, gwałtowne usposobienie, będą żyć w pokoju z potulnymi ludźmi i nie będą ich krzywdzić. Zarówno w sensie dosłownym, jak i przenośnym pomiędzy lwami i zwierzętami domowymi zapanuje pokój (Iz 11:1-6; zob. ZWIERZĘTA SYMBOLICZNE).

(„przywiązanie; przywiązany”).

1. Trzeci syn Jakuba urodzony przez Leę w Paddan-Aram (Rdz 35:23, 26). Po jego przyjściu na świat Lea powiedziała: „Tym razem mój mąż przywiąże się do mnie, gdyż urodziłam mu trzech synów”. Chłopca nazwano Lewi, gdyż znaczenie tego imienia najwyraźniej odzwierciedlało nadzieję Lei na silniejszą więź uczuciową między nią a Jakubem (Rdz 29:34). Lewi został ojcem Gerszona (Gerszoma), Kehata i Merariego, założycieli trzech głównych rodów lewickich (Rdz 46:11; 1Kn 6:1, 16).

Lewi i jego brat Symeon gwałtownie zareagowali na zhańbienie ich siostry Diny (Rdz 34:25, 26, 31). Jakub przeklął później ten wybuch niepohamowanego gniewu i zapowiedział, że potomkowie Lewiego będą rozproszeni pośród Izraela. Słowa te istotnie się spełniły, gdyż w ziemi Kanaan Lewici zamieszkali w 48 miastach na terytoriach różnych plemion izraelskich (Rdz 49:7; Joz 21:41). Lewi udał się z Jakubem do Egiptu i zmarł tam w wieku 137 lat (Wj 1:1, 2; 6:16; zob. LEWICI).

2. Przodek Jezusa Chrystusa; w rodowodzie Jezusa zapisanym przez Łukasza nazwany „synem Symeona”. Żył między czasami Dawida a Zerubbabela (Łk 3:27-31).

3. „Syn Melchiego”, wspomniany w rodowodzie Jezusa zapisanym przez Łukasza; żył dwa pokolenia przed Helim (ojcem Marii) (Łk 3:23, 24).

4. Poborca podatkowy (Mk 2:14; Łk 5:27, 29), który został apostołem Jezusa Chrystusa; na ogół znany jako Mateusz (Mt 9:9; 10:2-4; zob. MATEUSZ).

(hebr. liwjatán).

Słowo hebrajskie występujące w Biblii sześć razy. Uważa się, że pochodzi od rdzenia oznaczającego „wieniec”, a zatem odnosi się do czegoś „splecionego” lub „zebranego w fałdy”. W większości przekładów słowo to jest transkrybowane.

Biblijne wzmianki o Lewiatanie na ogół nawiązują do wody (z wyjątkiem Hi 3:8), toteż wydaje się, że chodzi o wielkie i silne zwierzę wodne, choć niekoniecznie o jakiś konkretny gatunek. Ponieważ w Psalmie 104:25, 26 powiedziano o nim, że igra w morzu, po którym pływają okręty, więc niektórzy uważają, że w tym wypadku mowa o wielorybie. Co prawda w Morzu Śródziemnym wieloryby spotyka się rzadko, wcale jednak nie są tam nieznane, a w muzeum w Bejrucie można zobaczyć fragmenty dwóch wielorybich szkieletów. W Biblii gdańskiej w wersecie tym zamiast nazwy Lewiatan pojawia się właśnie słowo „wieloryb”, a w przekładzie An American Translation — „krokodyl”. Poza tym sam wyraz „morze” (jam) nie jest tu jednoznaczny, gdyż po hebrajsku używa się go także w odniesieniu do dużego zbiornika śródlądowego, np. Morza Galilejskiego (morza Kinneret) (Lb 34:11; Joz 12:3), lub nawet do rzeki, takiej jak Nil (Iz 19:5) czy Eufrat (Jer 51:36).