Oszczerstwo. Mężczyzna, który by niesłusznie oskarżył swą żonę o to, że w chwili ślubu nie była dziewicą, musiał za zepsucie jej opinii zapłacić jej ojcu podwójną opłatę za ożenek (dwa razy po 50 sykli; 220 dolarów) (Pwt 22:13-19).

Pewną formę odszkodowania otrzymywała również żona bezpodstawnie oskarżana przez męża o niewierność. Gdyby zarzut okazał się prawdziwy, miała utracić zdolności rozrodcze wskutek zaniku narządów płciowych, natomiast jeśli była niewinna, mąż miał sprawić, żeby zaszła w ciążę, dzięki czemu zaznawała radości związanych z macierzyństwem (Lb 5:11-15, 22, 28).

Kradzież. Prawo Mojżeszowe zniechęcało do kradzieży. O złodzieju powiedziano: „Bezwarunkowo ma dać odszkodowanie. Jeśli niczego nie posiada, to sam ma być sprzedany za to, co ukradł. Gdyby w jego ręku faktycznie znaleziono żywe to, co zostało skradzione, od byka aż do osła i do owcy, to ma dać podwójne odszkodowanie”. Dotyczyło to pieniędzy, przedmiotów, jak również zwierząt. Jeżeli złodziej zabił skradzione zwierzę lub je sprzedał, musiał dać jeszcze większe odszkodowanie — za byka pięć sztuk ze stada, a za owcę cztery sztuki z trzody (Wj 22:1, 3, 4, 7). Prawo to chroniło ofiary i zapewniało im rekompensatę za poniesione szkody, a złodzieja zmuszało, by pracował na ich pokrycie, zamiast siedzieć w więzieniu, co byłoby ciężarem dla społeczeństwa i nie przynosiłoby żadnego pożytku pokrzywdzonym.

Szkody w dobytku. Kto zabił czyjeś zwierzę, musiał za nie zapłacić (Kpł 24:18, 21). Jeśli czyjś byk zabił innego byka, miał być sprzedany, a właściciele mieli się równo podzielić otrzymaną zapłatą oraz martwym zwierzęciem. Jeżeli jednak byk był znany z agresywności, to jego właściciel oddawał go jako odszkodowanie, a sam dostawał martwego, który miał oczywiście znacznie mniejszą wartość (Wj 21:35, 36).

Człowiek, którego zwierzę weszło na cudze pole i tam się pasło, miał dać jako odszkodowanie coś najlepszego ze swego pola lub winnicy. Jeśli ktoś wzniecił pożar, który rozprzestrzenił się na czyjeś pole, musiał dać odszkodowanie równe spowodowanym stratom. Wyższe odszkodowanie za szkody poczynione przez zwierzę wynikało stąd, że łatwiej nad nim zapanować niż nad ogniem. Poza tym pasące się zwierzę niejako kradło pokarm jak złodziej i przynosiło niesprawiedliwy zysk, toteż odszkodowanie miało przewyższać poniesione straty (Wj 22:5, 6).

Powierzone dobra. Jeśli złodziej ukradł coś, co zostało komuś powierzone, to gdy go wykryto, musiał jak zwykle zapłacić podwójne odszkodowanie. Powierzonych pieniędzy lub przedmiotów nie trzeba było otaczać jakąś szczególną opieką, ale należało je trzymać w bezpiecznym miejscu. O zwierzęta powierzone czyjejś pieczy należało dbać jak o własne. Opiekun zazwyczaj otrzymywał zapłatę za potrzebną dla nich paszę, a czasami może też za dodatkowy trud związany z ich doglądaniem. Jeśli zwierzę zdechło, zostało rozszarpane przez drapieżnika lub uprowadzone przez najeźdźców, nie ponosił za to winy. Nie mógł przecież zapobiec stracie. To samo zresztą mogło spotkać jego zwierzęta. Jeżeli natomiast zwierzę zostało skradzione (przez niedopatrzenie opiekuna lub przez kogoś, komu mógł przeszkodzić), był za to odpowiedzialny i musiał zapłacić odszkodowanie (Wj 22:7-13; por. Rdz 31:38-42).

Jeśli ktoś pożyczył od kogoś zwierzę, to gdy coś się z nim stało, musiał dać odszkodowanie (Wj 22:14). Nie miał takiego obowiązku wtedy, gdy właściciel był przy tym obecny — w myśl zasady, że każdy pilnuje swojej własności. Jeśli zwierzę było wynajęte, stratę ponosił właściciel, ponieważ zapewne uwzględnił takie ryzyko w cenie najmu (Wj 22:15).

Zobacz PLEMIĘ; STWORZENIE.

Zobacz WINO I MOCNY NAPÓJ.

Męstwo, śmiałość; przeciwieństwo bojaźliwości i tchórzostwa (Mk 6:49, 50; 2Tm 1:7).

Najczęściej używany hebrajski czasownik związany z okazywaniem odwagi to chazák. Zasadniczo znaczy on „być silnym” (2Sm 13:28; 2Kn 19:11; Eze 3:14). Często występuje razem ze słowem ʼamác, które również oznacza „być silnym, mocnym”. Oba te czasowniki pojawiają się w zwrotach „bądźcie odważni i silni” (Joz 10:25) oraz „bądźcie odważni i niech wasze serce będzie mocne” (Ps 31:24).

Wzmianka o ‛straceniu odwagi’ (Jer 49:24) może być tłumaczeniem hebrajskiego słowa rafáh, które zawiera w sobie myśl o słabnięciu i utracie sił, a także o zniechęceniu (Prz 24:10). Podobny sens („tracić odwagę; stawać się zbyt słabym, by móc działać”) ma ono również tam, gdzie oddano je przez „opadać” — jak w zdaniu: „Niech nie opadają twoje ręce” (Sof 3:16; Iz 13:7; Eze 7:17).

W języku greckim do śmiałej, odważnej postawy odnoszą się czasowniki tharréo (2Ko 10:1, 2) i tharséo (Mt 9:2). Odwagę widoczną w jakimś działaniu podkreśla czasownik tolmáo, tłumaczony na ‛mieć odwagę’ (Mk 12:34), ‛odważyć się’ (Rz 15:18), ‛śmiało sobie poczynać’ (2Ko 11:21) albo ‛śmieć [mieć śmiałość]’ (Judy 9).

Sługom Bożym zawsze potrzebna była odwaga, żeby dochować wierności Najwyższemu. Dlatego gdy Izraelici mieli wkroczyć do Ziemi Obiecanej, Mojżesz polecił im: „Bądźcie odważni i silni”, po czym tę samą zachętę skierował bezpośrednio do swego następcy, Jozuego (Pwt 31:6, 7). Sam Jehowa powiedział potem Jozuemu: „Bądź odważny i silny (...) Tylko bądź odważny i bardzo silny” (Joz 1:6, 7, 9). Żeby nabrać takiej odwagi, naród izraelski musiał słuchać prawa Jehowy, uczyć się go i wprowadzać je w życie (Pwt 31:9-12). Podobnie Jozue, jeśli chciał być odważny i silny, musiał regularnie czytać prawo Boże i zgodnie z nim postępować (Joz 1:8).

Pismo Święte wielokrotnie wzywa do okazywania odwagi; wyjaśnia też, jak można jej nabrać (Ps 31:24). Bardzo pomocne pod tym względem jest towarzystwo współwyznawców (Dz 28:15). W Psalmie 27:14 Dawid, który sam był niezwykle odważny, zachęcił: „Bądź odważny i niech serce twe będzie mocne”. Wcześniej w tym psalmie wyjawił, co jemu dodawało odwagi: Otóż polegał na Jehowie, ‛twierdzy swego życia’ (w. 1), pamiętał, jak dawniej Jehowa postąpił z jego nieprzyjaciółmi (w. 2, 3), cenił dom Jehowy (w. 4), ufał, że Jehowa będzie go chronił, wspierał i wybawiał (w. 5-10), ciągle uczył się prawych dróg Bożych (w. 11), a także żywił wiarę i nadzieję (w. 13, 14).

Chrześcijanin musi odznaczać się odwagą, żeby nie skalać się poglądami i uczynkami świata wrogo nastawionego do Jehowy i żeby pozostać wiernym Bogu pomimo nienawiści ze strony tego świata. Jezus Chrystus powiedział swym uczniom: „Na świecie doznajecie ucisku, ale odwagi! Ja zwyciężyłem świat” (Jn 16:33). Syn Boży nigdy nie uległ wpływowi świata. Pod żadnym względem się do niego nie upodobnił i w ten sposób odniósł nad nim zwycięstwo. Wspaniały przykład Jezusa oraz dobrodziejstwa, które wynikły z jego nienagannego postępowania, dodają odwagi potrzebnej każdemu, kto chce wzorem Chrystusa nie być częścią świata i nie poddać się jego kalającym wpływom (Jn 17:16).

Ostatni etap w procesie oddzielania ziaren zbóż, np. jęczmienia i pszenicy, od plew i słomy. Podczas młocki wyłuskuje się ziarna z kłosów i kruszy słomę. Następnie wszystko razem podrzuca się na wietrze widłami lub szuflą do odwiewania (Iz 30:24). Wiatr, który pod wieczór przybiera na sile, odwiewa na bok plewy i słomę, a cięższe od nich ziarno opada z powrotem na klepisko (Rut 3:2; ILUSTRACJA, t. 2, s. 953). Po przesianiu przez sito (w celu usunięcia kamyków i innych zanieczyszczeń) ziarno nadaje się już do mielenia lub przechowywania (Am 9:9; Łk 22:31).

Znaczenie przenośne. Odwiewanie często ma w Biblii znaczenie przenośne. Na przykład Jehowa zapowiedział, że pośle przeciw Babilonowi i jego mieszkańcom „przewiewaczy, którzy go odwieją” (Jer 51:1, 2). I rzeczywiście, Medowie i Persowie pod wodzą Cyrusa niejako podrzucili w powietrze Babilon i jego mieszkańców niczym plewy przeznaczone na spalenie (Mt 3:12; Łk 3:17). Jehowa przepowiedział też, że wcześniej posłuży się Babilończykami, by odwiać swój lud, czyli pokonać go i rozproszyć (Jer 15:7). A za pośrednictwem Izajasza obiecał swym sługom, iż nadejdzie czas, gdy zamienią w plewy i odwieją swych nieprzyjaciół (Iz 41:14-16). W Jeremiasza 4:11 oznajmiono, że nad Jerozolimę nadciąga „palący wiatr”, który nie służy „do odwiewania ani do oczyszczania”. Porywisty, palący wiatr nie nadawał się do odwiewania, lecz najwyraźniej niósł zniszczenie.

Zobacz UBIÓR.

W starożytności odźwierni pełnili służbę w różnych miejscach, np. w bramach miast i świątyń, a nawet u wejścia do domu. Odźwierni bram miejskich dbali o zamykanie ich na noc oraz występowali w roli strażników. Czasami inni strażnicy stali na szczycie bramy lub wieży, skąd dobrze widzieli okolicę i mogli zapowiadać, kto zbliża się do miasta. Tacy strażnicy współpracowali z odźwiernym (2Sm 18:24, 26). Odźwierny pełnił bardzo odpowiedzialną funkcję, gdyż od niego w dużej mierze zależało bezpieczeństwo miasta; poza tym pośredniczył między osobami znajdującymi się w mieście i na zewnątrz (2Kl 7:10, 11). Odźwierni króla Aswerusa, którzy planowali zamach na jego życie, zostali też nazwani dworzanami (Est 2:21-23; 6:2).

W świątyni. Na krótko przed śmiercią król Dawid starannie zorganizował służbę lewitów i innych pracowników świątynnych, m.in. odźwiernych, których było 4000. Podzielono ich na oddziały pełniące służbę na zmianę po siedem dni. Zlecono im trzymanie straży w domu Jehowy oraz otwieranie i zamykanie bram w określonych porach (1Kn 9:23-27; 23:1-6). Oprócz stróżowania niektórzy z nich mieli pieczę nad datkami przynoszonymi przez lud do świątyni (2Kl 12:9; 22:4). Kiedy w późniejszym czasie arcykapłan Jehojada namaścił na króla młodziutkiego Jehoasza, ustawił specjalnych strażników przy bramach świątyni, by chronili go przed uzurpatorką Atalią (2Kl 11:4-8). A gdy król Jozjasz usuwał wpływy religii fałszywej, odźwierni pomagali wynosić ze świątyni