ołtarza całopalnego i innych sprzętów (dla każdego przedmiotu określono rodzaj tkaniny, którą należało go przykryć) (Lb 4:4-14).

Inne zastosowania. Nowo narodzone dzieci zawijano w płócienne pasy (Łk 2:7). Wśród Żydów panował też zwyczaj, by przed pogrzebem ciało zmarłego wraz z wonnościami owijać w bandaże z czystej tkaniny lnianej (nie było to balsamowanie praktykowane w Egipcie) (Mt 27:59; Jn 19:40). Po zmartwychwstaniu Jezusa Jan i Piotr znaleźli w jego grobie bandaże i oddzielnie zwiniętą chustę, „która była na jego głowie” (Jn 20:5-7). Gdy wskrzeszony Łazarz wyszedł z grobowca, twarz miał wciąż owiniętą chustą; najwyraźniej był to długi kawałek tkaniny lnianej (Jn 11:44).

Czasami w chustę zawijano pieniądze. W przypowieści Jezusa niegodziwy niewolnik zamiast pomnożyć minę, przechował ją w chuście (Łk 19:20). Pieniądze często przenoszono w obszernych fałdach szat i zapewne wtedy też zawiązywano je w taką chustę.

Prawo Boże dane Izraelitom zawierało następujący zakaz: „Nie wolno ci nosić mieszanej tkaniny z wełny i lnu” (Pwt 22:11; zob. też Kpł 19:19). W związku z tym w dziele Encyclopaedia Judaica (Jerozolima 1973, t. 14, szp. 1213) napisano: „Zakaz dotyczący (...) [szaʽatnéz, „szaty z dwóch rodzajów włókna”, NŚ] nie odnosi się do ubrań kapłanów. Z Wyjścia 28:6, 8, 15 i 39:29 wynika, że różne elementy stroju kapłana należało wykonać z lnu tkanego z barwioną wełną. (...) Sugeruje to, iż taka mieszana tkanina została zastrzeżona wyłącznie do świętego użytku”.

Znaczenie przenośne. Biała tkanina lniana, ze względu na swą czystość, bywa w Biblii symbolem prawości. Z delikatnego białego lnu były wykonane te elementy ubioru arcykapłana i kapłanów, które dotykały bezpośrednio ciała, czyli bielizna dolna, długie szaty i nakrycia głowy (w przypadku arcykapłana — zawój) (Wj 28:39-42; por. Hi 29:14). Oblubienica Baranka jest przyobleczona w jasny, czysty, delikatny len, gdyż „delikatny len przedstawia prawe czyny świętych” (Obj 19:8). W biały, czysty, delikatny len są też odziane niebiańskie wojska podążające za Jezusem Chrystusem (Obj 19:14). Babilon Wielki otacza się zbytkiem, kupując m.in. delikatny len, oraz stwarza pozory prawości, gdyż ‛odziewa się w delikatny len’, choć jednocześnie dopuszcza się rozpusty (Obj 18:3, 12, 16; zob. BAWEŁNA; UBIÓR).

Biblia wspomina o niciach i tkaninach wykonanych z lnu (Wj 25:4; Sdz 15:14). Hebrajczycy na ogół chodzili w szatach wełnianych lub lnianych (Kpł 13:47; Prz 31:13, 22; Oz 2:5, 9). Tylko kapłani mogli nosić szaty z mieszanej tkaniny z wełny i lnu (Pwt 22:11). Poza tym len służył do wyrobu pasów (Jer 13:1) i żagli (Eze 27:7). Izraelici sami wytwarzali tkaniny lniane, ale niekiedy importowali je z Egiptu (Prz 7:16).

Tkaniny lniane różniły się jakością, na co wskazują używane w Biblii wyrażenia „delikatny len” i „delikatna tkanina” (Eze 16:10; 27:16). Ludzie bogaci, królowie i osoby na wysokich stanowiskach ubierały się w len najwyższej jakości (Rdz 41:42; 1Kn 15:27; Est 8:15; Łk 16:19). Zamożny Józef z Arymatei owinął ciało Jezusa w „czystą, delikatną tkaninę lnianą” (Mt 27:57-59).

Dziesięć płócien namiotowych przybytku, zasłonę oddzielającą Miejsce Święte od Najświętszego, kotarę wiszącą u wejścia do przybytku, zasłony dookoła dziedzińca oraz kotarę bramy dziedzińca wykonano z delikatnego lnu, który uprzędły Izraelitki (Wj 35:25; 36:8, 35, 37; 38:16, 18). Z „delikatnego skręcanego lnu” zrobiono również przepaskę, efod i napierśnik arcykapłana (Wj 39:2, 3, 5, 8), a z „delikatnego lnu” długie szaty kapłanów (Wj 39:27-29). Wydaje się, że zasłony przybytku oraz szaty przeznaczone do służby w nim wykonano głównie z lnu, natomiast barwioną wełnę i złoto wykorzystano do ozdobnych haftów (Wj 35:35; 38:23).

Znaczenie przenośne. Babilon Wielki ukazano jako kobietę odzianą w „delikatny len, purpurę i szkarłat”, symbolizujące życie w zbytku (Obj 18:16). Natomiast w wypadku oblubienicy Chrystusa wyraźnie powiedziano, iż delikatny len, w który jest ubrana, przedstawia „prawe czyny świętych”. Podobnie niebiańskie wojska są w wizji odziane w „biały, czysty, delikatny len”, co oznacza, że ‛prowadzą wojnę w prawości’ (Obj 19:8, 11, 14; zob. też Dn 10:5; Obj 15:6; LEN).

Urządzenie do wyciskania soków z owoców. Ponieważ zbiór oliwek zaczynał się po winobraniu, te same tłocznie często wykorzystywano zarówno do uzyskania soku z winogron, jak i oliwy z oliwek, choć istniały też specjalne prasy filarowe służące tylko do tłoczenia oliwy.

Tłocznia składała się zwykle z dwóch płytkich zbiorników wykutych w skale wapiennej na różnej wysokości i połączonych kanalikiem (Lb 18:27, 30; 2Kl 6:27). Owoce deptano albo ugniatano w wyższym zbiorniku (gat; Neh 13:15), a oliwa lub sok z winogron spływał do położonej niżej kadzi (jékew; Sdz 7:25; Prz 3:10; Jl 2:24; Ag 2:16). W Joela 3:13 występują oba te hebrajskie określenia: „Przyjdźcie, zstąpcie, bo winna tłocznia [gat] jest już pełna. Kadzie [hajekawím, lm. od jékew] tłoczni się przelewają”. Słowa jékew najwyraźniej używano też w odniesieniu do tłoczni z jednym zbiornikiem, w którym zarówno deptano winogrona, jak i zbierano wyciśnięty z nich sok (Hi 24:11; Iz 5:2; 16:10; Jer 48:33). Jego dno miało większe nachylenie niż dno typowych tłoczni z dwoma zbiornikami, a sok zbierano z głębszej części. Jeśli tłocznia była długa i wąska jak koryto, nazywano ją puráh (Iz 63:3; Ag 2:16). Chrześcijańskie Pisma Greckie również wspominają o winnej tłoczni (lenòs; Mt 21:33) oraz o „kadzi do winnej tłoczni” (hypolénion; Mk 12:1).

Jedna z odkrytych tłoczni ma 2,4 m długości, tyle samo szerokości i 38 cm głębokości. Jakieś 60 cm niżej znajduje się druga kadź, do której spływał sok; ma ona głębokość 90 cm, a jej brzegi mają kształt kwadratu o boku 1,2 m. W podobnej tłoczni winnej Gedeon młócił pszenicę (Sdz 6:11).

Owoce w tłoczni zazwyczaj rozgniatano bosymi nogami lub ciężkimi kamieniami. Zajmowało się tym od dwóch do siedmiu osób, a niekiedy nawet więcej. Dlatego godna uwagi jest wypowiedź Izajasza, że Jehowa będzie sam deptał w korycie winiarskim (Iz 63:3). Pracujący w tłoczni mogli się trzymać sznurów przymocowanych do poprzecznej belki znajdującej się nad ich głowami. Rozpryskująca się „krew winogron” plamiła ich szaty (Rdz 49:11; Iz 63:2). Była to ciężka, ale radosna praca, a wesołe okrzyki i śpiewy pomagały rytmicznie deptać owoce (Sdz 9:27; Jer 25:30; 48:33). W nagłówkach trzech psalmów (Ps 8, 81, 84) występuje wyrażenie „na gittit”, oddane w Septuagincie i Wulgacie przez „winna tłocznia”, więc przypuszczalnie były to pieśni związane z winobraniem.

Znaczenie przenośne. W wielu miejscach Biblii „winna tłocznia” ma znaczenie przenośne (Iz 63:2, 3; Lam 1:15). Gdy w dniu Jehowy na „nizinie rozstrzygnięcia” zgromadzą się tłumy, padnie rozkaz: „Zapuśćcie sierp, bo żniwo dojrzało. Przyjdźcie, zstąpcie, bo winna tłocznia jest już pełna. Kadzie tłoczni się przelewają; bo zło ich ogromne” (Jl 3:13, 14). W podobnej wizji Jan ujrzał, jak „winorośl ziemi” została wrzucona „do wielkiej winnej tłoczni gniewu Bożego”, gdzie ją deptano, „a z winnej tłoczni wyszła krew aż po uzdy koni”. Ową winną tłocznię „gniewu srogiego zagniewania Boga Wszechmocnego” depcze Ten, którego nazwano „Wiernym i Prawdziwym” oraz „Słowem Boga” (Obj 14:19, 20; 19:11-16).

W Biblii mamy do czynienia z dwojakim tłumaczeniem. Może chodzić o przekładanie tekstu, utworu lub wypowiedzi ustnej z jednego języka na inny albo o wykładnię proroctw biblijnych, czyli objaśnianie sensu i wartości proroczych snów, wizji i orędzi pochodzących od Boga.

Tłumaczenie z jednego języka na drugi. Wskutek pomieszania języków podczas budowy wieży Babel ludzkość nagle stała się społecznością wielojęzyczną. W rezultacie pojawił się też nowy zawód — tłumacz (Rdz 11:1-9). Jakieś 500 lat później Józef, nie chcąc być rozpoznanym, posłużył się egipskim tłumaczem w rozmowie ze swymi braćmi, którzy mówili po hebrajsku (Rdz 42:23). W relacji z tego wydarzenia występuje forma hebrajskiego słowa lic („naigrawać się; szydzić”), oddana przez „tłumacz”. Ten sam wyraz bywa czasem oddawany przez „rzecznik”, gdy odnosi się do posła władającego obcym językiem, jak to było w wypadku „rzeczników książąt babilońskich”, wysłanych na rozmowy z królem Judy Ezechiaszem (2Kn 32:31).

Dar mówienia obcymi językami stanowił jeden z przejawów oddziaływania ducha świętego, którego Bóg wylał na wiernych uczniów Chrystusa w dniu Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. Wydarzenie to nie było jednak powtórzeniem tego, co się stało 22 wieki wcześniej na równinie Szinear. Wtedy pierwotny język zastąpiono nowym, tymczasem owi uczniowie nie zapomnieli mowy ojczystej, lecz zostali obdarzeni zdolnością opowiadania o „wspaniałych rzeczach Bożych” językami używanymi przez cudzoziemców (Dz 2:1-11). Oprócz umiejętności mówienia obcymi językami członkowie pierwszego zboru chrześcijańskiego otrzymali jeszcze inne cudowne dary, m.in. umiejętność tłumaczenia z jednego języka na drugi. Podano im również wskazówki co do korzystania z tego właśnie daru (1Ko 12:4-10, 27-30; 14:5, 13-28).

Najwspanialszą i największą pracą tłumaczeniową, mającą wielowiekową tradycję, jest przekładanie Biblii na kolejne języki. Obecnie Księga ta (lub jej fragmenty) jest dostępna w przeszło 2000 języków. Ale żaden z tych przekładów ani ich twórców nie był natchniony. Historia tłumaczenia Biblii sięga III w. p.n.e., kiedy to rozpoczęły się prace nad Septuagintą, przekładem Pism Hebrajskich i Aramejskich (wg obecnego podziału 39 ksiąg) na grekę koine, będącą podówczas językiem międzynarodowym.

Pisarze 27 ksiąg Chrześcijańskich Pism Greckich, które uzupełniają kanon biblijny, często cytowali z Pism Hebrajskich. Niekiedy nie tłumaczyli