dziedzica swojego zmarłego męża, Elimelecha (Rut 4:16). Ktoś, kto przy posiłku spoczywał w pozycji półleżącej „u piersi” następnej osoby, był z nią w szczególnej zażyłości i na ogół cieszył się jej względami (Jn 13:23). Do tego popularnego zwyczaju nawiązał Jezus w przypowieści o Łazarzu, mówiąc, że został on zaniesiony „na miejsce u piersi Abrahama”, wskazujące na przychylność Boga (Łk 16:22, 23). W myśl słów apostoła Jana Jezus „zajmuje miejsce u piersi Ojca”, jest bowiem najbliższy Jehowie i może opowiedzieć o Nim więcej i szczegółowiej niż ktokolwiek inny (Jn 1:18; zob. MIEJSCE U PIERSI).

W fałdujących się na piersi szatach, w które za czasów biblijnych odziewali się Izraelici, można było schować np. ręce czy pieniądze, a nawet nosić niemowlę lub jagnię (Wj 4:6, 7; Lb 11:12; 2Sm 12:3). Nawiązują do tego słowa Jehowy, który zapewnił, że swe jagnięta poniesie na własnej piersi, by zilustrować, jak będzie je kochał i czule się nimi opiekował (Iz 40:11).

Zwroty ‛odpłacić w zanadrze’ albo ‛odmierzyć komuś zapłatę w zanadrze’ są bardziej zrozumiałe, gdy się pamięta, że w dolnej części szat nie było kieszeni, jakie znamy dzisiaj (Ps 79:12; Iz 65:6, 7; Jer 32:18). Podobnie sformułowania ‛nosić w zanadrzu zniewagę’, „nagarnąć ognia w zanadrze”, ‛wziąć łapówkę z zanadrza’ czy „łapówka w zanadrzu” mają związek z fałdami w górnej części szat (Ps 89:50; Prz 6:27; 17:23; 21:14).

Zdobiona obrączka zakładana na palec. W starożytności różnego rodzaju pierścienie nosili m.in. Hebrajczycy, Egipcjanie, Asyryjczycy, Babilończycy, Grecy i Rzymianie — zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Wykonywano je ze złota, srebra, mosiądzu, brązu, szkła, żelaza i kości słoniowej; czasami wprawiano w nie kamienie. Egipcjanie najczęściej ozdabiali pierścienie wizerunkiem skarabeusza, będącego według nich symbolem nieśmiertelności. Wśród biżuterii znalezionej w grobie faraona Tutanchamona był pierścień z potrójną obrączką i trzema skarabeuszami: dwoma złotymi i jednym z niebieskiego szkła. Rzymianie niekiedy grawerowali na swych pierścieniach motywy mitologiczne, a nawet podobizny przodków lub przyjaciół.

W przypowieści Jezusa miłosierny ojciec polecił włożyć pierścień na rękę synowi marnotrawnemu, który do niego wrócił (Łk 15:22). W ten sposób okazał mu przychylność i miłość, a także przywrócił mu dawną pozycję i godność. Jakub, przyrodni brat Jezusa, przestrzegł chrześcijan przed stronniczym wyróżnianiem osób wytwornie ubranych i mających na palcach złote pierścienie (oznakę bogactwa i statusu społecznego) (Jak 2:1-9). W podobnym tonie wypowiedział się apostoł Piotr, który wprawdzie nie potępił noszenia takich ozdób, ale wskazał, że o wiele ważniejsze jest piękno duchowe (1Pt 3:1-5).

Sygnety. Hebrajskie słowa określające pierścień i sygnet pochodzą od rdzeni oznaczających „pogrążać się” (Jer 38:6) i „pieczętować” (1Kl 21:8). Nawiązują więc do głównego zastosowania niektórych starożytnych pierścieni — odciskano je w glinie czy też wosku w celu pozostawienia odbicia. Takie pierścienie, wykonane ze złota, srebra lub brązu, były niekiedy opatrzone kamieniem z wyrytym imieniem albo godłem właściciela; oprócz nieruchomych, istniały też obrotowe. Niektóre sygnety wieszano na ozdobnym sznurze i prawdopodobnie noszono na szyi (Rdz 38:18, 25).

Sygnet władcy czy urzędnika był symbolem jego władzy (Rdz 41:41, 42). Pieczętowano nim oficjalne dokumenty lub przedmioty w celu zabezpieczenia ich przed sfałszowaniem, podobnie jak to się czyni obecnie (Est 3:10-13; 8:2, 8-12; Dn 6:16, 17).

Znaczenie przenośne. Jak się wydaje, w czasach starożytnych sygnetem nazywano przenośnie cenną rzecz albo osobę. W związku z judzkim królem Koniaszem (Jehojachinem) proroctwo Jeremiasza zapowiadało, że ‛nawet gdyby był sygnetem na prawej ręce Jehowy’, nie uniknąłby nieszczęścia. I rzeczywiście, po bardzo krótkim panowaniu został pozbawiony władzy królewskiej (Jer 22:24; 2Kl 24:8-15). A o wiernym Zerubbabelu Jehowa powiedział: „Wezmę cię (...) i uczynię z ciebie jakby sygnet, ponieważ cię wybrałem” (Ag 2:23). Zerubbabel, oficjalny przedstawiciel Jehowy w związku z odbudową świątyni w Jerozolimie, był dla Niego bardzo cenny, niczym sygnet na ręce. Posłuchał Jego zachęt skierowanych za pośrednictwem proroków Aggeusza i Zachariasza i nieustraszenie przystąpił do odbudowy — mimo zakazu wydanego przez wprowadzonego w błąd króla perskiego (Ezd 4:24 do 5:2). Jehowa postanowił posługiwać się Zerubbabelem w celu spełnienia swej zapowiedzi, toteż żaden ludzki władca nie mógł go pozbawić tej zaszczytnej funkcji.

Najwcześniejsze plony w danym roku; pierwsze skutki jakichś działań lub pierwsze produkty czy wyroby. Hebrajskie słowo reʼszít (od rdzenia oznaczającego: „głowa”) może się odnosić do pierwszej części czegoś,